Sez köçle, saf buylı, kiñ cilkäle, belemle häm slavän qiäfätle - ul oçraqta sez älege eşkä ömet itä alasız. Ä eş digäne - Rusiä prezidentı sağında qorılğan yaña atlı ğäskär bülekçäsendä. Ämma aña quşılu öçen tağın ber mäcbüri şart bar, sez kazak bulırğa tieşsez. Teläwçelär az tügel, 25 biş yaña rekrut yäşäw urının inde Mäskäw Kremlenä almaştırdı, alar barısı da Rusiäneñ Krasnodar ölkäsennän, yäğni kazak cirlärennän. Prezident sağında şuşı atlı ğäskärne qoru ikençe ber waqiğägä, Putinneñ Däwlät Dumasına, kazaklarnı ğäskäri xezmätkä alunı röxsät itkän qanun ölgesen cibärüenä turı kilde. Alarnı xäzer tabiğät qazaları näticälärennän qotıluğa bulışu kebek eşlärgä genä tügel, ä cämäğät tärtiben saqlawğa, xätta terrorğa qarşı köräşkä dä cälep itü mömkinlege tikşerelä. Uram buylap üzençälekle kiengän atlı kazaklar baruı tizdän çınbarlıqqa äylänä ala. Bu beryaqtan, törle turistlar öçen diqqätne nıq cälep itärlek närsä bulsa, ikençe yaqtan urıslarda milli ğorurlıq xisen arttıra ala. Läkin bu uñaydan berniçä soraw tua, şularnıñ berse: Ni öçen Rusiä haman da ütkändä qalğan simvolların ezli soñ? Mäskäwdäge Carnegie üzägennän Masha Lipman moña bolay qarıy:
Audio, Masha Lipman
"Rusiä äle haman da ärnüle töstä millät bularaq üzeneñ kem buluın açıqlarğa tırışa. Bez anı başqa post-kommunistik illär belän çağıştırsaq, alar barısı da üz kiläçägen Yevropa belän kürä. Ämma bu Rusiägä qaramıy. Ul üzeneñ kiläçägen belmi. Kiläçäkneñ anıq bulmawı, xäzerge tormışnıñ ömetsezlege Rusiäne çın mäğnäsendä ütkängä genä bora" di Masha Lipman. Sorawlar kazaklarnıñ şul ütkän zaman qaldığı buluı uñayınnan ğına tumıy. Alar yäşägän könyaq Rusiädä näq menä kazaklar eşçänlege millätara kierenkelekneñ artuına, andağı milli azçılıqlarnıñ, küçep qaytuçılarnıñ xoquqların tupas bozuğa kiterä häm bolar barısı räsmi xakimiatneñ şıpırt qına utıruı sürätendä eşlänä. "RİA Novosti" agentlığınıñ Tönyaq Kavkazdağı xäbärçese Edgar Saroyan ğomumän, Rusiä citäkçeläreneñ kazaklarnı kütärü eşen tarixqa sıltap alıp baruı üzen aqlamıy dip belderä:
Audio, Edgar Saroyan
"Qızğanıç ki, Rusiä xakimiate bügen ğadi ber närsäne añlamıy - alar xäzer kazaklar xäräkäte digän närsä asılda yuq, çın kazaklar sovet çorında, 20-nçe-30-nçı yıllarda qırıp beterelde. Xäzer üzlären kazak dip atawçılar isä tormışları uñmağan, aralarında cinayät qıluçılar da bulğan elekke komsomol, kommunistlardan, qısqası törle çaralar belän xakimiatkä ürmälägän keşelärdän tora" di Edgar Saroyan. Putin xakimiate xäzer Rusiäneñ küpmillätle däwlät buluına bik basım yasamasqa tırışsa da, andağı tatarlarnı kazak mäs''äläse poşmanğa sala. Tatar ictimaği üzäge räise Tälğät Bariev:
Audio, Tälğät Bariev
Ä inde Däwlät Duması kazaklarnı ğäskäri xezmätkä cälep itü qanunın xuplarmı digän sorawğa Tälğät Bariev bolay dip cawap birä:
Audio, Tälğät Bariev
Rusiä xakimiate, kazaklarnı qorallandıru ildä millätara qarşılıqlarğa kiterä ala digän kisätülärgä älegä iğtibar itmi.
Kärim Kamal
Audio, Masha Lipman
"Rusiä äle haman da ärnüle töstä millät bularaq üzeneñ kem buluın açıqlarğa tırışa. Bez anı başqa post-kommunistik illär belän çağıştırsaq, alar barısı da üz kiläçägen Yevropa belän kürä. Ämma bu Rusiägä qaramıy. Ul üzeneñ kiläçägen belmi. Kiläçäkneñ anıq bulmawı, xäzerge tormışnıñ ömetsezlege Rusiäne çın mäğnäsendä ütkängä genä bora" di Masha Lipman. Sorawlar kazaklarnıñ şul ütkän zaman qaldığı buluı uñayınnan ğına tumıy. Alar yäşägän könyaq Rusiädä näq menä kazaklar eşçänlege millätara kierenkelekneñ artuına, andağı milli azçılıqlarnıñ, küçep qaytuçılarnıñ xoquqların tupas bozuğa kiterä häm bolar barısı räsmi xakimiatneñ şıpırt qına utıruı sürätendä eşlänä. "RİA Novosti" agentlığınıñ Tönyaq Kavkazdağı xäbärçese Edgar Saroyan ğomumän, Rusiä citäkçeläreneñ kazaklarnı kütärü eşen tarixqa sıltap alıp baruı üzen aqlamıy dip belderä:
Audio, Edgar Saroyan
"Qızğanıç ki, Rusiä xakimiate bügen ğadi ber närsäne añlamıy - alar xäzer kazaklar xäräkäte digän närsä asılda yuq, çın kazaklar sovet çorında, 20-nçe-30-nçı yıllarda qırıp beterelde. Xäzer üzlären kazak dip atawçılar isä tormışları uñmağan, aralarında cinayät qıluçılar da bulğan elekke komsomol, kommunistlardan, qısqası törle çaralar belän xakimiatkä ürmälägän keşelärdän tora" di Edgar Saroyan. Putin xakimiate xäzer Rusiäneñ küpmillätle däwlät buluına bik basım yasamasqa tırışsa da, andağı tatarlarnı kazak mäs''äläse poşmanğa sala. Tatar ictimaği üzäge räise Tälğät Bariev:
Audio, Tälğät Bariev
Ä inde Däwlät Duması kazaklarnı ğäskäri xezmätkä cälep itü qanunın xuplarmı digän sorawğa Tälğät Bariev bolay dip cawap birä:
Audio, Tälğät Bariev
Rusiä xakimiate, kazaklarnı qorallandıru ildä millätara qarşılıqlarğa kiterä ala digän kisätülärgä älegä iğtibar itmi.
Kärim Kamal