Accessibility links

Кайнар хәбәр

Fransiä prezidentı Chirac Yevropanıñ yaña konstitutsiäsen yaqlatu eşenä kereşä


Comğa könne Gretsiä parlamentı Yevropa Berlegeneñ yaña konstitutsiäsen tikşerep, anı axırğı çiktä raslar dip kötelgän ide, läkin deputatlar monı älegä kiçekterep torırğa buldı, bu mäs''älä xäzer tawışqa 19-nçı aprildä quyılaçaq dip farazlana. Ul arada üz ilendä konstitutsiäne yaqlaw kampaniäsenä Fransiä prezidentı Jacques Chirac ta quşılırğa buldı, anda wäzğiat qatlawlıraq - fransuzlar üz fatixasın tağın 6 atnadan soñ uzaçaq referendumda birergä tieş häm Yevropa Berlege konstitutsiäsen kire qağuçılar sanı älegä kübräk.

Comğağa qarşı kiçtä Fransiä prezidentı däwlät telekanalı aşa kürsätelgän tapşıruda yäş fransuzlarnıñ sorawlarına cawap birep utırdı. Monı anıñ berläşkän Yevropa konstitutsiäsen yaqlatu eşenä kereşüe dip bäyälärgä bula - ike säğät barğan oçraşuda Chirac humanistik, mädäni Yevropa üzeneñ şul keşeçelek qimmätlären yaqlaw wä saqlaw öçen oyışırğa, köçle bulırğa tieş dip belderde:

Audio, Jacques Chirac

"Ägär dä qağidälär, oyışqanlıq, qüwät yuq ikän, bezneñ belän inde isäpläşmäskä dä bula. Häm şul qağidälärne bezgä näq menä konstitutsiä birä" di fransuz prezidentı. Soñğı fiker beleşü näticälärenä qarağanda, Fransiädäge saylawçılarnıñ 55-läp protsentı älegä Yevropa Berlege öçen äzerlängän konstitutsiäne kire qağa. Ul berlekkä kergän illärneñ citäkçeläre tarafınnan uzğan yıl azağına äzerlänep bette, bu eş alar däräcäsendä dä qızu bäxäslär häm qarşılıqlı fiker alışular belän bardı. Konstitutsiäneñ töp maqsatı, moña prezident Chirac tä basım yasıy - Berlek eçendäge qarar qabul itü tärtiben caylaw, ğadiläşterü, urtaq qağidälär kertü häm şunıñ aşa Berlekneñ oyışqanlığın nığıtu:

Audio, Jacques Chirac

"Ägär dä bez konstitutsiägä "yuq" dip tawış biräbez ikän, xäzerge sistemanıñ zäğiflege häm awırlıqları tağın da kiñräk kenä cäyeläçäk" dip kisätä Jacques Chirac. Ägär dä Fransiä saylawçıları Yevropa Berlege konstitutsiäsen xuplamasa, bu anıñ tiräsendäge elekke bäxäslärne yänä quptarıp, konstitutsiäneñ yaña yazılışın buldıru söyläşülären başlawnı añlataçaq. Chirac, bu yaña söyläşülär bulmasqa da mömkin, çönki Fransiäneñ kire qağuı Yevropa konstitutsiäsen buldıru niätenä balta çabuğa tiñ närsä ul dip kisätä. Andıy oçraqta Fransiäneñ Yevropa Berlegendäge säyäsi tä''sire nıq kimiäçäk, di fransuz prezidentı.

Audio, Jacques Chirac

"Ägär dä Fransiä konstitutsiäne yaqlap tawış birmäsä, bu Fransiäneñ, küpmeder çorğa Yevropa eçendä yuqqa çığuın añlataçaq" di Chirac. Ä inde Fransiä, kiresençä, Chirac telägänçä, "äye" dip tawış birsä, bu Quşma Ştatlar häm Qıtay kebek ere däwlätlärneñ qüwäten çiklärlek Yevropa tuuına kiteräçäk, dip belderä prezident. Ul, köçle Yevropa qoruğa kiteräçäk täräqqiatne tuqtatu, älbättä, anglosaksonnar, ayırım alğanda Quşma Ştatlar mänfäğätendä digän fikerdä tora.

Audio, Jacques Chirac

Yevropa Berlegeneñ konstitutsiäse ğämälgä, 2006-nçı yılnıñ noyäbrenä qädär ul bar äğza illär tarafınnan da raslanğaç keräçäk. Här il raslaw ısulın üze xäl itä - qaydadır monıñ öçen parlament qararı ğına da citä, ä ayırım illärdä referendumnar ütkärelä. Fransiädän tış bu mäs''älä xalıq qaramağına tağın 9 ildä çığarıla, ämma alarnıñ qayberlärendä, misal öçen İspaniädä häm ul anda inde ütte, referendum näticäläre xökümät öçen mäcbüri tügel. Litva, Macarstan, Sloveniä häm İtaliä Yevropa Berlege konstitutsiäsen inde xupladı.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG