Accessibility links

Кайнар хәбәр

Yewropa terrorğa qarşı qırısraq çaralar kürügä taba awışa


Pänceşämbe könne Yewropa Berlegenä kergän bar ildä dä ber atna elek Londonda bulğan şartlawlarnıñ qorbannarı ruxına ike minutlıq tınlıq iğlan itelde. Ul arada Berlek illäre terrorğa qarşı qanunnarnı tağın da qırıslatu yağına taba awışa - çärşämbe könne eçke eşlär häm yustitsiä ministrlarınıñ aşığıç oçraşuı şul xaqta söyli. Atnakiç üzeneñ milli bäyrämen - Bastiliäne alu könen bilgelägän Fransiä Schengen kileşüennän çığıp torıp üz çiklärendä yänä kontrol kertüen belderde.

Audio

Britaniädä köndezge unikedä iğlan itelgän ike minutlıq matäm tınlığına bar Yewropa Berlege quşıldı, andağı 25 äğza il London şartlawları qorbannarı belän teläktäşlek belderde. Näq ber atna elek bulğan şuşı terror ğämälläre näticäsendä kimendä 52 keşe hälak bulıp, 700-läbe törle cäräxätlär aldı dip farazlana. Britan politsiäse atnakiç, şartlawlarnı oyıştırğan bar 4 höcümçeneñ dä kem buluın açıqlawın, alarnıñ çığışı belän pakstanlı, läkin inde Britaniädä tuğan buluların, häm dürteseneñ dä höcüm waqıtında ülüen iğlan itte. Soñğı fakt, yäğni Londondağı höcümnärneñ intiharçılar tarafınnan yasaluı Yewropa öçen yañalıq bulıp tora häm bu andağı başqalalarda zur borçu uyata. Andıy borçular atnakiç könne bigräk tä Parisda köçle ide - Fransiä üzeneñ milli bäyrämen, Bastiliäne alu könen bilgeläde. Bu uñaydan fransuz xökümäte ildäge iminlek çaraların tağın da qırıslatıp, üz çiklärendä yañadan kontrol'' kertüen xäbär itte. Schengen kileşüe nigezendä Fransiäneñ şul kileşüdäge illär belän çikläre älegä qädär açıq tora ide. Thierry Balzac, Brüsseldäge Yewropa säyäsäten tikşerü üzägendä eşläwçe iminlek belgeçe Fransiäneñ şuşı xästären bolay añlata:

Audio, Thierry Balzac

"Xäzer Londonda şundıy närsälär bulğaç, häm istä äle haman da Madridtağı xällär torğaç, bolar barısı da Yewropanıñ üz iminlege öçen nıq borçıluına kiterä" di iminlek belgeçe Balzac. Anıñ fikerençä, London häm Madridtağı şartlawlar boztawınıñ kürengän öleşe genä, Yewropada äzerlängän terror ğämälläreneñ zur öleşen politsiä häm iminlek xezmätläre äle buldırmıy qaldırğan. Şuşı aldan kisätü eşen tağın da uñışlıraq itü maqsatında Yewropa Berlege xäzer yaña çaralar kürergä aşığa. Çärşämbedä Brüsseldä berlekneñ yustitsiä häm eçke eşlär ministrları ğädättän tış oçraşu ütkärep, London şartlawları uñayınnan nindi aşığıç çaralar kiräklegen tikşerde. Ministrlar anda terrorçılarnıñ finans mömkinleklären çikläw yulları häm Yewropa Berlege eçendä yäşeren xezmätlär arasında mäğlümat almaşunı niçek oyıştıru xaqında kileşte. Britan eçke eşlär ministrı Charles Clarke Yewropa Berlege terrornı awızlıqlaw öçen xälitkeç çaralar kürü mäs''äläsendä qaqşamas fikerdä tora dip belderde:

Audio, Charles Clarke

"Bar Yewropa Berlege buylap bez barıbız da, terror eşen qatlawlandıru öçen xäldän kilgänneñ barın da eşlärgä äzerbez. İreşelgän kileşü urlanğan şartlatqıçlarmı, ällä söyläşülär eçtälegeme, şul xaqta mäğlümat häm xäbär almaşu kebek ölkälärgä, törle köçlär arasındağı xezmättäşlekne nığıtuğa qarıy", di Yewropada terrorğa qarşı köräşne nığıtu tırışlıqları xaqında britan ministrı Clarke. Şulay itep, ber atna elek bulğan London şartlawlarınıñ Yewropadağı wäzğiatne tämam üzgärtüen, anı tağın da qurqınıçraq häm azraq farazlana torğanğa äyländerüen kürsätä.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG