Accessibility links

Кайнар хәбәр

İranda xatın-qızlar prezidentlıq urnı öçen yarışa almıylar.


İran xatın-qızları Comğa könne bulaçaq prezident saylaularınnan alda üzläreneñ xoquqlarınıñ qısıluına qarşı protest belderälär. Soñğı ike atnada alar xatın-qız kandidatlarnıñ isemlektän sızıp taşlanuına qarşı protest demonstratsiäläre ütkärdelär häm ilneñ ceneskä qarağan qanunnarınıñ üzgärtelüen taläp ittelär.

İran xatın-qızlarınıñ prezidentlıq postı öçen yarışularına yul quymaunı ber süzgä birelgän añlatma belän açıqlap bula. Ğäräp süze Rejal. Ul şäxeslär digän mäğnägä qaytıp qala. İran konstitutsiäsenä esasän prezident dini häm säyäsi şäxeslär arasınnan saylanırğa tieş. Küplär rejal ul xatın-qızlarğa da qarıy dip däğvä itälär. Läkin, konstitutsiägä mäğnä birü xakimiätenä iä İran Saqçılar Şurası , ul ir-atlarğa ğına qarıy digän pozitsiädä tora. Tınıçlıq buyınça Nobel büläge lauriäte Şirin Ebadi Farda radiosına birgän ängämäsendä , mondıy mäğnä birü xatın-qızlarnı xoquqlarınnan mäxrum itä dip belderde.

Audio

"Qızğanıç ki, Saqçılar Şurasınıñ añlatmasına esasän, rejal ir-atlarğa ğına qarıy, şul säbäple xatın-qızlar saylanu xoquqınan mäxrum qala. Bu prezident saylaularında töp problemmalarnıñ berse genä. İran xalqınıñ yartısı sotsial xoquqlardan da mäxrum."

Prezident saylaualdı kamapniäse vaqıtında 89 xatın-qız terkälergä teläsä dä, bu cenesläre säbäple kire qağıldı. Alar arasında konservativ parlament deputatı häm tanılğan ruxaninıñ qızı da bar. Xatın-qız törkemnäre häm aktivistları 2-nçe iyündä protest demonstratsiäse ütkärdelär. Alar il xalqınıñ yartısın täşkil itkän xatın-qızlar prezident itep saylana almıylar ikän, alar saylaularda qatnaşırlar dip kötmäskä kiräk dip belderdelär. Teherandağı protestqa qatnaşuçılardan berse jurnalist Fariba Davudi- Mohacir bolay dide

Audio

"Xatın-qızlar terkälgännän soñ Saqçılar Şurası deputatı Cohrami birgän intervyusında, xatın-qızlar citärlek añlayışqa iä tügellär , şul säbäple alarnı möhim dävlät eşlerene qatnaştırıp bulmıy dip belderde. Monda şundıy sorau tua- balaların frontqa cibärgändä, xatın-qılar yaxşı idelär , ir-atlarğa tauış birer öçen yaxşılar. Läkin, inde saylanuğa kilgändä alarnıñ añlayışı da , kompetensiäse dä cetmi ikän. Alar bezne tanımasalar, bez dä alarnı tanımyaçaqbız."

Xatın-qızlarğa käberäk xoquq väğdä tkän xäzerge prezident Xataminıñ saylanuında xatın-qızlar töp rol uynadılar. Xäzer dä qayber kandidatlar alarnıñ xoquqların yaqlap çıqtılar. Läkin, küberäk xoquq häm täñgällek turındağı väğdälär saylaulardan soñ onıtılaçaq digän borçılu bar. Tanılğan qayber xatın-qızlar , şul sanda Şirin Ebadi häm tanılğan şağirä Simin Behabahani tauış birüdä qatnaşmayaçaqların belderdelär. Läkin, xatın-qızlarnıñ taläbe, prezident saylaularında kandidatlıqların quyu xoquqı belän genä çiklänmi. Prezident , ul kem genä bulmasın, deskriminatsiälängän xatın-qızlarnıñ statutın ällä ni üzgärtä almıy. Ber xatın-qız säyäxätkä çığar öçen ätisennän yäisä irennän röxsät alırğa tieş. Ber xatın-qıznıñ tanıqlığı irnekeneñ yartısı qimmätendä genä. Ayırılu xoquqı da irnekenä tiñ tügel. Xatın-qızlarnıñ xoquqların ir-atlarnıqına täñgälläşterü öçen konstitutsiäne üzgärtü şart. Aktivistlar monı taläp itälär dä. 12-nçe iyündä Teheran universitetı aldında ber meñgä yaqın xatın-qız belän ir-at protest demonstratsiäse ütkärdelär. Alar konstitutsiäneñ üzgärtelüen taläp ittelär.

Audio

"Bu ireklek auazı."

Xatın-qızlarnıñ xoquqları öçen köräşüçelär taläpläre qabul itelgänçegä qädäre tınıç protestların dävam itteräçäklären belderdelär.

Färit İdelle, Praga.
XS
SM
MD
LG