Accessibility links

Bush-Putin oçraşuı näticäläre - här yaq ta demokratiä töşençäsen üzençä añlıy


Rusiä prezidentı Vladimir Putin comğa könne üzeneñ Slovakiä säfären däwam itte, ä anıñ amerikan wazifadaşı George Bush isä äle pänceşämbedä ük kire Washingtonğa qaytıp kitkän ide. Xäzer inde küzätüçelär, şuşı ike yuğarı citäkçeneñ Bratislavada uzğan oçraşuına näticälär yasıy, yaqlarnıñ qaysı ölkälärdä uñışqa ireşü-ireşmäwen tikşerä. Bush-Putin oçraşuına "Azatlıq" radiosı da küz sala.

Küplär fikerençä, George Bushnıñ Vladimir Putin belän söyläşülärdä ütkärgän ike säğäte ber dä caylı bulmağan. Soñraq uzğan matbuğat oçraşuında amerikan prezidentı älege oçraşunı "açıq ütte" dip bäyäläde, diplomatlar telendä bu ğibarä ğädättä awır söyläşülärgä qarata äytelä. Aq yort ta Bratislavadağı fiker alışunı räsmi belderüendä "kiñ qırlı" dip atadı, bu isä anda şaqtıy ğına mäs''älälärneñ qaraluın añlatsa da, fiker qarşılıqlarınıñ da kiñ buluına işarä itä. Şuşı qarşılıqlar berençe çiratta ike yaqnıñ demokratiäne niçek añlawı ölkäsendä yaxşı kürenä. İreklek häm demokratiäne bar dönya buylap nığıtu temasın prezident Bush üzeneñ şuşı Yevropa säfäreneñ genä tügel, ğomumän, ikençe prezidentlığınıñ bağanası itärgä teli. Yevropağa kilep töşkännän soñ da ul Rusiädä demokratiä qısıla başladı digän zarlarnı iskä alıp prezident Putingä basım yasawnı wäğdä itkän ide. Düşämbedä Brüsseldä yasağan çığışında Bush Rusiäne künderü eşenä Yevropa citäkçelären dä quşılırğa öndäde:

Audio, George Bush

"Rusiäneñ Yevropa ile bularaq täräqqi itüe öçen Rusiä xökümäteneñ demokratiägä häm qanuni tärtipkä tuğrı bulıp qaluı kiräk. Añlıybız ki, reformalar ber tön eçendä genä ğämälgä quyıla almıy, ämma bez Rusiägä bertuqtawsız, bergä buluıbız nigezendä irekle matbuğat, tormışçan oppozitsiä, wäkalätlärne bülü, qanuni tärtip prinsipları yatuın iskä töşerep torırğa tieşbez" di prezident Bush Quşma Ştatlar häm Yevropanıñ Rusiä belän xezmättäşlek itüe turında. Ämma pänceşämbedä George Bush üzeneñ şuşı köçle belderüennän küpmeder däräcädä çigenep, Rusiä xakimiaten ildäge irekle mäğlümat çaraların qısuı, YUKOS kebek şäxsi biznesnı ezärlekläwe öçen açıqtan-açıq tänqitlise urınğa, Rusiäneñ iskitmäle täräqqiatkä ireşüen maqtap çıqtı. Xäbärçelärgä ul, Putin demokratik reformalarnı kire bormasqa wäğdä itte häm min aña ışanam dip belderde:

Audio, George Bush

"Ägär dä ul, yäğni Putin, üzeneñ Rusiädä demokratiäne tulısınça yaqlawın, kire borılış bulmawın äytä ikän, bu minem öçen şäxsi söyläşülärebezneñ dä, şuşı matbuğat oçraşuınıñ da iñ möhim süzläre bulıp tora" di Quşma Ştatlar prezidentı Bush. Läkin şuşı ike yuğarı citäkçe "demokratiä" töşençäsen bertörle añlıymı, monısı bilgesez bulıp qala. Şul uq oçraşuda Vladimir Putin, demokratiäne nığıtu däwlätne kiresençä köçsezländerü xisabına eşlänä almıy dip belderde:

Audio, Vladimir Putin

"Tormışqa demokratik prinsiplarnı kertü däwlätneñ tarqaluı häm xalıqnıñ fäqirlekkä batuı belän bergä barırğa tieş tügel, bez, häm min dä şulay uylıym ki - Rusiä cirlegendä demokratiäne kertü häm anı nığıtu şul demokratiä töşençäsen pıçratuğa kitermäskä tieş, kiresençä, anıñ Rusiä däwläten nığıtuı häm xalıq tormışın yaxşırtuı kiräk" dip belderä üz ilendä demokratiäneñ niçek ğämälgä quyıla aluı xaqında prezident Putin. Rusiä yağı ğomumän, kübräk Bratislava oçraşuında ireşelgän uñışlar turında söyläwne xup kürä. İke prezident atom iminlege, terrorğa qarşı köräş, iqtisadi wä säwdä xezmättäşlegen arttıru ölkälärendä şaqtıy alğa kitä aldı dip xäbär itelä. Misal öçen alar, İrannıñ da, Tönyaq Koreäneñ dä üz atom qoralı bula almıy digän qatği fikergä kilüe xaqında belderde.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG