Accessibility links

BDB summitı: täsirsez, ni öçen BDB illäre citäkçeläre oçraşıp tora?


Qazannnıñ meñ yıllıq bäyräme qısalarında bügen irtän Tatarstan başqalasında prezident V.Putin citäkçelegendä Rusiä Däwlät Şurasanıñ küçmä utırışı buldı. Ä töştän soñ BDB illäre citäkçeläreneñ summitı cıyıldı. Eleke sovet respublikları arasında saqlanu häm iqtisadi elemtälärne saqlaw bulğan mäqsatına oyışma ireşte dip äytep bulmıy.Nigä soñ BDB illäre citäkçeläre oçraşıp tora. Oyışma turıda küzätüçelär närsä äytä?

Küp kenä küzätüçelär BDB illäreneñ Qazan summitı dä eleke summitlar kebek täsirsez bulaçaq dip aldan äytep quydı. Mäskäwdä Carnegie Üzäge xezmätkäre Aleksei Malashenko BDB post-Soviet däwlätlären berläştergän oyışma bula almadı, ul missiäsen üti almadı dip belderde radiobızğa.

Malashenko(audio)

Ägär dä bez anıñ täsirlelegen SSSRdan sonğı säyäsi iqtisadı möhittä nindider tärtip urnaştıru belän ülçibez ikän, summitlarnıñ ähämiäte nulğa yaqın

Malashenko qaraşınça BDB koordinatsiälängän tışqı säyäsät buldıra almadı ,ä iqtisadi xezmäätşlek häm başqa sferalardağı progress yuq dip äyterlek.BDB 1991nçe yılda Sovetlar Berlegeneñ cimerelüe belän oyıştı.15 eleke sovet respublikasınnnan 3 Baltıq respublikası ğına qatnaşmadı aña. Malashenko däwlät citäkçeläreneñ şäxsi elemtäläre häm mäslixätläşü urını bulıp torğan oyışma alğa taba niçek täräqi itär ,äytüe qıyın di.

Malashenko(audio)

Bu summit häm kiläçäktäge ber ike summittan soñ oyışmağa närsä bulaçağı añlaşılır.Bez BDB bötenläy yuqqa çığaçaq yäki ber törle prezidentlar klubı bulıp qalaçaq.

BDB summitları , citäkçelärneñ kierenkelekne kimetü häm ber nindi yäklämä almıy kiñäşläşü urını dip söyli Carnegie Üzäge analitiğı.Ämma dä läkin BDB illäre citäkçeläre cämäğätçelek aldında başqa törle qaraşlar täqdim itä.Qazaxstan prezidentı Nursultan Nazarbayev comğa könne Qazanda jurnalistlarğa xalqıbıznıñ tormış standartın yaxşırtu häm iqtisadi intergratsiä öçen BDB oyışma bularaq saqlanıp qalırğa tieş dip äytte. Ukraina prezidentı Viktor Yushchenko UKraina belän başqa BDB illäre arasında xezmättäşlekne arttıru öçen Qazanğa yaña täqdimnär şulsanda BDB eçendä irekle säwdä zonası buldıru fikeren alıp baraçağın äytkän ide. Ämma Londonda urnaşqan Economist İntelligence Unit xezmätkäre Stuart Hensel BDBnı canlandıru Ukraina öçen prioritet tügel di.

Hensel(audio)

Minemçä ukrainnar bik belep Rusiä belän böten mömkin elemtä häm yullarnı açıq totuların kürsätä häm alar här mäsälädä söyläşergä äzer.Minemçä BDB yäki Mäxsus Ekonomik Zona aşa här törle integratsiä Ukrainanın mänfäğätenä turı kilä.Minemçä alar moñı kire qaqmayaçaqlar

Hensel qaraşınça, Rusiä östenlek itkän säwdä sisteması urınına çınlap ta irekle säwdä zonası buldıru Ukrainanıñ mänfäğätenä turı kilä.Rusiä bu ideağa qarşı mänfäğätlär konfliktı integratsiäne tuqtataçaq. Yuschenko belän Gruziä citäkçese Mixael Saakashvili BDBnıñ funksiäsen tänqitläp kilsälär dä , alar summitlarğa qatnaşa.Malashenko moñı añlau ciñel di

Malashenko(audio)

Yushchenko da Saakashvili dä Yevropağa yaqınayunıñ şunduk sikerü tügel ä anıñ bik ozın , ozaq protsess buluın , çınbarlıqta ber buınnıñ kiräk bulaçağın añlıylar.BDBnı bötenley kire qağu, häm anıñ belän bernindi bäyläneşe yuq dip qılanu bala çağalarça bulır ide

Gruziä belän Ukraina Yevropa Berlege häm NATOğa äğzalıqnı prioritet itep kürä. Yushchenko belän Saakashvili ike atna elek Gruziädä oçraşıp eleke sovet tirälegendä demokratiäne cäyelderü öçen regional berektäşlek turında söyläşte. färidä xämit
XS
SM
MD
LG