Accessibility links

Кайнар хәбәр

Bush häm Blair Afrika burıçların sızıp taşlarğa, Ğiraqqa iğtibarnı kimetmäskä kileşte


Kiçä Waşingtonda AQŞ prezidentı George Bush häm Britaniä premyer-ministrı Tony Blair oçraştı. Soñıraq matbuğat oçraşuında iğlan itelgän iñ berençe qarar – Afrika illäreneñ burıçların sızıp taşlaw turında ide. Ämma afrika däwlätlärenä ozın möddätle yardäm planı turında citäkçelär kileşmägän. Söyläşülärdä tağın ike mäs''älä qaraldı – Ğiraq häm global cılınu. Ğiraqta demokratik cämğiät tözügä amerikan häm britan citäkçeläre iğtibarnı kimetmäskä kileşte, global cılınu turında isä fikerlär ayırıldı.

Oçraşudan soñ xäbär itelgän töp yañalıq – Afrika burıçlarınnan başlıyq, xörmätle tıñlawçılar. Prezident Bush häm premyer-ministr Tony Blair, tärräqi itüçe Afrika illäreneñ burıçların 100% sızıp taşlaw turında täqdim äzerlänüen belderde. Kiçäge oçraşu, Blairnıñ 3nçe möddätkä xökümät başlığı bulıp saylanğannan birle Bush belän berençe küreşep söyläşüe ide. İke citäkçe – burıçlarnı beterü turındağı plannı Şotlandiädä dönyanıñ iñ bay illäre citäkçeläre cıyınında yülneñ 6 alıp 8nä qadär ütäçäk oçraşuda täqdim itergä cıyına.

Bush, Blairnıñ, Dönya Bankı häm Afrikanıñ Tärräqiät Bankı, burıçlarnı sızıp taşlawdan küp ziyan kürmäsen öçen alarğa yärdäm itergä tigän töqdimen xupladı. Bush, Afrika däwlätläre dä üz tarafınnan – mondıy adımğa äzer bulğannarın kürsätergä tieş, dip belderde. Blair anıñ belän bu mäsäläde kileşte:

"Alda bezneñ konkret burıç tora, ämma ul burıç ike yaqlı. Prezident Bush ta bu xaqta äytte – bez Afrika illäre citäkçelärennän üz çiratında korrupsiägä qarşı köräş, demokratiäne üsterü häm qanun xakimiäten urnaştırunı taläp itäbez," dide Blair.

Blairnıñ Afrika illärenä yardäm itü turında ozın mäddätle planı amerikan citäkçelegendä yaqlaw tapmadı.

İnde oçraşuda qaralğan ikençe mäsälä – Ğiraq tiräsendäge wazğiät. Ğiraq suğışı ike citäkçeneñ dä cämäğätçelek aldında däräcäsen töşerde. Bush häm Blair kiçäge oçraşuda, Ğiraqta demokratiä tözü eşenä däwam itäçäklären belderde. Bu, Blair süzlärençä ber ük waqıtta ğiraqlılarnıñ ireklege häm xalıqara iminlek öçen möhim.

Tıñlawçılarıbız xäterläsä, uzğan ayda, 2002nçe yılğı ber belderü bilgele bulğan ide. Anda Britaniä küzläw xezmäteneñ yuğarı wäkile, amerikan räsmilären suğışnı başlaw öçen Saddamnıñ küpläp üterü qoralı buluı turındağı yalğan mäğlümat qullanuda ğayepläp çıqtı.

Kiçä Bush häm Blair, faş itü zur ähämiätkä iä tügel dide. Bush, 2002nçe yıl azağına qadär Ğiraq mäsäläsen tınıç yul belän çişüne ezlädek, xärbi köç qullanu – iñ soñğı xäl itü çarası ide, dide.

"Kemder äytte – "bez Saddamğa qarşı xärbi köç qullanırğa qarar ittek imeş". Bu yalğan. Bez premyer-ministr Blair belän mäsäläne tınıç yul belän çişü turında söyläşülär uzdırdıq. Närsä eşli alır idek?"

Hawanıñ üzgärüe turında ike citäkçe elekkegeçä üz qaraşlarında qaldı. Mäğlüm bulğança Amerika Quşma Ştatları hawanı cılıta torğan gazlarnı kimetü turındağı Kyoto kileşüen imzalamağan. Ämma matbuğat oçraşuında, maqsat – tirä yaq möhitne saqlap qalu, barıber ber bulıp qala, dip äytelde.

Alsu Qormaş
XS
SM
MD
LG