Accessibility links

Кайнар хәбәр

Tatarstanğa küçep kilgän tatarlardan barmaq ezläre alına


Tatarstan Prezidentınıñ raslanuı, anıñ wazifağa kerü tantanası belän, yıllıq yullama kebek citdi dokument iğtibardan çittäräk qala bardı. Baqsaq, yullamanıñ ber öleşe, möhäcirlärlärgä bağışlana. Tatarstan kiläçäktä çittän kilüçelärgä niçek qarayaçaq? Yullamınñ töp nigezläre matbuğatta basılıp çıqtı. Fiker alışular äle başlanıp kitmäde. «Azatlıq» xäbärçeläre üzläre, yullamada telgä alınğan temalar turında soraştırırğa buldı. Yullama mäğärif, iqtisat, rişwätçelek belän köräş, häm başqa şundıy ayırım temalarğa bülengän. Säyäsi xälneñ östenlekle yünäleşläre digän öleştä, milli mäs’älä häm dinara tatulıqqa da berniçä cömlä birelä.

Mäsälän anda, Tatarstanda sanı belän 10meñnän artqan 8 törle millät yäşi, dielä. Berençe urında tatarlar tora. Alar respublika xalqınıñ 52,9% täşkil itä, ruslar barlıq xalıqnıñ 39,5% alıp tora. Şulay uq Tatarstanda, çuaşlar, udmurtlar, ukrainnar, mordvalar, marilar, başqortlar häm başqalar da yäşi. Soñğı waqıtta respublikada azerbaycan, ärmän, tacik, üzbäk milläte wäkilläre sanı artı. Çittän küçep qaytuçılarıñ kübäyüe – bezneñ öçen yaña küreneş, dielä anda. Yullamada, äytelgänçä, Tatarstanğa iqtisad üseşe öçen yaña eşçe köçlär taläp iteläçäk. Şuña kürä, çittän kilüçelärneñ statusın räsmiläşterü, tel öyränü, eşkä urnaşu, toraq satıp alu, yaña möhitkä künegü problemaların tieşle oyışmalar xäl itärgä yärdäm itärgä tieş, dielä anda. Bu eşkä cawaplı itep, milli-mädäni berläşmälär assotsiatsiäse häm däwlät oyışmaları, dip bilgeläp ütelä Prezident yullamasında.

Tatarstanğa qaytqan tatarlar turında tapşırularıbızda daimi söyläp torabız. Räsmi çığışlarda migrantlarğa, qanun quşqannı ütägändä, ciñel genä terkälep, eşlärgä bula, dielä. Ämma çınlıqta, bu eş bik qatlawlı bulıp çığa. Tapşırularıbıznıñ bersendä, Üzbäkstannan Tatarstanğa küçep kilgän Rim Magdeev, statusın räsmiläşterü tırışlıqları turında söylägän ide. Anıñ süzlärençä, watandaşlıq alu, waqıtlıça yäşäw röxsäten alu bik awır, küp sanlı häm tüläwle beleşmälär täqdim itärgä kiräk. Eş tabu da bik awır, di ul. Çönki Üzbäkstandağı diplomnar tanılmasqa mömkin, dip söyli Üzbäkstannan Tatarstanğa küçep kilgän tatar keşe Rim Magdeev. Qanun tarixi watanına qaytqan, titul millät keşelärenä östenlek birmi. Elekke SSSR watandaşlarına, tuğannarı bu yaqlardan bulğannarğa häm başqa şartlarğa iä bulğannarğa watandaşlıq alğanda küpmeder östenlek birelä. Bu temanı «Azatlıq»nıñ aldağı tapşırularında äle däwam itärbez. Xäzer mäsäleneñ, başqa yağın da qarıyq. Prezident, üz yullamasında, milli eşlärne barlıq millätlär belän eş itü, itep kürä häm cawaplı oyışma itep milli mädäni oyışmalar assotsiatsiäsen atıy. Tatar milläte häm kongressı ayırım atalmawına milli cämäğätçelek iğtibar itte. «Azatlıq» radiosı xäbärçese Tatar Kongressına şaltıratıp, bu mäs’älädä soraw birde. Tatar kongressınıñ başqarma komitetında, Prezident yullamasında atalmaw eşebezgä niçek tä’sir itmi, didelär. «Bez üz yünäleşebezdä eşne alıp barabız, xökümät bezgä här yaqlap yärdäm kürsätep tora, şuña eşebez döres yünäleştä bara, dip uylarğa nigez bar», dip cawap birde Tatar Kongressı wäkilläre.



Bikä Timerova.

XS
SM
MD
LG