Accessibility links

Кайнар хәбәр

Milli problemalar döres yaqtırtılamı?


Bu könnärdä Yekaterinburg şähärendä “Milli azçılıqlar häm massaküläm mäğlümat çaraları: üzara xezmättäşlek yulları” dip atalğan temağa zur seminar bulıp uzdı. Seminar Yekaterinburgta 2004 yıldan birle eşläp kilgän Millätara mäğlümat üzäge tarafınnan oyıştırılğan ide. Bu proyektnı tormışqa aşıruda Üzäkneñ partnerları bulıp Yevraziä-Media-Üzäk, yäğni Yekaterinburgtağı elekkege BBC mäktäbe häm London şähärendäge milli azçılıq problemaların yaqtırtu mäsäläläre buyınça törle icadi proyektlar belän şöğellänüçe Communicating Cultures dip atalğan xalıqara oyışma tordı.

Proyektnı tormışqa aşıru buyınça näq menä Yekaterinburg şähären saylaw ğäcäp tügel. Berençedän, Yekaterinburg şähäre Rusiäneñ näq urtasında, ike sivilizatsiä – Yevropa belän Aziä totaşqan urında urnaşqan. İkençedän, säyäsi totrıqlılıq belän ayırılıp torğan, iqtisadi yaqtan alğa kitkän bu töbäktä 130дан artıq millät wäkilläre yäşi. Proyektnıñ töp maqsatı itep milli oyışmalar wäkillären häm jurnalistlarnı üzara tığız elemtädä eşlärgä öyrätü quyıldı. Süz dä yuq, cämğiättä tege yäki bu xälgä qarata qaraş yä fiker formalaşu massaküläm mäğlümat çaraları arqılı bara. Şuña kürä dä massaküläm mäğlümat çaralarınıñ bigräk tä milli azçılıq wäkillärenä qağılışlı materiallarnı döres häm qızıqlı itep birä belüe bik möhim. Bu urtaq proyektnı tormışqa aşıru aldınnan Millätara mäğlümat üzäge tarafınnan bik zur analitik eş alıp barıldı. İñ berençe çiratta cirle massaküläm mäğlümat çaraları buyınça monitoring ütkärelde. Biredä eşläp kilüçe unaltı televizion kanal arasınnan cidese etnik törkemnär problemaların yaqtırtu buyınça öyränügä layıq diep tabıldı. Tikşerenülär tübändäge näticälärne kürsätte. Berençedän, milli oyışmalar wäkilläreneñ jurnalistlar belän tığız elemtädä eşlämäwe arqasında, milli mäs'älälär mäğlümat çaralarında bik siräk yaqtırtıla. Milli mädäniätlarğa qağılışlı temalar, mäsälän, Ural xalıqları köne, bik uñay aspektta kürsätelä. Ä menä qızdırılğan faktlarda, bigräk tä cinayät temasına bağışlanğan xäbärlärdä rus bulmağan cinayätçelärneñ millätenä basım yasala. Bu xäl isä böten ber millätkä tiskäre qaraş formalaşuğa kiterä.

Mondıy xällärgä yul quymas öçen, milli oyışmalar wäkilläreneñ jurnalistlar belän tığız elemtädä eşläwe bik möhim. Seminarnıñ berençe ike könendä bu temağa ayıruça zur iğtibar birelde. Milli oyışmalar wäkillären mäğlümat sıltawı yasaw, intervyu äzerläw, press-relizlar yazu kebek jurnalistlar belän aralaşu serlärenä öyrättelär. Seminarnıñ soñğı, öçençe köne şähärdä eşläwçe barlıq massaküläm mäğlümat çaraları wäkilläre häm milli oyışmalar citäkçeläre qatnaşında uzdı. Biredä cıyıluçılar iğtibarına proyekt qısalarında alıp barılğan eş näticäläre täqdim itelde häm alğa taba bergäläşep eşläw alımnarı qaraldı. Milli mäsällärne yaqtırtu ısulları, jurnalist etikasına bulğan taläplärgä ayıruça tuqtalıp ütelde. Millätara problemalarnı yaqtırtu bar xalıqlar öçen bulğan urtaq teldä – rus telendä bulırğa tieş dip kileşelde.

Fiker alışular waqıtında çeçennar häm başqort oyışmaları yağınnan kön temasına qağılmağan zarlanular bulıp aldı. Mäsälän, çeçennar törle yaqlap ezärlekläwlärdän zarlanıp aldılar. Ä başqortlar, üzläreneñ Uralnıñ töp, cirle xalqı bulularına basım yasap, başqort telendä belem birüçe urta häm yuğarı uqu yortları bulmawı, üzläreneñ massaküläm mäğlümat çaraları yuqlığı problemalarına tuqtalıp üttelär. Ğomumän, tulayım alğanda, milli oyışmalar häm massaküläm mäğlümat çaralarınıñ üzara xezmättäşlege turındağı seminar bik qızıqlı häm faydalı bulıp uzdı.

Fäwiä Safiullina, Yekaterinburg
XS
SM
MD
LG