Radiotıyñlauçılarıbız işetä torğan bu köne Tömän rayonınıñ Manat awılınnan kilgän Räşit abıy Siäbutdinov uynadı. “Yıl da ütä torğan bu kiçä turında işetkänem bar, menä kilergä dä nasıyp bulğan ikän”,- dide Räşit abıy.
-Räşit abıy! Bu garmunığız xäyran ğına iske kürenä.
-Bu garmun minnän dä olıraq bulır... Üzem dä qartaydım. Garmuşkam da qartaydı. Bu garmunda min belmim dä qayçan uynıy başlağannı.
-Sezgä xäzer niçä yäş inde.
-63.
-Bu garmunnı sezgä kem büläk itkän ide?
-Äti. Min Manatnıqı.
-Zurmı soñ ul awıl?
-Ber 50-60 öy. Osnovnoy pensionerlar.
-Menä şulay qulığızğa garmun alıp cırlaşıp utırasızmı soñ?
-Min lesnik bulıp eşlim. Uje 35 yıl. Urman qarawılçısı. Srublar vırubit itkän. Urman kiskän. Nişläw kiräk. Ä şunıñ öçen quydım menä ber yıl qulıma balta totqanım yuq. Garmunnı qulıma aldım. Ä ul nik alay buldı. Berençe min bardım Boğandinqağa anda “Den pojilıx” buldı garmunnı alıp. Min klubqa Wäsilägä räxmät. Annan Wäsilä mine klubqa yör dip çaqırdı. Min şunnan birle klubqa yöri başladım.
-Ä öydä uynaştırasızmı soñ?
-Tañ atu belän garmunnı qıçqırtam. Qoyaş çığa, minem garmun qulda. Böten qayğını onıttıra. Köndez umarta qortları belän. Waqıt bulsa garmuşka. Şulay itep yäşäp barabız.
Räşit abıy ulların da garmunda uynarğa öyrätkän. Onıqları da tartıştıra ikän.
Olı Aqyar awılınnan kilgän Açilä Sägitullina “Awılda äle haman da garmun moñı sünmi”,- di. Uynawçılar bar. Ul mädäniät yortında yäşüsmerlärgä bayan serlären öyrätä. Üze inde 36 yıl yaratqan bayanı belän bergä. Ä keçkenä waqıtta qulına bayan alırğa anı izbaç bulıp eşlägän änise mäcbür itkän.
-Ul uynağan ide skripkada yäş çağında. Şulay mine bayanğa birde. Telägem yuq ide. Äniemä räxmät. Räxmät ul minem ikmäk. İkmäkkä eşläp yatam.
Tömän şähäre tatar mädäniät üzägeneñ sänğät citäkçese Çäxfär Kasimov äytüençä, mondıy bäyge-kiçälär garmunda uynıy belgän ostalarnı tabarğa yärdäm itä.
-90 nçı yılarnı bez “Uynağız garmunnar”ğa Qazanğa barıp yördek. Min şulqädär soqlanıp qayttım, Qazanda böten Tatarstan quzğala. Ä nik bezneñ Tömän bezneñ Tömän yoqlap yata. Mädäniät üzäge açılğaç, 2001 nçe yıldan bez, ütkärä başladıq şuşı Uynağız garmunnar”nı. Traditsiä yıl da ütkärep torabız. 6 yäştän alıp 70 kä qädär babaylar da monda kilep üzläreneñ hönärlären kürsätlär. Urta yäşlelärne bez spisokka kertep qalabız da biräbez üzebezneñ ansambl''lärgä. Ciñüçelär bıyıl “Nur” ansamblenä kerep lawreat isemen aldılar. “Raduga” da aldılar, “Tañ yoldızında” aldılar.
-Çägfär abıy! Bez bügenge köndä bala-çağa garmunnı onıta, närsä ikänen dä belmi dip äytäbez. Xaq süzlärme bu. İskä töşeräbez, elekke zamannarda awıllarda garmun uynap yäşlärne cırlaşıp yörgän dip söylärgä yaratabız.
-Bu härber ğailädän barırğa tieş. Äti-änilär bezne garmun belän üstergännär. Bar ğailälär haman da ätise-änise keçkenä balasına garmun alıp birä. Ul şul garmun belän üsä, moñ belän üsä. Qırınkül awılında yäşi Qazankadan çıqqan Timercanov Rişat belän Gölsılunıñ balası Marat. Änä garmun belän qıçqırıp cırlap, uynıy üze. Äti-änise işetkän äbise-babasınnan. Ul qala balasına. Tatarlarda ul bar.
Mäcleslärdä alıyk, garmunnı yaratalar bit. “Magnitofonnı tuqtatıp tor, äydä cırlap alıyq!”. haman da bar. Xalıq cırlıy.
Tömän şähäre tatar mädäniät üzäge törle garmunnar cıyarğa isäpli. Älegä aqçaları citenkerämi. Alay da bügenge köndä tal''yannarı, ike rätle garmunnarı, yaxşı bayannarı bar. Qazanğa barıp keçkenä garmunnar yasatıp alıp qaytırğa isäplilär. Ximayäçelär aqça birergä wäğdä itkän.
Nail Alan. Tömän.
