Accessibility links

Кайнар хәбәр

İrandağı prezident saylawlarınıñ ikençe turına Äkbär Xaşemi Räfsancani häm Tähran xakime Mäxmüt Äxmädinecad çığa


Şimbädä ber kön elek uzğan tawış birüneñ berençel näticäläre bäyän itelde, annan kürengänçä, saylawlar älegä ciñüçene açıqlamağan, ilne kiläse comğada yaña tawış birü kötä. Anda inde iñ küp tawış cıyğan ike nämzät kenä qatnaşa häm xäzer alarnıñ kem buluı açıqlana. Älegä bar tawışlar da sanalmağan, Tähran häm İsfahan kebek ere şähärlärdän kilep torğan näticälär haman da üzgärep tora.

Prezident saylawlarınıñ ikençe turı İranda 1979-nçe yılğı islam inqilabınnan birle bulğanı yuq ide, şuña kürä bu oçraqta tawış birüneñ kötelmägän näticägä kiterüe xaqında söylärgä bula. Citmäsä, Räfsancani baştan uq ömetle nämzät sanalsa, qadimi Äxmädinecad ta, urtaçıl Qarubi dä barlığı 7 däğwaçı arasında arttan söyrälüçelär bularaq isäplänep kilde. İnde ber prezident bulğan Räfsancanineñ töp köndäşläre ütä qadimi Möxämmätbäker Qälibaf häm reformaçıl Mostafa Moin bulır dip kötelgän ide, ämma alar ikese dä älegä dürtençe häm bişençe urında ğına bara. İrannıñ eçke eşlär ministrı urınbasarı Mäxmüt Mirlohi şimbä irtän xäbärçelärgä, bu saylawlar bötenläy kötelmägänçä uzdı häm anıñ näticälären farazlap bulmıy dip belderde. Älegä barı tik ber genä faraznıñ - prezident saylawlarında ikençe tur bulaçağı turındağısınıñ ğına çınğa aşuın äytergä mömkin. Stockholm universitetındağı sotsiologiä professorı Merdad Därwiş, ikençe tur ütkärüneñ töp säbäbe bulıp İrandağı törle säyäsi köçlärneñ nämzätlärne bergäläşep tügel, ä ayırım-ayırım çığaruı häm şulay itep tawışlarnıñ bülgälänüe tora dip isäpli:

Audio, Merdad Därwiş

"İslam xakimiate tarixında berençe märtäbä ikençe tur ütkäreläçäge, İrandağı idarä sıynıfı törlelegen kürsätä, ul şundıy däräcägä citkän ki, xäzer inde xalıq tawışın saylawğa ber kürenekle ähelne çığarıp qına cıyıp bulmıy. Axırğı näticä nindi genä bulmasın, bez kiläçäktä islam xakimiate eçendäge kierenkelekneñ artuına şahid bulaçaqbız" di professor Därwiş. Saylawlarda qatnaşu däräcäse kötelgängä qarağanda yuğarıraq bulğan dielä. Monı bigräk tä reformaçıl qanat teläde. Comğa kiçen Tähranda yasağan çığışında İrannıñ xäzerge prezidentı Möxämmät Xatami, tawış birü ildä islam demokratiäsen nığıtuğa kiterer digän ömeten beldergän ide.

Audio, Möxämmät Xatami

"Bar xanımnar, irlär wä yäşüsmerlärneñ saylawlarda äwzem qatnaşuı dini demokratiägä iltkän awır yulıbıznı yomşağraq itär ide digän ömettä toram, İran xalqınıñ şul teläge bezneñ barıbız tarafınnan da xörmät iteler dip uylıym" digän ide İrannıñ reformaçıl prezidentı Xatami. Äle genä alınğan xäbärgä qarağanda, yaqınça 21 protsent cıyğan Räfsancanineñ köndäşe bulıp ikençe turğa Tähran xakime Mäxmüt Äxmädinecad çığa, ul tawışlarnıñ 19.3 protsentın qazanğan. Mähdi Qarubi annan qalışsa da, ayırma bik zur tügel häm ul xärämläşülär buluına zarlana.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG