Watan suğışı tämamlanuğa 60 yıl uzsa da, dähşätle suğış yılları onıtılmıy, veterannar küñelendä bügengedäy saqlana. Suğışta bulğan, tılda xezmät itkän ölkännär sanı, qızğanıçqa qarşı, yıllar ütkän sayın kimi. Mäğlüm bulğança, Watan suğışına Omskidan 300 meñnän artıq keşe alınğan ide. Alarnıñ 151 meñe suğış qırlarında yatıp qaldı. Tuğan yaqlarına äylänep qaytqannarnıñ bügenge köndä 14300-ye genä isän. Alarnıñ da, ölkän yäştä bulu säbäple, kübeseneñ sälämätlekläre qaqşağan. İsän çaqta härber veteran turında yazıp qalırğa ide dä. Alarnıñ xatiräläre suğış tarixına ikençe küzlektän qararğa, xaqiqätne başqaçaraq añlarğa yärdäm itär ide kebek. Ä bit suğışta qatnaşqan här keşeneñ üz tarixı, başınnan kiçergäne bar. Härber veterannıñ ütkän yulı, ul suğış tarixınıñ ber bite disäk, yalğış bulmas.
İsemnäre tarixqa kerep qalırday veterannar Omskida da bar. Şuşı könnärdä genä 89 yäşen qarşılarğa cıyınuçı Bilal abıy Mozafarov – şundıylarnıñ berse. Bilal abıy suğışqa berençe könennän diärlek alınğan. Ber yıl suğışqannan soñ plenğa eläkkän anda 2 yıl cafa çikkännän soñ, qaçıp qotıla alğan.
Bilal abıy Mozaffarov kebek ikençe ber millättäşebez - Gaynetdin abıy Şixov ta 1941 yılda suğışqa alınğan. Kürsätkän batırlıqları öçen törle däräcäle ordennar häm medal'lär belän büläklängän. 1944–nçe yılnı qatı yaralanıp, gospital'gä eläkkän. İkençe front açu häm ciñü turında şunda işetkän.
Suğış tämamlanğannan soñ, Gaynetdin abıy tuğan yaqlarına äylänep qaytqan. Bügenge köndä ul xatını - Banu apa belän Omskida üz yortında yäşi. Yağulıq äzerläw, su taşu, qaraltı-quranı tärtiptä totu, bar da anıñ östendä. Xökümättän fatir sorap berniçä märtäbä möräcäğät itep qarasa da, älegä qädär yärdäm bulmağan.
Tıñlawçılarnı Omskida yäşäwçe tağın ber suğış veteranı – Aytmöxämmät abıy Aytbaev belän tanıştırasım kilä. Aytmöxämmät abıy suğışta razvedçik bulğan. 1944-nçe yılnı, doşmannı ildän quıp barğanda ul berüze 13 faşistnı äsir itep alğan. Bu turıda “Azatlıq” xäbärçese Rozaliä Sayganova söyli.
Rozaliä:
Razvedka yasağanda Aytmöxämmät abıyğa faşistlar tılına çığarğa turı kilgän. Çittän qarağanda tınıç kürengän ber qalqulıqta ul doşman blindajına yulıqqan. Faşistlar yuqmı ikän dip işegen açqaç, ber törkem nemes soldatların kürgän. Emma ul yuğalıp qalmağan, granatasınıñ bocrasın tartıp alıp, birelegez, dip qıçqırğan.
İşetkänegezçä, suğış tarixına, anda qatnaşqan soyuzdaşlarğa qarata veterannarnıñ qaraşları törleçä. Alarnıñ çınbarlıqqa turı kilep betmäwe dä ixtimal. Dörestän dä, bez suğış turında xaqiqät'ne belep beteräbezme, qayçan da bulsa ul tulısınça açıqlanırmı, älegä äytüe qıyın.
Saniä Mirxaleewa. Omski.
