Accessibility links

Кайнар хәбәр

Putin yänä 2008 yıldan soñ prezident bulırğa telämäwen äytä, belgeçlär aña ışanmıy


Çärşämbedä Däwlät Dumasınıñ közge utırışı açılu belän Rusiädä yaña säyäsi fasıl da başlanıp kitte. Ser tügel, töp xikmät bulıp xäzer 2008-nçe yılda ilneñ yaña prezidentı itep kemneñ saylanaçağı tora. Vladimir Putin üzeneñ şul urında öçençe märtäbägä dä qalu teläge bulmawın belderä, monı ul atna başında çit illärdän kilgän ğalim-ğölämä häm säyäsi belgeçlär belän oçraşuında yänä qabatladı. Ämma ul şul uq mäclestä üzeneñ Rusiägä başqa ber urında eşläp tä fayda kiterä aluın äytte.

Yabıq işeklär artında uzğan şuşı oçraşuda Vladimir Putin açıqtan-açıq "2008-nçe yılda min Rusiä prezidentı saylawlarında qatnaşmayaçaqmın" dip beldergän. Alay ğına da tügel, Rusiäneñ xäzerge yuğarı citäkçese üzeneñ xakimiattä qalu maqsatında konstitutsiäne dä üzgärtergä cıyınmawın äytkän. Älegä qädär törle farazlar arasında Putin il belän idarä itü dilbegälären üzendä qaldıru maqsatında xakimiatne prezidenttan xökümät başlığına küçerä ala digäne dä bar ide. Xäzer ul Kremlgä cıyılğan çit il belgeçlärenä yänä Rusiä konstitutsiäsenä qağılırğa telämäwen beldergän. Ämma berük waqıtta ul alarğa, üz täcribäsen häm däwlät belän idarä itüdä tuplağan belemen Rusiä faydasına başqa ber eştä qullanırğa cıyınuın da citkergän. Şul eşneñ nindi bula aluın ğına Kremlneñ xäzerge xucası açıqlap tormağan. Putinneñ şuşı soñğı belderüe ul 2008-nçe yıldan soñ da xakimiattä qalırmı, yuqmı digän bäxäslärne qızdırıp cibärde. Rusiä qanunnarın ütiäçägen häm alarnı üzenä niçek kiräk şulay üzgärtergä cıyınmawın qabatlap kilsä dä, Vladimir Putin Rusiägä 2008-nçe yıldan soñ da fayda kiterä alaçağına işarälär yasap torğan ide. Awgust ayında, misal öçen ul bolay dip belderde:

Audio, Vladimir Putin

"Bälki min telär dä idem", di Vladimir Putin üzeneñ öçençe märtäbägä dä prezident itep saylanu ixtimalı turında, "läkin bezneñ konstitutsiä moña yul quymıy. Rusiä öçen iñ möhim närsä bulıp bügenge köndä minemçä totrıqlılıq tora, ä aña isä fäqät ğämäldäge qanunnarnı ütäw aşa ğına ireşep bula" digän ide Rusiä prezidentı Putin. Şunnan soñ ozaq ta ütmäde Rusiäneñ Diñgez yağı - Primoryedağı ber cirle deputat Putingä öçençe märtäbägä dä prezident itep saylanu öçen konstitutsiädäge bar kirtälärne alıp taşlaw täqdime belän çıqtı. İl buylap ütkärelgän fiker beleşülär dä küpçelek xalıqnıñ tawış birüdä Putin qatnaşqan oçraqta anı yaqlarğa cıyınuın kürsätä. Şul yaqlaw sürätendä qayber säyäsi belgeçlär Putinneñ 2008-nçe yıldan soñ xakimiattän kitärgä cıyınuı turındağı belderülärenä ällä ışanmıy. "Heritage Foundation"nıñ Mäskäwdäge wäkilçelegen citäklägän Yevgeni Volk fikerençä, Vladimir Putin äle fikeren üzgärtä ala:

Audio, Yevgeni Volk

"Minemçä bu belderü Könbatıştağı cämäğätkä, andağı qurqularnı bastıruğa yünälderelgän. Ämma min, bu äle soñğı süz tügel dip uylıym", di Mäskäwdäge "Heritage Foundation" wäkile Yevgeni Volk. Anıñ belän Strategik tikşerenülär üzägen citäklägän Andrey Piontkovski dä kileşä. Ul, Putin üze bälkem öçençe märtäbägä qalırğa telämider dä, läkin anıñ tiräsendäge "silovik"lar, yäğni Putinneñ qüwät ministrlıqlarındağı äşnäläre anı moña etäräçäk, dip isäpli:

Audio, Andrey Piontkovski

"Putinneñ yaqın tirälegendä şaqtıy citdi köräş bara. Törle säbäplär arqasında ul üze öçençe märtäbägä barırğa telämäs tä, anıñ öçen tormışta başqa räxätleklär dä bar, ämma Putin tiräsendäge "silovik"lar üzläre öçen başqa mömkinlekne, başqa beräwne almaş itep kürmi häm alar aña öçençe märtäbägä qalu basımın yasayaçaq", di Piontkovski. Anıñ fikerençä, ägär dä Putin prezident bulıp qalası itsä, moña ireşü anıñ öçen awır bulmayaçaq - parlamentnıñ ike pulatında da küpçelek Kreml qorğan "Yedinaya Rossiä" partiäse qulında.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG