Accessibility links

Кайнар хәбәр

Amerikan prezidentı Yevropa belän urtaqlıqlar ezli


Amerika Quşma Ştatları prezidentı George Bush üzeneñ Yevropa säfären sişämbe könne başta NATO illäre başlıqları, ä annarı Yevropa Berlege citäkçeläre belän oçraşularda däwam itte. Şul söyläşülärdä dä üzäktä Yevropa belän Amerika arasındağı añlaşılmawçanlıqnı urtaq ğämällär ütkärü aşa beterü mäs''äläse tordı. Prezident Bush, solıx urnaştıru maqsatı xäzer bezne berläşterergä tieş dip belderä.

Räsmi säfäreneñ ikençe könen dä amerikan prezidentı Yevropanı tığızraq atlantikara xezmättäşlekkä öndäw belän däwam itte. Düşämbe könne Brüsseldä yasağan çığışında ul Amerikanıñ Yevropa belän berdämlegendä yaña çor iğlan itkän ide, sişämbene isä prezident Bush şul berdämlekne ğämällär belän nığıtu yullarına bağışladı. İke yaqnıñ da Äfğanstan, Ğiraq, Yaqın Könçığış kebek töbäklärdä mömkin qädär tizräk solıx wä totrıqlılıq urnaştırunı teläwenä işarä itep Quşma Ştatlar prezidentı xäzer, qarşılıqlar bulsa da, inde şul urtaq maqsatlarğa ireşü teläge bezne berläşterergä tieş digän qaraş belderä. Könne ul üzeneñ iñ yaqın berektäşe britan premyer-ministrı Tony Blair belän irtänge aştan başlap cibärgän ide, annan soñ Blair prezident Bushnıñ Yevropa belän yaqınayu niäte nigezlängän dip äytte.

Audio, Tony Blair

"Xalıqara cämäğätçelektä soñğı yıllarda nindi genä qarşılıqlar bulmasın, bezneñ xäzer alğa taba berläşep baruıbız öçen nıq nigez bar" di britan premyer-ministrı. Şuşı fiker soñraq NATO illäre citäkçeläreneñ yuğarı däräcäle oçraşuında da, annan soñ prezident Bush häm NATO general'' sekretare Jaap de Hoop Scheffer qatnaşında uzğan urtaq matbuğat oçraşuında da berniçä märtäbä yañğıradı. Citäkçelär, Yevropa häm Amerikanıñ berdämlege nigezendä urtaq qimmätlär yata, ğomumän ike yaqnıñ da iminlege nigezen näq menä atlantikara xezmättäşlek täşkil itä dip belderde. Quşma Ştatlar prezidentı Bush şul matbuğat oçraşuında bolay dide:

Audio, George Bush

"NATO dönya tarixındağı iñ uñışlı berektäşlek bulıp tora. Uylap qına qarağız, tarixta iñ uñışlısı. NATO arqasında ğına Yevropa berläşä häm tınıçlıqta yäşäwgä ireşä aldı" di prezident Bush. Xäzer inde Yevropa näq şuña da ireşü yulında başqalarğa da yardäm itsä ide digän teläk belderä Aq yort xucası. Anıñ fikerençä, bu elekke qarşılıqlardan arınuğa häm atlantikara berdämlekneñ yaña çorın başlap cibärügä bulışır ide. NATO illäre citäkçeläreneñ sişämbe utırışın bäyälägän George Bush:

Audio, George Bush

"26 däwlät ber östäl tiräsendä cıyılıp, "äydägez ütkänne artta qaldırıp, dönyanıñ yaña demokratiälärenä uñışqa ireşüdä yardäm itik" dip belderde. Min NATO kertkän öleşne bik yuğarı bäyälim. Anıñ Ğiraqta cirle ğäskärilärne äzerläw eşe bik möhim, Ğiraqnıñ uñışqa ireşüe axırğı çiktä andağı xalıqnıñ üzen terrordan saqlıy alu mömkinlegenä häm telägenä bäyle bulaçaq bit" dip belderä Quşma Ştatlar prezidentı NATOnıñ häm Yevropanıñ Ğiraqtağı wäzğiatne caylaw eşenä kertä alırlıq öleşe turında. Yevropa Berlege illäreneñ tışqı eşlär ministrları düşämbedä, Ğiraqtan 700-läp politsiä xezmätkären häm xäkimnär äzerläwgä bulışuı xaqında kileşkän ide. Monı sişämbedä NATO general'' sekretare da rasladı.

Audio, break

Amerika häm Yevropanıñ strategik berektäşlege, urtaq qimmätlärne urtaqlaşuı prezident Bushnıñ töştän soñ kiçkä qädär barğan ikençe oçraşuında - Yevropa Berlege citäkçeläre belän söyläşülärendä dä kütärelde. Anda da yaqlarnıñ Ğiraq suğışınnan soñ däwam itkän salqınlıqnı beterü, anı bik telgä almıy, kübräk urtaq eşlär turında söyläşergä tırışuı sizelde. Washingtonnıñ Yevropa belän kileşmäwçänlege ber Ğiraq belän genä çiklänmi - yaqlar Qıtayğa qoral satu, İrannıñ atom programması, Tähranğa basım yasaw ısulları mäs''äläsendä törle qaraşlarda tora. Söyläşülärdän soñ ütkän matbuğat oçraşuında Washingtonnıñ İranğa qarşı da xärbi çaralar kürü ixtimalı turındağı sorawğa prezident Bush bolay cawap birde:

Audio, George Bush

"Quşma Ştatlar İranğa höcüm itärgä äzer tora digän süzlär kölkele... Ämma şulay dip äytsäm dä, bar mömkinleklärneñ açıq qaluın da qabatlıym" dip belderä amerikan prezidentı häm şuşı cawabı belän xäbärçelär arasında kölügä säbäp bula. NATO illäre citäkçeläre oçraşuında üzäktä Ğiraq torsa, Yevropa Berlege belän uzğanında könbatış demokratiäläreneñ Rusiä belän nindi mönäsäbätlär qoruı da qaralğan bulsa kiräk. Tağın ike könnän soñ Vladimir Putin belän oçraşırğa äzerlängän prezident Bush kiçke matbuğat oçraşuında, xäbärçelärneñ, Rusiä demokratiäne härkem üzençä añlıy dip äytä digän süzlärenä, üzeneñ niçek añlawın bolay bilgeläde:

Audio, George Bush

"Min irekle, bäysez mäğlümat çaraları bulğan ilne yaratam, ä Rusiä xökümäte isä, süzne caylıraq qullanu maqsatında qayber mäğlümat çaralarına röxsät birmägän adımnar yasağan ide" di George Bush. Ul şuşı borçuların Bratislavada dustı Vladimirğa citkerergä tırışaçaq. Berük waqıtta amerikan prezidentı Vladimir Putin belän söyläşkändä, aña üzeneñ genä tügel, ä Yevropa Berlegendäge qayber äğza illärneñ, ayırım alğanda Baltıyq buyı illäreneñ borçuların da äytergä teli:

Audio, George Bush

"Minemçä, Vladimir Putinneñ şäxsän minnän genä tügel, şuşı Yevropa Berlege oçraşuında yañğırağan borçularnı da işetüe möhim. Biredä menä Baltıyq buyı däwlätläreneñ şomlanuı buldı häm min anı Rusiä citäkçesenä citkeräçäkmen, bu dustanä şartlarda bulır dip ışanam di Quşma Ştatlar prezidentı üzeneñ Putin belän bulaçaq oçraşuı xaqında. Çärşämbedä ul Germaniäneñ Mainz şähärenä yul tota, şunnan soñ inde kiçen Slovakiä başqalasına kilä.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG