Bu atna azağında 22-24 April tarixlarında İstanbulda өç kөn buyına “Altın Urda häm anıñ mirasçıları” isemle xalıqara konferntsiä ütkärelä. Konferensiä üzen 2-nçe xalıqara konferensiä dip atağan. Berençese 1993 yılnıñ Awgustında Qazanda ütkärelgän ide. Qızğanıç ki, anıñ materalları basılıp çıqmadı. Ul konferensiädä äytelgännär hawağa oçtı digän süz. Läkin niçek kenä bulmasın Altın Urdanı iskä alu üzenä kürä batırçılıq bulğan ide. Şunnan soñ 1998 yılnıñ 23-26 Yünendä şul uq Qazanda “Qalqadan Astraxanğa (1223-1556). Altın Urda Fänni Tikşerenüläre Turında Xalıqara Konferensiä” oyıştırıldı. Monıñ materialları da basıla almadı. Här ike konferensiä dä qatnaşuçılarına häm konferensiäne kilep tıñlawçılarına ber xatirä bulıp qına qaldı. Anda äytelgän süzlär, alğa sөrelgän tezislar, kemgä dä bilgele bulmağan yaña tarixi faktlar ezsez taralıp bette. İnde İstanbulda ütkärelä torğan ikençe, läkin dөrese өçençe bulırğa tieşle xalıqara Altın Urda konferensiäseneñ materialları basılır dip өmet itäbez. Asılda basılu өçen fondnıñ maddi mөmkinlege bar. Tatarstanda konferensiä materialların basu өçen maddi şartlarmı, ällä säyäsi wazğiät qomaçawladımı, äytüwe qıyın.
İnde 7 yıldan soñ Altın Urdanı fänni räweştä iskä alğan xalıqara konferensiä bu yulı Tөrkiädä Ayaz İsxaqinıñ qızı Prof. Dr. Saadet Çağatay tarafınnan tөzelep qaldırılğan “Ayaz-Tahir Türkistan İdil-Ural Vakfı”, yäğni fondı tarafınnan oyıştırıla. Konferensiäne İstanbuldağı Koç Universitetı dotsetnı Timur Kocaoğlu alıp bara. Tatarstan belän Başqortstanda tarix belän bäyle xalıqara fänni eşçänleklär kimendä 6-7 yıldan birle tuqtalıp torğanlığın istä totsaq bu konferensiäne ğädättän tış ber täräqqiät dip bäyälärgä mөmkin. Өç kөnlek konferentsidä 45 çığış uqılaçaq. Rusiä Federatsiäsennän Mäskäwdän ber, Adigä respublikasınnan ber, Başqordstannan ike, Tatarstannan un, barlığı 14 keşe; AQŞ’tan 5, Macarstan belän Yaponiädän ikeşer, İtaliä, Fransiä, Germaniä, Hollandiä, Mongoliä, Qırım, Azerbaycan belän Uzbäkstannan berär keşe, ä Tөrkidän isä 15 keşe qatnaşalar. Sovet xakimiäte waqtında onıttırılğan, urıs tarix kitaplarında isä gel tiskäre kürsätelgän Altın Urda çorı belän şundıy küp ğalimneñ qızıqsınuwı da bu çornıñ tarixta nindi mөhim urın alğan buluwına işarä itä. Şulay İstanbulda Taksim rayonındağı Elit Hotelendä 22-24 April tarixlarında ütkärelä torğan “Altın Urda häm anıñ mirasçıları” isemle xalıqara konferensiädä yasalaçaq 45 çığışnıñ 28 turıdan turı Altın Urda, 17-se anıñ mirasçıları Qırım, Qazan, Astraxan, Seber häm Qasıym xanlıqları, qalğan çığışlar isä yaqınraq çor tarixı belän bäyle bulaçaq.
Bu inde soñğı ike-öç yılda Tөrkiädä İdel-Ural tarixı häm mädäniäte belän bäyle өçençe xalıqara fänni cıylış bulaçaq. İskä tөşersäk, Qazan belän Ufada läm-mim ber nindi dä süz bulmağanda diasporadağı ber uç Tatar-Başqort zialısı baytaq eş başqara. Mäğlüm xalıqlar üzlären dөnya çämağätçelegenä tөrleçä işeterä alalar. Şularnıñ berse fänni yul.
Bu atnada tağı ber fänni oçraşu diqqätne cälep itte. 20 Aprildä İstanbulda Marmara Universitetı İlahiyat (yäğni Dini Belemnär) Fakultetı zalında “Tөrek Dөnyasında Cädidçelek Xäräkäte” digän tämağa oyıştırılğan fänni cıyılışta Yeditepe Universitetınnan Prof. Nadir Devlet, Ankara Bilkent Universitetınnan Dotsent Hakan Kırımlı häm Ankara Universitetınnan Dr. İbrahim Maraş berär çığış yasadılar. Alar Abdunnasır Qursawi, Şixabäddin Märcani, Qayum Nasıri, Bubilar häm İslam Dөnyasındağı berençe xatın-qız kazi Möxlisä Bubi, Musa Carulla Bigi, İsmail Gasprinski häm başqalar turında sөyläp, tıñlawçılarğa İdel-Uraldağı yañarış çorın añlattılar.
Äxtäm İbrahim, İstanbul
İnde 7 yıldan soñ Altın Urdanı fänni räweştä iskä alğan xalıqara konferensiä bu yulı Tөrkiädä Ayaz İsxaqinıñ qızı Prof. Dr. Saadet Çağatay tarafınnan tөzelep qaldırılğan “Ayaz-Tahir Türkistan İdil-Ural Vakfı”, yäğni fondı tarafınnan oyıştırıla. Konferensiäne İstanbuldağı Koç Universitetı dotsetnı Timur Kocaoğlu alıp bara. Tatarstan belän Başqortstanda tarix belän bäyle xalıqara fänni eşçänleklär kimendä 6-7 yıldan birle tuqtalıp torğanlığın istä totsaq bu konferensiäne ğädättän tış ber täräqqiät dip bäyälärgä mөmkin. Өç kөnlek konferentsidä 45 çığış uqılaçaq. Rusiä Federatsiäsennän Mäskäwdän ber, Adigä respublikasınnan ber, Başqordstannan ike, Tatarstannan un, barlığı 14 keşe; AQŞ’tan 5, Macarstan belän Yaponiädän ikeşer, İtaliä, Fransiä, Germaniä, Hollandiä, Mongoliä, Qırım, Azerbaycan belän Uzbäkstannan berär keşe, ä Tөrkidän isä 15 keşe qatnaşalar. Sovet xakimiäte waqtında onıttırılğan, urıs tarix kitaplarında isä gel tiskäre kürsätelgän Altın Urda çorı belän şundıy küp ğalimneñ qızıqsınuwı da bu çornıñ tarixta nindi mөhim urın alğan buluwına işarä itä. Şulay İstanbulda Taksim rayonındağı Elit Hotelendä 22-24 April tarixlarında ütkärelä torğan “Altın Urda häm anıñ mirasçıları” isemle xalıqara konferensiädä yasalaçaq 45 çığışnıñ 28 turıdan turı Altın Urda, 17-se anıñ mirasçıları Qırım, Qazan, Astraxan, Seber häm Qasıym xanlıqları, qalğan çığışlar isä yaqınraq çor tarixı belän bäyle bulaçaq.
Bu inde soñğı ike-öç yılda Tөrkiädä İdel-Ural tarixı häm mädäniäte belän bäyle өçençe xalıqara fänni cıylış bulaçaq. İskä tөşersäk, Qazan belän Ufada läm-mim ber nindi dä süz bulmağanda diasporadağı ber uç Tatar-Başqort zialısı baytaq eş başqara. Mäğlüm xalıqlar üzlären dөnya çämağätçelegenä tөrleçä işeterä alalar. Şularnıñ berse fänni yul.
Bu atnada tağı ber fänni oçraşu diqqätne cälep itte. 20 Aprildä İstanbulda Marmara Universitetı İlahiyat (yäğni Dini Belemnär) Fakultetı zalında “Tөrek Dөnyasında Cädidçelek Xäräkäte” digän tämağa oyıştırılğan fänni cıyılışta Yeditepe Universitetınnan Prof. Nadir Devlet, Ankara Bilkent Universitetınnan Dotsent Hakan Kırımlı häm Ankara Universitetınnan Dr. İbrahim Maraş berär çığış yasadılar. Alar Abdunnasır Qursawi, Şixabäddin Märcani, Qayum Nasıri, Bubilar häm İslam Dөnyasındağı berençe xatın-qız kazi Möxlisä Bubi, Musa Carulla Bigi, İsmail Gasprinski häm başqalar turında sөyläp, tıñlawçılarğa İdel-Uraldağı yañarış çorın añlattılar.
Äxtäm İbrahim, İstanbul