Mart ayında new Yorkta comğa namazına cıyılğan xalıqnıñ zur öleşe xatın qız ide. Namaz ğädättägeçä azan äytü belän başlandı, monda azan äytüçe dä xatın qız ide .
Namazda ir at häm xatın qızlar yänäşä, qatnaş utırdı, yäğni ğädättägeçä aldağı saflarda ir at ä artta xatın qızlar tügel. Namaznı uqutqan, väğäz söylägän dä xatın qız ide. Universitet profesorı Äminä Wadud . Ul namazdan soñ ütkärgän mätbuğat oçraşuında
Wadud(audio)
Min här möselman xatın qız häm möselman ir atı bu comğa namazın (üzen) Allağa bağışlap uquın xis itär dip ömed itäm
Bu üzençälekle comğa namazın oyıştıruçılar, bez möselman xatın qızınıñ islamdağı döres urınıñ kürsätü öçen moñı eşlädek, bezneñ xoquqlarıbız ir at tarafınnan kire qağıla dip äytte Asra Noumani isemle bir aktivist
Noumani(audio)
xatın qıznıñ tawışı ğasırlar buyı ir at kertkän traditsiälär belän bastırıldı. Bez citte dip äytäbez.Bez möselman dönyasındağı xaqlı urınımıznı alırğa teliebz Bez Möxämmäd päygamber häm İslamnıñ bezgä 7.ğasırda birgän urınıbıznı alırğa telibez.
Amerikada bu comğa namazına qatnaşu öçen bik yıraqtan kilüçelär dä bulğan. Gazla Munir isemle ber xanım Bez Allanıñ ğädel buluına inanabız, Qor''ändä xatın qız xoquqları häm anıñ ir at belän ber tigez buluı äytelä bez bu süzlärne ğämälgä quyarğa telibez dip söylägän. Ämma bu waqıyğä möselmannar arasında protestlarğa säbäp buldı. Qaxirädä al Azhar camiği şeyxı islam xatın qızğa xatın qızlar ğıybadäte belän citäkçelek itärgä quşa ämma irlär qatnaqşannı tıya dip beldergän. New Yorkta namaz uqılğan urında cıyılğan protest belderüçelär qulında Äminä Wadud möselman tügel, bügen qatnaş ğıybadät, irtägä cähännem dip yazılğan şiğarlar kürende. Möxämmäd Nussrah isemle beräw bolay dide: Wadud islam qanunın üzgärtte 1400yıl buyı xatın qız irlär artında namaz uqudı , bu Qıtayda da, Rusiädä dä Suğut Ğäräbständä dä şulay , İslam şulay dip äytä. Wadud üze turında äytelgän süzlärne işetteme belmibez.
Bügenge xatın qızlar säxifäseneñ ikençe mäwzuı 20yıl elek İrannnan Şwedsiägä küçep kitkän Nahid Persson isemle film rejisserınıñ İranda töşergän film. ''Färäncä artında fäxişälek'' dip atalğan dokumental film Yevropada qatnaşqan barlıq festivallärdä şul isäptän Fransiädä Creteil xalıqara xatın qızlar film festivalendä büläklände .Färäncä artında fäxişälek Tehran uramnarında Minna belän Fariba ike dus yäş xatınnıñ tormışın añlata .Alar faxişä.Nahid Persson Tehranda ike yäş ananıñ köndälek tormışın ber yıldan artıq qarap barıp filmgä töşergän.Ul alar belän 2 yıl elek Tehranda başqa ber film töşergändä duslaşqan . Fariba belän Minna balaların üsterü häm üzlärenä heroin satıp alu öçen faxişälek itä. Persson İranda faxişälek legal tügel, zina isä ülem cazası belän tämamlana ala, minem bu turıda film töşerüem isä üzemne qurqınıç astında qaldıru ide dip söyli.Ul ike xatın-qız turında
Persson(audio)
Bezneñ mönäsäbätlär bik normal, tabiğıy ,bez berberebezgä ışana idek Alar daimi klientaları yanına barğanda mine dä yış qına çaqırdı.Ämma politsiä punktında uniformalı inqilap saqçıların filmgä töşerüdän döresen genä äytkändä qurıqtım. Alar öçen dä yaxşıraq bulğandır
Persson süzlärençä, Fariba belän Minna klientlarınıñ zur öleşe islam qanunına kileşle xäräkät itep waqıtlı niqax uqıta dip söyläde. Bu ike xatın qız faxişälek belän qazanğan aqçaların balalarına aş su häm üzlärenä heroin alu öçen qullana. Narkomaniä İranda bigräk tä yäş ir at arasında bik zur problema sonğı yıllarda narkotikağa sabışqan xatın qızlar sanı da arta bara. Persson här ike xatınnıñ da narkotika qullanuına narkoman irläre säbäp bulğan di. İre biyerläre xasta , yış qına awırtınğan Faribağa heroin birep anıñ awırtuların ciñeläytkän, şulay itep ul däwalanu urınına heroin tartıp awırtuların ciñeläytä başlağan . Näticädä narkomanğa äylängän xatınnı ire uramğa aqça tabarğa çığarıp cibärä Minnanıñ tormış xikäyäse dä şuña oşaş.İre narkotika säbäple törmägä elekkäç ul uramda balası belän qala.Persson här ike xatın qız da ömedsezlek häm çarasızlıq säbäple faxişälekkä etärelgän, alarğa bernindi sotsial yaqlaw yuq. mennärçä xatın qız kebek alarnıñ da saylaw yulı bulmağandip söyli. İslam Respublikası İranda räsmilärneñ açuı çıqsa da , sonğı yıllarda faxişälär sanı nıq artqan . İran mätbuğatı farazlarına qarağanda uramnarda 300meñ xatın qız eşli. Alarnıñ bik kübese öydäge köç qullanudan qaçıp kitkän xatın qız. İkençeläre fäqirlek, xäyerçelek säbäple üzlären sata. İran xakimiätläre tormış şartları yaxşırtılmasa häm citärlek yaqlaw bulmasa räsmi räweştä ''uram xatınnarı'' dip tamğalanğannarnıñ sanı artaçaq dip yañıy. Persson ''Färäncä artında fäxişälek'' filmeneñ Yevropanıñ tärle festivallärendä büläklänüe belän qänäğät ul dokumental filmne kürüçelär İran cämğiäteneñ yäşren yağın açıp salğan öçen yuğarı bäyä birä di. Ämma
Persson(audio)
Xalıqnıñ reksiäse köçle. Filmne kürüçelär ni öçen İranğa tap töşerden dip sorıy häm bezdä xatın qız tabiplar da başqaları da bar .Minem cawabım beläm bezdä küp kenä xatın qız aktivistlar bar ämma bu köräşüçe xatın qızlar da basım astında . Film İran baymı yarlı ul turıda tügel . Dokumental film sonğı 25 yılda xalıqnıñ kürgän ğazap turında dip söyli şwedsile rejisser N.Persson. färidä xämit
Wadud(audio)
Min här möselman xatın qız häm möselman ir atı bu comğa namazın (üzen) Allağa bağışlap uquın xis itär dip ömed itäm
Bu üzençälekle comğa namazın oyıştıruçılar, bez möselman xatın qızınıñ islamdağı döres urınıñ kürsätü öçen moñı eşlädek, bezneñ xoquqlarıbız ir at tarafınnan kire qağıla dip äytte Asra Noumani isemle bir aktivist
Noumani(audio)
xatın qıznıñ tawışı ğasırlar buyı ir at kertkän traditsiälär belän bastırıldı. Bez citte dip äytäbez.Bez möselman dönyasındağı xaqlı urınımıznı alırğa teliebz Bez Möxämmäd päygamber häm İslamnıñ bezgä 7.ğasırda birgän urınıbıznı alırğa telibez.
Amerikada bu comğa namazına qatnaşu öçen bik yıraqtan kilüçelär dä bulğan. Gazla Munir isemle ber xanım Bez Allanıñ ğädel buluına inanabız, Qor''ändä xatın qız xoquqları häm anıñ ir at belän ber tigez buluı äytelä bez bu süzlärne ğämälgä quyarğa telibez dip söylägän. Ämma bu waqıyğä möselmannar arasında protestlarğa säbäp buldı. Qaxirädä al Azhar camiği şeyxı islam xatın qızğa xatın qızlar ğıybadäte belän citäkçelek itärgä quşa ämma irlär qatnaqşannı tıya dip beldergän. New Yorkta namaz uqılğan urında cıyılğan protest belderüçelär qulında Äminä Wadud möselman tügel, bügen qatnaş ğıybadät, irtägä cähännem dip yazılğan şiğarlar kürende. Möxämmäd Nussrah isemle beräw bolay dide: Wadud islam qanunın üzgärtte 1400yıl buyı xatın qız irlär artında namaz uqudı , bu Qıtayda da, Rusiädä dä Suğut Ğäräbständä dä şulay , İslam şulay dip äytä. Wadud üze turında äytelgän süzlärne işetteme belmibez.
Bügenge xatın qızlar säxifäseneñ ikençe mäwzuı 20yıl elek İrannnan Şwedsiägä küçep kitkän Nahid Persson isemle film rejisserınıñ İranda töşergän film. ''Färäncä artında fäxişälek'' dip atalğan dokumental film Yevropada qatnaşqan barlıq festivallärdä şul isäptän Fransiädä Creteil xalıqara xatın qızlar film festivalendä büläklände .Färäncä artında fäxişälek Tehran uramnarında Minna belän Fariba ike dus yäş xatınnıñ tormışın añlata .Alar faxişä.Nahid Persson Tehranda ike yäş ananıñ köndälek tormışın ber yıldan artıq qarap barıp filmgä töşergän.Ul alar belän 2 yıl elek Tehranda başqa ber film töşergändä duslaşqan . Fariba belän Minna balaların üsterü häm üzlärenä heroin satıp alu öçen faxişälek itä. Persson İranda faxişälek legal tügel, zina isä ülem cazası belän tämamlana ala, minem bu turıda film töşerüem isä üzemne qurqınıç astında qaldıru ide dip söyli.Ul ike xatın-qız turında
Persson(audio)
Bezneñ mönäsäbätlär bik normal, tabiğıy ,bez berberebezgä ışana idek Alar daimi klientaları yanına barğanda mine dä yış qına çaqırdı.Ämma politsiä punktında uniformalı inqilap saqçıların filmgä töşerüdän döresen genä äytkändä qurıqtım. Alar öçen dä yaxşıraq bulğandır
Persson süzlärençä, Fariba belän Minna klientlarınıñ zur öleşe islam qanunına kileşle xäräkät itep waqıtlı niqax uqıta dip söyläde. Bu ike xatın qız faxişälek belän qazanğan aqçaların balalarına aş su häm üzlärenä heroin alu öçen qullana. Narkomaniä İranda bigräk tä yäş ir at arasında bik zur problema sonğı yıllarda narkotikağa sabışqan xatın qızlar sanı da arta bara. Persson här ike xatınnıñ da narkotika qullanuına narkoman irläre säbäp bulğan di. İre biyerläre xasta , yış qına awırtınğan Faribağa heroin birep anıñ awırtuların ciñeläytkän, şulay itep ul däwalanu urınına heroin tartıp awırtuların ciñeläytä başlağan . Näticädä narkomanğa äylängän xatınnı ire uramğa aqça tabarğa çığarıp cibärä Minnanıñ tormış xikäyäse dä şuña oşaş.İre narkotika säbäple törmägä elekkäç ul uramda balası belän qala.Persson här ike xatın qız da ömedsezlek häm çarasızlıq säbäple faxişälekkä etärelgän, alarğa bernindi sotsial yaqlaw yuq. mennärçä xatın qız kebek alarnıñ da saylaw yulı bulmağandip söyli. İslam Respublikası İranda räsmilärneñ açuı çıqsa da , sonğı yıllarda faxişälär sanı nıq artqan . İran mätbuğatı farazlarına qarağanda uramnarda 300meñ xatın qız eşli. Alarnıñ bik kübese öydäge köç qullanudan qaçıp kitkän xatın qız. İkençeläre fäqirlek, xäyerçelek säbäple üzlären sata. İran xakimiätläre tormış şartları yaxşırtılmasa häm citärlek yaqlaw bulmasa räsmi räweştä ''uram xatınnarı'' dip tamğalanğannarnıñ sanı artaçaq dip yañıy. Persson ''Färäncä artında fäxişälek'' filmeneñ Yevropanıñ tärle festivallärendä büläklänüe belän qänäğät ul dokumental filmne kürüçelär İran cämğiäteneñ yäşren yağın açıp salğan öçen yuğarı bäyä birä di. Ämma
Persson(audio)
Xalıqnıñ reksiäse köçle. Filmne kürüçelär ni öçen İranğa tap töşerden dip sorıy häm bezdä xatın qız tabiplar da başqaları da bar .Minem cawabım beläm bezdä küp kenä xatın qız aktivistlar bar ämma bu köräşüçe xatın qızlar da basım astında . Film İran baymı yarlı ul turıda tügel . Dokumental film sonğı 25 yılda xalıqnıñ kürgän ğazap turında dip söyli şwedsile rejisser N.Persson. färidä xämit