Omskinıñ “Xalıq öçen säyäsät mäktäbe”, “Açıq Rusiä” töbäqära ictimaği oyışması, häm “Watanıbız-Seber” xalıqlar mädäniäten tergezü fondı belän berlektä “Milli häm dini mönäsäbätlär ölkäsendä Rusiä däwläteneñ säyäsäte” digän temağa tügäräk östäl utırışı ütkärde. Älege säyäsät mäktäbeneñ daimi qatnaşuçılarınnan başqa anda din ähelläre, etnologiä häm etnografiä ölkäsendä eşläwçe ğalimnär, milli-mädäni oyışmalar citäkçeläre çaqırılğan idelär. İctimaği oyışmalar tarafınnan oyıştırılğan bu çarada söyläşü artıq açıq räweştä bulıp çığar dipme, ällä tağı nindi dä bulsa başqa maqsattanmı – räsmi dairälär tügäräk östäl eşenä qomaçawlarğa tırıştılar, yal köne bulsa da bu säyäsi çara belän berrättän milli oyışmalar citäkçelären “Duslıq yortı”na ölkä Mädäniät Ministrı Vladimir Radul belän oçraşuğa çaqırdılar. “Tügäräk östäl”ne oyıştıruçılar da yuğalıp qalmadılar- utırışqa berdäm bulıp kilgän tatar, qazax, ärmän, yähüd, nemes, uqrain, belorus, latış oyışmaları citäkçelären, maxsus transport buldırıp, ministr belän oçraşuğa alıp bardılar. Ällä aşığıç räweştä oyıştırılğan, kötelmägän buldımı, ministr üze oçraşuğa kilmägän ide. 40 minut däwamında barğan söyläşüne anıñ urınbasarlarınıñ berse Aleksandr Remizov alıp bardı. Söyläşü aldağı eş plannar turında buldı, ölkädä yäşäwçe xalıqlarnıñ milli sostavı buyınça qayber mäğlümatlar birelde. Oçraşu tämamlanğannan soñ milli oyışmalar citäkçelären qabat tügäräk östäl utırışına alıp kildelär.
Rusiädä milli säyäsät häm anıñ fänni häm ictimaği bazaların nığıtu, ölkädäge dini oyışmalar-alarnıñ bügenge torışı häm üseş tendensiäläre, cirle üzidarä häm dini oyışmalarnıñ üzara bäyläneşe häm başqa temalar buyınça çığışlar aldınnan, şähärdä eşläp kilüçe milli oyışmalarnıñ eşçänlege, uñışları häm problemaları turında fiker alışu buldı. Milli oyışmalar citäkçeläreneñ qayberläre - yähüd, ukrain, belorus xalıqları wäkilläre, mädäniät ölkäsendä uñışlı eşläp kilülären, ayıruça problemaları bulmawın belderdelär. Qayberäwläre – tatar, ärmän, qazax, oyışmaları citäkçeläre isä problemalarnıñ bixisap buluı, milli-mädäni moxtariätlär turındağı qanunnıñ bötenläy diärlek eşlämäwe, matdi yaqtan bernindi dä yärdäm bulmağan oçraqta milli üseşneñ alğa baruı mömkin tügellege turında belderdelär, bezdä millätara mönäsäbätlär naçar tügel, ämma köçle iqtisatı bulmağan bernindi ildä dä barlıq möğämälälärneñ dä yaxşı buluı mömkin tügel digän fikergä basım yasadılar.
Utırış däwamında, ksenofobiä, mäktäplärdä pravoslavie däresläre, Rusiägä tarqalu qurqınıçı yanıymı – şundıy häm başqa temalarğa qaynar fiker alışular bardı. Däwlät Duması deputatı, fälsäfä fännäre doktorı Oleg Smolin, Rusiädä ksenofobiä - ildä sivil' räweştä patriotik tärbiäneñ bulmawınnan da, ksenofobiäne ciñü öçen, hiçşiksez başqa säyäsi kurs kiräk, şul isäptän sotsial', mäğlümati, belem birü yunäleşlärendä,-digän fiker belderde. “Rusiä – ruslar öçen” digän şiğar'neñ Rusiäneñ tarqaluın sürätläwen üz Watanınıñ çın patriotı añlarğa tieş, häm şuña kürä aqıllı häm namuslı rus patriotı millätçe bula almıy häm bulırğa tieş tä tügel dip assızıqladı Oleg Smolin.
Utırışta mäktäplärdä pravoslavie däresläre kertü turında törle fikerlär yañğıradı. Rusiä eçke eşlär ministrlığınıñ Omski akademiäseneñ fälsäfä häm politologiä kafedrası başlığı Lyubov' Denisova bu cähättän, din turında bala belän mäktäptä tügel, öydä ayırım söyläşü alıp barırğa kiräk,- digän fikeren assızıqladı.
Şulay da, mäktäplärdä din däresläre kertelgän oçraqta, xäzerge belem birü sisteması qısalarında, balalarnı barı tik Rusiädäge traditsion dinnär nigezläre belän genä tanıştıru faydalı häm zarur,- digän töp fiker östenlek aldı.
Tügäräk östäl eşendä räsmi dairälärdän ike wäkil – şähär xaqimiäteneñ ictimaği oyışmalar häm säyäsi partiälär belän eşläwçe bülege başlığı Nadejda Teterina häm milli häm dini eşlär idaräseneñ baş belgeçe Yevgeniy Lobunes buldılar. Sezneñ qaraşqa utırışnıñ eşe niçek ütte,-digän sorawğa Nadejda Teterina, möhim sorawlar, problemalar quyıldı, alar tikşerelerlek, xäl itelerlek, xaqimiät härwaqıt barlıq millätlärneñ wäkilläre belän xezmättäşlek itü yağında,- dip cawap birde.
Rozaliä Sayganova, Omski.
