Accessibility links

Кайнар хәбәр

Rusiä mäğarif ministrınıñ yuğarı uqu yortların reformalaw, elit universitetlar buldıru planı artında närsälär yata?


Rusiä mäğarif ministrı Andrey Fursenko ilneñ universitetların yañadan oyıştıru , yaña elita yuğarı uqu yortları buldıru ämma başqa belem yortlarınıñ däräcäsen kimetüne küzdä totqan qapma-qarşılıqlı plan täqdim itä.

Küpçelek illärdä säyäsätçelär mäğarif ilneñ prioritetı bulırğa tieş digän fiker belän kileşsä dä, uqıtuçı , akademik yortlarnı finansiälärgä eş kilgändä , ğädättä aqça bulmıy. Rusiä çığarma tügel.Şunlıqtan Mäğarif ministrı Fursenkonıñ Rusiäneñ yuğarı uqu yortların yañadan oyıştırırğa digän täqdimenä qarata birelgän cawaplar da törle.

Düşämbedä Vedomosti basmasına birgän ängämädä üz planın açıqlap ministır, çınbarlıqqa qarau häm çiklängän resurslarnı aqıllı itep qullanu waqıtı citkän dip äytte. Tänqitläwçelär bu bälkim dä mäğarif fondların kimetügä işarä bulıp tora dip qurqa.

Sovet däwrendäge universitet, texnik mäktäplär çeltärenä il buylap yözlärçä yuğarı uqu yortı, institutlar östälde . Fursenko qaraşınça bu institutlarda uqutunıñ sıyfatı bik törle häm alarğa birelgän däwlät aqçasın küpkä täsirleräk qullanu mömkin.

Fursenko planına kürä Rusiäneñ in yaxşı 10nan alıp 20gä qädär uiversitetı ''Däwlät Universitetı'' kategoriäsen täşkil itä. Bu kategoriägä kerüçe elita universitetlarğa däwlät fondlarnıñ zur öleşe belän bergä alarğa üz akademik programmaların tulısınça ğämälgä quyu ireklege birelä. Däwlät Universitetlarda ilneñ akademik elitası äzerlänä. İkençe kategoriägä 100dän alıp 200gä qädär yuğarı uqu yortı saylanıp kertelä. Alar qalğan däwlät fondlarınıñ ber öleşen ala. Monda bakalavr, magister däräcäläre genä birelä ala.

Äytep kitkän kategoriälärneñ bersenä dä kerä almağan institutlar däwlät yardämennän mäxrüm bulğan kebek bakalavr yäki kimräk däräcä genä birä alaçaq . Mäskäw şähär Dumasınıñ Mäğarif öçen mäxsus Komitetı citäkçese Yevgeni Bunimovich ideanı xuplıy häm bu çınbarlıqnı tanu bulıp tora di

Bunimoviç (audio)

Min moñı döreslekkä taba atlanğan adım dip sanıym. Çönki Mäskäw Däwlät Universitetı belän nindider Tözeleş İnstitutınıñ şunduyuq diplomlar birüe döreslek tügel. Alar ayrım däräcädä belem birgän uqu yortları . İl eçendä şulay qaralmasa da çit illärdä inde bu bilgele . Mäskäwdäge Amerika Mädäni Üzägendä qaysı universitetnı beterüçe studentlarnıñ AQŞta aspiranturağa alına alaçağın kürsätkän isemlek bar. Çit illär inde bezdäge yaxşıraq häm naçarrıraq yuğarı uqu yortların ayırıp quyğan.

Bunimoviç qaraşınça östemä fondlar alğan elita universitetlar buldıru ber dä yalğış eş tügel. Andıy idealar çit illärdä dä bar. Misal öçen Almanyada ütkän ayda kansler Schoeder kiläse 5 yılda 5 elita universitet oyıştıru öçen östämä 250 million yevro sarıf itüne täqdim itte. Şuşı elita universitetlar global yarışta Germaniäneñ mömkinçelegen arttıruğa yardäm itäçäk. Şwedsiä, İtalia da şunduyuq plannnar östendä eşli. Bunimoviç Rusiä Mäğarif ministırlığı elita uqu yortlarına östämä fondlar biräse urınğa bu kategoriägä kermägän universitetlarnıñ aqçasın kimeter dip borçıla.

Bunimoviç(audio)

Mäğarif Ministırlığınıñ älege reforma inisiativaları artında budjetnı qısqartu omtılışları yata digän fiker mine borçıy .Ägär dä universitetlar däwlät, elita yäki başqa törkemnärgä bülgälänä ikän, bu inde däwlät universitetlarınıñ östämä aqça alaçağın añlata - bik yaxşı. Ämma ägär bu başqa uqu yortları xisabına eşlänsä häm alarğa bügengedän dä azıraq aqça bülenep birelsä - bu naçar.

St.Peterburgta Yuğarı İqtisad Mäktäbe möğällimäse İrina Abankina Universitetlarnı kategoriägä bülgändä nindi kriteriä qullanılaçaq dip sorıy. Ul tanılğan universitetlarnıñ ber niçä zäğifräk fakültetı häm näk kiresençä keçkenäräk uqu yortlarında ber ike fakültet bigräk tä köçle bula ala dip işarä itä. Abankina qaraşınça fondlarnı bülgändä universitetlarnıñ ayrım bülekçälärenä programmalarına häm uqu yortın tämamlağan studentlarnıñ kiläçäktä närsä eşliäçäklärenä iqtibar birelergä tieş. Fursenkonıñ täqdime, Abankina fikrençä kasta sisteması buldıraçaq, ber niçä zur uqu yortına xökümät fondlarınıñ zur öleşe bireläçäk ä çittä qaldırılğan universitet häm anıñ studentları aqçasızlıqtan –cafa çigäçäk

Abankina(audio)

Bez bu yäki tege uqu yortların tügel ä täesirlesen, sıyfatlısın yaqlarğa tieş. Bez näticälärgä qaramıy, uqu yortların kategoriälärgä bülsäk häm şul nigezdä finansiäläsäk problemanı çişmiyäçäkbez. Az aqça alğan yuğarı belem yortlarında tübän däräcäle uqu eşläre alıp barılaçaq. Bu çara menä şuña kiteräçäk.

Fursenkonıñ planı turında alğa taba kiñ küläm söyläşülär bulaçaq dip kötergä kiräk.

Färidä Xämit
XS
SM
MD
LG