Accessibility links

Кайнар хәбәр

Üzbäkstanda bäysez jurnalistlarğa basım arta bara


May ayında Ändican şähärendä bulğan ütereşlärdän soñ Üzbäkstanda bäysez jurnalistlarnı qurqıtu häm alarnıñ eşenä qomaçawlawlar artıp kitte. Londonda urnaşqan Suğış häm Tınıçlıq Xäbärçeläre İnstitutınıñ ike xäbärçese Qödrät Bobojonov belän Tolqin Qorayev Azatlıq radiosına şulay dip belderde. İyün ayında qulğa alınıp törmägä xökem itelgän Qorayev xalıqara cämäğätçelek basımı astında irekkä çığarıldı. Bobojonov äytüençä, xäzer bu institut Üzbäkstandağı eşçänlegen tuqtatırğa mäcbür bulğan.

Qorayev Suğış häm Tınıçlıq Xeberçelere İnstitutına ğına tügel, İran radiosınıñ üzbäk redaksiäsenä dä xäbärçe bulıp eşli. 1998-nçe 2000-nçe yıllarda ul Azatlıq radiosınıñ üzbäk bülendä dä xäbärçe bulıp eşlägän ide. Bezgä ul Üzbäk xakimiätläreneñ daimi diärlek ezärlekläwe säbäple iyün axırlarında Üzbäkstannan qaçıp kitüen belderep xäzer qayda buluın iğlan itmäwne soradı. AUDİO: 27-nçe iyün könne tönge säğät 1-dä qaçıp çığıp kitärgä mäcbür buldım. Öydän çığıp kittem dä aldan bilgelängän, taksi çaqırtıp quyğan urınğa bardım. Şuña utırıp kittem. Şunıñ belän Qarşı şähärennän çıqtım. Ämma şähärdän çıqqanda häm Qaşqadaryo tirälärendä militsiä postların cinayätçe sıman cäyäw urap üttem. Çönki başqaça mine bik ciñel genä tuqtatqan bulırlar ide. Qorayevnı bu yılnıñ 4-nçe yünendä qulğa alıp xuliganlıqta ğäyepläp 10 köngä törmägä yapqannar. 10 könnär irekkä çığuınıñ ikençe könendä ük 15-nçe yündä anı tağın totqarlap berniçä säğät yabıp totqannar häm pasportın qaytarmıy ğına çığarıp cibärgännär. Pasportsız berqaya da bara almawçı Qorayevnı yaqlap qayber çit illär, şul isäptän AQŞ häm keşe xoquqların yaqlawçı oyışmalar basım yasağannan soñ Üzbäk xakimiätläre aña pasportın qaytarğan. 27-nçe iyündä Üzbäkstannan qaçqannan birle Qorayev inde berniçä elekke Sovet respublikasında bulğan. Ämma Üzbäk xakimiätläre anı ezärlekläwne däwam itä. AUDİO: Öyemnän kilgän xäbärgä qarağanda, 12-nçe iyüldä İkramov atlı ber keşe häm Qaşqadaryo ölkä prokuraturasınıñ tağın 2 xezmätkäre Mahira Yorieva isemle ber xatınğa minem sürätemne kürsätep bu keşe wahabbi dip mine ğäyeplärgä yardäm itüne, mine mäxkamägä birüne sorağan. Monıñ öçen aña fatir yäki maşina wäğdä itkännär. Mindä bulğan mäğlümätlärgä qarağanda, ul xatın mine belmäwen äytep kitep barğan. Qorayev Yorieva mine belä, min anıñ ğailäsendäge xoquqsızlığı turında xäbär eşlägän idem, ul miña räxmätle bulğanğa kürä militsiä belän xezmättäşlekkä barmağan, ämma militsiägä başqa keşene tabu ber dä qıyın bulmas di. Suğış häm Tınıçlıq Xäbärçeläre İnstitutınıñ Taşkenttağı xäbärçese Bobojanov Ändican xällärennän soñ Üzbäkstanda ezärleklängän küpsanlı jurnalistlarnıñ berse genä di. Üzbäk xakimiätläreneñ basımı astında älege institut andağı eşçänlegen tuqtatıp torırğa mäcbür. AUDİO: Bezneñ insitut xäbärçeläre Üzbäkstanda eşçänlek başlağannan birle härwaqıt basım astında buldı. Bez monı internettağı säxifäbezdä kiñ yaqtırtıp kildek. Soñğı arada, bigräk tä Ändican xällärennän soñ ezärlekläwlär artıp kitte. Şuña kürä institut biredäge eşçänlegen waqıtlıça tuqtatıp torırğa qarar itte. Ämma bu qarşılıqlı qarar. Nigä institut näq menä döreslekne äytü häm xalıqqa citkerü iñ kiräk bulğan çaqtı eşçänlegen tuqtatıp tora. Elegräk Azatlıq häm BBC radiolarınıñ Üzbäk telendäge tapşıruları öçen eşlägän Bobojonov älege insitutnıñ internettağı säxifäse Ändican xälläre waqıtında bik tä populyarlaşıp kitkän ide, ämm Üzbäk xakimiätläreneñ daimi tıqşınuı säbäple soñraq yabılırğa mäcbür buldı di. AUDİO: Minnän küplär sorıy. ni öçen bez uznews.net säxifäsen xäzerge möhim çorda yaptıq. Ğädättä keşelär nigä Ferghana.ru häm başqa säxifälär äle dä eşläp kilgändä sez yaptığız dip sorıylar. Min ğädättä, bez yabarğa telämädek dip cawap biräm. Bezneñ säxifä belän Ferghana.ru kebek säxifälär arasında ber möhim ayırma bar. Alar Üzbäkstannan cittä urnaşqan häm şunnan idarä itelä. Bez isä üzbäkstanda urnaştıq, häm monda eş alıp barabız. Bez üzbäk internet providerlarına bäylebez. Bobojonov äytüençä, alarnıñ säxifäsen dä xäzer Üzbäkstannan çitkä küçerü planlaştırıla. Ämma barıber Boboconov ta Qorayev ta Üzbäkstandağı bäysez jurnalizmnıñ kiläçäge turında bik tä pessimistik fikerdä qala. Naif Aqmal, Praga.
XS
SM
MD
LG