Accessibility links

Кайнар хәбәр

Xodorkovski 9 yıl törmägä xökem itelde


Tanılğan eşquar Mixail Xodorkovski eşen tikşergän Mäskäw mäxkämäse sişämbedä nixayät qararın iğlan itte. Xodorkovski häm anıñ iptäşe Platon Lebedev, xärämläşü wä salımnan qaçuda ğäyeple dip tabılıp, 9 yıl törmägä xökem iteldelär. 11 ay däwam itkän bu mäxkämä eşen küplär Kremlneñ, säyäsi däğwaları bulğan häm oppozitsiädäge partiälärgä yärdäm itkän Xodorkovskidan üç alu dip bäyäli. Belgeçlär, bu qarar çit il inevstorlarınıñ Rusiägä ışanıçın kimetäçäk, prezident Putinnıñ abruyına zyıan kiteräçäk, dip sanıy.

Şulay itep, Mäskäwneñ Meççan mäxkämäse 12 kön buyına ğäyepläwlär uqığannan soñ, yaznıñ soñğı könendä üzeneñ qararın iğlan itte. Rusiäneñ Yukos neft kompaniäsenä nigez salğan Mixail Xodorkovski häm anıñ xezmättäşe Platon Lebedev, xärämläşü wä salımnan qaçuda ğäyeplänep, 9 yıl törmägä xökem itelde. Yıl yarım saq astında buluların iskä alsañ, alarğa tağın 7 yıl yarım utırası bulaçaq. Xäkimneñ, qarar añlaşıldımı, digän sorawına, Xodorkovski, añlaşıldı, bu – Rusiä mäxkämäsenä häykäl dide. Lebedev isä, bu normal keşe añlarlıq qarar tügel dide. Öçençe ğäyeplänüçe Andrei Kraynovqa şartlı räweştä 5 yıl yarım birelde. Ğäyepläw uqunı 12 köngä suzunı küplär bu eşkä bulğan iğtibarnı kimetü tırışlığı dip bäyäläde. Yukos süzçese Aleksandr Şadrin mäxkämä qararın ğädellekne qotıçqıç bozu dip atadı:

Audio (Aleksandr Şadrin)

"Yukosta eşläwçelär bu qararğa şaq qattı. Bez monı Rusiädäge ğädellekneñ qotıçqıç bozıluı dip bäyälibez. Bu qarar älbättä, xakimiätneñ mäxkämä yärdämendä säyäsi maqsatlarğa ireşü misalı bulıp tora."

Prokuror ğäyepläwçelärgä 10 yıl birergä sorağan ide. Mäxkämä ni barı ber yılğa kimette. Küzätüçelärneñ kübese bu qararnı artıq qırıs dip sanıy. Mäskäwdäge Expertiza üzäge başlığı Mark Urnov:

Audio (Mark Urnov)

"Bu qırıs qarar Rusiädä bäysez, ğädel mäxkämäneñ bulmawına ber dälil buldı. Bezgä, Rusiädä demokratiäneñ bulmawın añlattılar."

Elekke itisad ministrı, xäzer Mäskäwdäge İqtisad mäktäbe citäkçese Yevgeni Yasin, ğäyepläwlär isbatlanmağan dip sanıy:

Audio (Yevgeni Yasin)

"Belderelgän ğäyepläwlärgä kilgändä, alar isbatlanmağan. Min Xodorkovskinı ber gönahsız färeştä dimim, läkin andağı ğönählar Rusiädäge här eşquarda bar. Yağni bu Rusiä biznesın, reformalarnı xökem itü bulıp tora."

Rusiäneñ iñ ütä kürenmäle şirkäte sanalğan, zamanında 40 milliard dollarğa bäyälängän Yukos bügen küp digändä 2 milliard tora. Rusiäneñ iñ bay keşese, qayçandır 15 milliard dollar milege bulğan Xodorkovski bügen räşätkä artında basıp üzenä xökem tıñladı. Xodorkovskinıñ advokatları mäxkämä qararına şiqäyät biräçägen belderde. Ul arada prokuratura aña yaña ğäyepläwlär belderergä cıyına.

Bügenge xökemnän soñ Amerikan kongressmenı Tom Lantos Rusiäne Zur 8lektän çığarırğa çaqırğan qarar ölgesen kongressqa tapşıruın belderde. Rusiäneñ üzendä dä, çittä dä, küplär bu xökemne Kremlneñ üç aluı dip bäyäli. 2003 yıl Duma saylawları aldınnan oppozitsiädäge liberal partiälärgä yärdäm itkän Xodorkovski turında, ul xakimiätkä ürmäli, kiläse prezident saylawlarında qatnaşırğa cıyına digän ğäybätlär taraldı. Rusiä räsmiläre Yukosnı milliardlağan salım tülämäwdä ğäyepläde. Eş säfäre belän Sebergä kilgän Xodorkovsinı hawa alanında qulğa alındı.

Belgeçlär äytüençä, 90nçı yıllarda Rusiädä, qırğıy xosusıylaştıru çorında bik küplär berniçä yıl eçendä qotıçqıç mileklär tuplap ölegrde. Küpläre, Kreml belän urtaq tel tapqannarı, äle dä irektä, eşlären däwam itä. Xodorkovski isä "qorban täkäse" buldı.

-Ali Gilmi
XS
SM
MD
LG