Accessibility links

Кайнар хәбәр

Süriä prezidentı Başar al-Assadnıñ çığışı kierenkelekne kimetmäde


AQŞ häm Fransiä, Livanğa qarata, Süriädän üz ğaskärlären çığaru taläben tağın ber tapqır qabatladı. Kiçä xalıqara cämäğtäçelek, Süriä prezidentı Başar al-Assadnıñ çığışı kierenkelekne kimeter dip ömetlänsä dä, Assad, parlament qarşında yasağan çığışında, ğaskärlärne barı tik Livan-Süriä çik buyına küçeräçägen genä iğlan itte:

"Bez Livandağı ğaskärlärebezne (ilneñ könçığışına), Bekaa töbägenä küçeräçäkbez. Şunnan, Süriä-Livan çik buyına. Kiläse atnada min Livan prezidentı Emile Lahoud belän oçraşıp bez berlektä ğaskärlärne küçerü planın qabul itäçäkbez. Bu ğamäl belän Süriä Taif kileşüen häm İminlek Şurasınıñ 1559nçı rezolüsiäsen ütägän bulaçaq," dide Başar al-Asad.

Taif kileşüe Livanda 1975tän alıp 90nçı yılğa qadär däwam itkän watandaşlar suğışına noqta quydı. 70nçe yıllarda Süriä Livanda barğan suğışqa qatnaşıp ilgä üz ğaskärlären kertte. Xäzerge waqıtta Livanda 14 meñgä yaqın Süriä xräbie bar. Berläşkän Millätlär Oyışması İminlek Şurasınıñ 1559nçı sanlı rezolüsiäse uzğan yılnıñ sintäber ayında AQŞ häm Fransiä täqdime belän qabul itelde. Anda Livannan böten xalıqara ğaskärlärne çığaru taläbe quyılğan.

AQŞ, Assadnıñ kiçäge çığışına täñqit belderep, ğaskärlärne çik buyına küçerü – İminlek Şurası rezolüsiäsen ütäw bulmıy, dide. Washingtonda, Amerikan däwlät departamentınıñ matbuğat wäkile Adam Ereli, Assadnıñ çığışında ber yañalıq ta yuq ide, dide. Anıñ süzlärenä qarağanda, Amerika Süriädän "Livannan çığıp kitü" digän süzlärne kötä. Şundıy uq fikerne kiçä amerikan radiosındağı şimbä çığışında prezident George Bush ta äytte:

"Bügen Amerika häm Yevropa Livan xalqı belän bergä. Amerika Quşma Ştatları häm Fransiä, İminlek Şurasına 1559nçı sanlı rezolüsiäne täqdim itte. Älege rezolüsiädä, Livannıñ bäysezlegen xörmät itü, ildän böten xalıqara ğaskärlärne çığaru, çittän yoğıntı yasamıyça, ğadel häm irekle saylawlar uzdıru turında süz bara. Böten dönya ber tawıştan, Livanda demokratiä häm ireklek bulsın, dip belderä," dide Bush.

Fransiä reaksiäse dä kisken häm qısqa buldı. Tışqı eşlär ministrlığı Süriäneñ Livannan tulısınça häm tiz arada çığıp kitüen kötä.

Töbäktäge älege mäs''äläne xäl itügä Berläşkän Millätlär Oyışmasınıñ maxsus wäkile Terje Roed-Larsen da qatnaşaçaq.

Beiruttağı oppozisiä Assadnıñ çığışına borçılu belderä. Livannıñ elekke prezidentı Emile Jamayel:

"Bez kimendä Süriä ğaskärläreneñ Livannan çığarıluınıñ planı, waqıtı iğlan iteler dip köttek. Ämma bez işetkännär – barı tik ğaskärlärne başqa cirgä küçerü, çığaru turında bulmadı. Häm Süriä ğaskärläre Bekaa üzänenä quyılğaç närsälär bulıp betäçägen belmibez," dide Jemayel.

Häm ğaskärlärne çik buyına küçerüneñ tögäl närsä añlatqanın da belüçelär yuq. Oppozisiä, xärbilär çik buyınıñ Livan yağında qalaçaq, dip borçıla. Ämma Süriä parlamentı äğzase CNN televideniäsenä, Assadnıñ bu wağdäläre – ğaskärlärne Süriä yağına quyunı añlata, dide.

Misır tışqı eşlär ministrı Ahmed Abul Ğeyt, Assadnıñ çığışı, Süriäneñ İminlek Şurası rezolüsiäsen ütärgä telägen kürsätä, dide. Häm ğaskärlärne çığarğanda saq bulırğa, wazğiätne kierenkelekkä citkermäskä çaqırdı. Qatar häm Bahrain şulay uq Assadnı bu adımın xupladı. İzrael premyer-ministrı urınbasarı Şimon Perez, Assad İminlek Şurası taläplärenä cawap birmäde, dide.

Şulay itep düşämbe, 7 mart könne Damaskta Süriä häm Livan prezidentları oçraşıp Süriä ğaskärlären Livannan çığaru turında söyläşäçäk.

Alsu Qormaş
XS
SM
MD
LG