Accessibility links

Кайнар хәбәр

İran: Xatami däwere tämamlandı, xakimiätkä Axmedinejad kilde


İrannıñ reforma yaqlı prezidentı Möxämmäd Xatamınıñ möddäte bügen tämamlandı.Anıñ urınıñ saylanğan yaña ilbaşı Möxmüd Axmädinejad aldı. 1997.yılda xatın qız häm yäşlärneñ bik zur yaqlawı belän eş başına kilgän Xatami 2001.yılda birelgän tawışlarnıñ 70%ın alıp yañadan saylandı.Anıñ zur ciñülärenä qaramastan yaqlawçılarnıñ küpçelege ul birgän wağdälären üti almadı dip añı tänqitli.Ämma dä läkin küp kenä küzätüçelär Xataminıñ 8yıllıq prezidentlığı waqıtında İran cämğiätendä uñay üzgäreşlär buldı häm nindider däräcädä ireklek tä arttı dip äytä

Bügen urınınnan kitkän prezident Möxämmäd Xatami minem in zur uñışım iranlılarğa protest xoquqın birüem buldı dip äytte ütkän atnada. Xatami üz xökümäteneñ nıq tänqitlänüen dä İranda demokratiä ideasınıñ uñışlı räweştä urnaşuı belän añlata.Ul ireşkän uñışlarnı iranlılar in yaxşı xökem itäçäk di

Xatami(audio)

İranda qıyın häm ozın demokratiä suqmağında barğan xökümätneñ uñışı turında sonğı süzne iranlılar äytäçäk.

Küp kenä reformaçılarnıñ İslam respublikasında demokratiä öçen in zur ömed dip qarağan Xatami İranda üzenen islam demokratiäse ideasın ğämälgä quya almadı.Anıñ küp kenä planları qatı qul säyäsäte tarafdarları tarafınnan tuqtatıldı.Anıñ xökümäteneñ yaña , leberal näşriät öçen birgän lizensiälär qadimçı yustitsiä tarafınnan tuqtatıldı.100dän artıq gazeta, jurnal yabıldı , jurnalistlar mäxkämä aldına çığarıldı.Zialılar, keşe xoquqları aktivistları ,studentlar törmägä yabıldı.Xataminı yaqlawçılar , şulsanda student aktivistları ul qatı qul säyäsätçelärenä qarşı tora almadı, demokratiägä qarşı buluçılarğa citärlek köçle cawap birä almadı disä dä, Xatami üze bolğanış,çualışlar İslam respublikasınıñ mänfäğätenä turı kilmi di.Keşe Xoquqların Yaqlaw Üzägennän Möxämmäd Dadxah

Dadxah(audio)

Küp kenä oçraqlarda ul üzeneñ şiğar,mäqsatlarına turılıqlı bulmadı sonğı parlament saylawlarında xalıq ışanğan meñnän artıq namzätneñ Saqçılar Şurası tarafınnan mantıqlı argument kürsätelmi sızıp taşlanuına qarata,Xatami bernindi ğämäli çara kürmäde häm ber tarafnı da yaqlap çıqmadı

Uñışsızlıqlarğa qaramastan, Xataminıñ ike möddätendä tıynaq qına reformalar ütkärelde, az ğına bulsa da ireklekkä ireşelde häm säyäsi arena açıldı.Dadxah ta iranlılar xäzer üz xoquqları turında kübräk belä üzlärenä kübräk ışana di . Xataminıñ buldırğan säyäsi atmosferada xalıq üz xoquqların yaxşıraq taläp itä alaçağın belä şulayuq ädäbiät , mädäniät häm sänğättä alğa kiteş buldı dip söyli Dadxah Eleke deputat,jurnalist Jawadi Hessar Xatami tänqitne qıyuladırıp watandaşlar belän xökümät arasındağı mönäsäbätlärne üzgärtte di

Hessar(audio)

Xataminı tänqitläwçelär anı tänqitläde ul moñı qabul itep dialognıñ däwam itüe öçen eşläde.Xalıqnı qarar çığaru sferasına qatnaştıru Xataminıñ başqa möhim uñışı bulıp tora

Hessar qaraşınça, Xataminıñ prezidentlığı waqıtında xakimiät dairäsendä nindider ütä kürenmälek häm cawaplılıq päyda bulğan. Xatami waqıtında da säyäsi totıqlar buldı , ämma alarnıñ qayda totıluı bilgele ide .Xatami xökümäte sonğı yıllarda totıqlarnıñ xäle belän mäşğül buldı , Räsmilär äle üzlären piyaladan yasalğan bülmälärdä utıralar dip xis itä başladı dip söyli Hessar.Xatami İrannı Yevropağa açu, töbäktä sülpänlek säyäsäte alıp baru häm qayçaqta AQŞ belän kierenkelekne kimetü yulların ezläw teläge kürsätkän öçen dä xuplana. Xatami däwre bügen tämamlandı ,urınıñ ütä konservativ Mäxmüd Axmädinejat aldı. Yaña ilbaşı waqıtında ireşelgän qayber reformalar yuqqa çığarılır digän borçılu bar.Ämma

Dadxah(audio)

Xataminıñ utırtqan ağaç cimeşlären kiläse yıllarda biräçäk ,hiç şiksez.qayber köçlär anı yuq itergä tırışaçaq ämma xalıq röxsät itmiäçäk.Xatami ğämälläreneñ näticäse kiläse buınnarda kürener , kiläçäktä qanun, demokratiä urnaşır, diskriminatsiä bulmas tigezlek xökem söräçäk dip ömetlänem .

Möläyem yözle, xalıq arasında yılmayuçan Säyäd dip yöretelgän 62 yäşlek Xatami ber nindi räsmi urın qabul itmiäçägen äytkän ide. Ul xosusi ber oyışmada üzeneñ '' mädäniätlär arasında dialog'' dokrinası östendä eşläwne planlaştıra. färidä xämit
XS
SM
MD
LG