Här irtä 34 yäşlek Mansura cıyıştıruçı kiemnären kiep Mäskäw üzägendäge bay känsälärneñ märmär idännären yua. Şuşı eşe öçen ul ayına yaqınça 500 dollar aqça ala, Mäskäw kebek qibat şähärdä bu oçnı-oçqa ğına yalğarğa citsä dä, Mansura üzen äle bäxetle sanıy, alay ğına da tügel, här ay sayın üzeneñ şul eş xaqınnan Taciqstandağı tuğannarına da küpmeder aqça cibärep bara. Señlese häm ike ir qärdäşe belän ul 300 dollarğa keçkenä genä ber fatir alıp tora, üz ixtiacların qaplawğa ayına barı tik 50 dollar ğına sarıf itä - häm qalğan öleşen Taciqstanğa cibärä. Mäskäwdä yäşäw şartlarınıñ şaqtıy qırıs buluına qaramastan, Mansura töşenkelekkä birelmi häm, üz watanında xällärneñ küpkä yaman buluı, anda üzeneñ ayına barı tik 10 dollar ğına aluı turında söyli.
Audio, Mansura Xolkuzeva
"Watanda minem eş xaqım yul aqçasın tülärgä dä citmi ide, biredä min yul häm aşaw öçen meñ yarım sum, yäğni yaqınça 52 dollar sarıf itäm, ä qalğanın öygä cibärep baram. Anda min üzemä fatir alırğa telim, şunnan soñ inde bälkem dä qaytıp kitärmen. Ä Rusiädä caylı tormış kiçerep, yaxşı yäşäp bula, min monda bäxetle häm hiçyuğı kölä alam" di Taciqstannan kilep eşläwçe Mansura. Anıñ tuğan ile Taciqstan dönyada rişwätkä iñ tirän batqan däwlätlärneñ berse sanala häm xalıqnıñ küpçelege anda bik awır şartlarda yäşi. Şuña kürä dä Mansura üzen Rusiädä şaqtıy bäxetle xis itä, läkin eş ezläp kilgän taciqlarnıñ, üzbäklärneñ, qırğızlar häm azärbaycannarnıñ barısına da andıy mömkinleklär tätemi. "Migratsiä häm xoquqlar" digän cämäğät oyışmasın citäklägän, çığışı belän üze dä Taciqstannan bulğan Gäwhär Curayeva süzlärenä qarağanda, Mäskäwdä genä dä bügenge köndä 40 meñläp taciq yäşi häm alarnıñ küpçelege bazarlarda, tözeleşlärdä eşläp bik tübän eş xaqı ala. Andıy kilmeşäk eşçelärneñ Mäskäwdä fatir alıp toru xälennän kilmi, şuña da küpçelege eş birüçe xucaları tä''min itkän waqıtlı toraqlarda, annan-monnan qorılğan baraklarda yäşi. Curayeva bu xaqta menä närsä di:
Audio, Gäwhär Curayeva
"Migrantlarnıñ yäşäw şartları törleçä, Çerkiz bazarındağı kebek bernindi şartlar da bulmağan podvalda 300-400 keşe yäşägän urınnar da bar, kimendä ike ğailäneñ berläşep fatir aqçasın tüläp toruın da oçratıp bula. Fatir alıp toru bik qimmät, alarğa bik awır" dip añlata Mäskäwgä kilep eşläwçe taciqlarnıñ xälen Gäwhär Curayeva. İnde äytelgänçä, andıy keşelär ber Taciqstannan ğına kilmi, alarnıñ zur küpçelege çığışı belän elekke sovet respublikalarınnan. Bu isä üz problemaların tudıra - migrantlarnıñ şaqtıy öleşe Rusiägä yäşeren kilä häm alarnıñ anda yäşäw häm eşläw röxsäte yuq. Näticädä alar eçke eşlär xezmätkärläre arasında kiñ taralğan rişwätçelek qorbanına da äylänä. Cirle xalıqnıñ migrantlarğa mönäsäbäte dä törleçä, nigezdä tiskäre. Azärbaycannan kilgän Çerkiz bazarında ätisenä kiemnär satuda bulışqan 14 yäşlek Marat:
Audio, Marat
"Qaywaqıt alar miña yaxşı ğına qarıy, qaywaqıt yuq. Mondağılar tarta, eçä, min änine sağınam, öydä enem häm señlem qaldı, min alarnı sağınam" di 14 yäşlek Marat. Şunısı qızıq - Maratnıñ ätise Azärbaycanda elek tabib bulıp eşlägän, ämma andağı eş xaqı 35 dollardan da kim qalğaç, ul Mäskäwgä kitep bazarda sata başlağan.
Kärim Kamal
Audio, Mansura Xolkuzeva
"Watanda minem eş xaqım yul aqçasın tülärgä dä citmi ide, biredä min yul häm aşaw öçen meñ yarım sum, yäğni yaqınça 52 dollar sarıf itäm, ä qalğanın öygä cibärep baram. Anda min üzemä fatir alırğa telim, şunnan soñ inde bälkem dä qaytıp kitärmen. Ä Rusiädä caylı tormış kiçerep, yaxşı yäşäp bula, min monda bäxetle häm hiçyuğı kölä alam" di Taciqstannan kilep eşläwçe Mansura. Anıñ tuğan ile Taciqstan dönyada rişwätkä iñ tirän batqan däwlätlärneñ berse sanala häm xalıqnıñ küpçelege anda bik awır şartlarda yäşi. Şuña kürä dä Mansura üzen Rusiädä şaqtıy bäxetle xis itä, läkin eş ezläp kilgän taciqlarnıñ, üzbäklärneñ, qırğızlar häm azärbaycannarnıñ barısına da andıy mömkinleklär tätemi. "Migratsiä häm xoquqlar" digän cämäğät oyışmasın citäklägän, çığışı belän üze dä Taciqstannan bulğan Gäwhär Curayeva süzlärenä qarağanda, Mäskäwdä genä dä bügenge köndä 40 meñläp taciq yäşi häm alarnıñ küpçelege bazarlarda, tözeleşlärdä eşläp bik tübän eş xaqı ala. Andıy kilmeşäk eşçelärneñ Mäskäwdä fatir alıp toru xälennän kilmi, şuña da küpçelege eş birüçe xucaları tä''min itkän waqıtlı toraqlarda, annan-monnan qorılğan baraklarda yäşi. Curayeva bu xaqta menä närsä di:
Audio, Gäwhär Curayeva
"Migrantlarnıñ yäşäw şartları törleçä, Çerkiz bazarındağı kebek bernindi şartlar da bulmağan podvalda 300-400 keşe yäşägän urınnar da bar, kimendä ike ğailäneñ berläşep fatir aqçasın tüläp toruın da oçratıp bula. Fatir alıp toru bik qimmät, alarğa bik awır" dip añlata Mäskäwgä kilep eşläwçe taciqlarnıñ xälen Gäwhär Curayeva. İnde äytelgänçä, andıy keşelär ber Taciqstannan ğına kilmi, alarnıñ zur küpçelege çığışı belän elekke sovet respublikalarınnan. Bu isä üz problemaların tudıra - migrantlarnıñ şaqtıy öleşe Rusiägä yäşeren kilä häm alarnıñ anda yäşäw häm eşläw röxsäte yuq. Näticädä alar eçke eşlär xezmätkärläre arasında kiñ taralğan rişwätçelek qorbanına da äylänä. Cirle xalıqnıñ migrantlarğa mönäsäbäte dä törleçä, nigezdä tiskäre. Azärbaycannan kilgän Çerkiz bazarında ätisenä kiemnär satuda bulışqan 14 yäşlek Marat:
Audio, Marat
"Qaywaqıt alar miña yaxşı ğına qarıy, qaywaqıt yuq. Mondağılar tarta, eçä, min änine sağınam, öydä enem häm señlem qaldı, min alarnı sağınam" di 14 yäşlek Marat. Şunısı qızıq - Maratnıñ ätise Azärbaycanda elek tabib bulıp eşlägän, ämma andağı eş xaqı 35 dollardan da kim qalğaç, ul Mäskäwgä kitep bazarda sata başlağan.
Kärim Kamal