Accessibility links

Кайнар хәбәр

Äfğanstan: Parlament saylawları, xatın qız namzätlär ülem belän kisätelä


18 sintäberdä Äfğanstan sonğı 3 distä yılda berençe märtäbä parlament saylawları ütkäräçäk.Cirle şuralarğa da şuluq könne saylawlar ütä. 12million çaması keşe saylawlar öçen terkälgän. 5800 namzät 249 urınlı Wolesi Jirğa ( parlamentnıñ tübän palatası) yäki 34 ölkä şurasındağı urınnar öçen yarışa. Äytep kitkän namzätlärneñ 328 xatın qız.Xatın qıznıñ il säyäsätenä qatnaşuına qarşı buluçı qorallı törkemnär alarnı ülem belän kisätä. Çärşämbedä xatın qız namzätlärneñ bersenä Nuristan töbägendä ut açıldı

Äfğanstanda 18 sintäberdä ütäçäk saylawlar distälärçä yıl däwam itkän suğıştan soñ ayaqqa basırğa tırışqan il öçen bik möhim säyäsi waqıyğä bulıp tora. Analitiklar şulay da ilneñ tözekländerelüen totqarlağan iminlek, iqtisad problemaların xäl qılu öçen bik küp waqıt kiräk dip äytä.New York Universitetı Xalıqara Xezmättäşlek Üzäge direktorı häm Äfganstan turında bik küp kitaplar yazağan Barnett Rubin Radiobızğa birgän ängämädä :

Saylawlar Bonn kileşüen ğämälgä quyğanda atlanğan sonğı adım bulıp tora häm bu ilgä tulı xoquqlı berençe saylanğan parlament biräçäk Ämma ilneñ törle oyışma,buınnnarınıñ eşläwe öçen bik ozın yul barası bar

Politsiä, armiä kebek töp buınnnar äle oyışa ğına häm iminlek nıq tügel .Mart ayınnan birle Taliban ilneñ könyaq häm könçığış töbäklärendä höcümnärne yışayttı ,yözlärçä keşe ülde.Narkotika kisken problema bulıp qala birä Äfganstan dönyada in küp äfyün citeştergän il bulırğa däwam itä.Yarlılıq , uqu yaza belmäw, bigräk tä yäş xatın qız arasında küp.BMO ütkän atnada Äfganstannıñ säyäsi küçeşe ber dä imin tügel häm xalıqara cämäğätçelek ozaq waqıt yardäm itergä tieş dip beldergän ide.Şulay da qayber analitiklar Äfğanstanda parlament saylawların ütkärä alu ilneñ küçmä däwre öçen optimizmğa säbäb bulıp tora dip äytä.AQŞta urnaşqan säyäsi küzätüçe Dr Sayed Abdullax Kazim radiobıznıñ Äfgan bülegenä saylawlar turında:

Älege waqıtta Äfğanstanda demokratik saylawlar öçen şartlar yaxşıdan tügel ämma bu bez başlanğıç yasamasqa tieş digän süz tügel.Bez saylawlar çınlap ta xalıqqa xezmät itkän parlamnt kiteräçäk yäki demokratiägä ireşäçäkbez dip kötmäskä tieşbez.Bez qışın alma ağaç utırtıp, ikençe könne almalar bulır dip kötä almibız

Äfğanstanda Keşe Xoquqların Tikşerü häm Yaqlaw Konsortiumı Direktorı Horia Mosadıq, saylawlar yaxşıraq kiläçäk ömed itkän millionnarça äfganlı öçen mömkinlek bulıp tora dip äytsä dä ul aqçası häm köçe bulğan suğış cinayätçeläre, narkotik säwdägärläre parlament yäki cirle şuralarğa saylana ala digän borçılu da belderä

Bez namzätlärneñ qaysı parlament äğzası itep saylanaçaq belmibez. Bu keşelär Äfğanstannı demokratiägäme ällä 50 yıl kiregäme alıp kitäçäk belmibez.Ägär dä namzätlär uqıy yaza belmäsä , yäki säyäsi beleme bulmasa yäisä anda parlamentnıñ närsä ikänen dä belmägän keşelär kerep utırsa alar äfgan xalqı öçen närsä eşli ala ? Xalıq üz mänfäğätlärenä xezmät itäçäk keşelärne genä saylarğa tieş dip äytä Horia Mosadıq

Äfğanstanda säyäsi mäğlümät az, küp kenä saylawçılar parlamentnıñ ni eşliäçägen dä belmi Küp kenä keşe qabilä, näselgä qarap tawış biräçäk dip kötelä. Prezident Hamid Karzai sişämbedä

Señellärem, tuğannnarım tawış birü üzäklä rendä sezneñ kemgä tawış birgänen ber Alla häm üzegez genä beläçäksez dip beldergän ide.

Qayber töbäklärdä qorallı törkemnär häm cirle komandirlar üz namzätlärenä tawış birsennär dip xalıqnı yanıy. Başta äytelgäneçä saylawlarğa 328 xatın qız namzät qatnaşa. Parlamentta 65 urın xatın qızğa ayırlğan. Bu xatın qız namzätlärneñ qayberläre yaulıq bäyläwne kire qaqsa ikençeläre baştan ayaq qaplanğan burqa kigän. Çärşämbe könnne Äfgan däwlät televidinise häm radiosında eşlägän Hawa Alam Nuristanigä ut açılğan , ayağına 3 qolağına ber uq kergän Nuristani xäzer Bagramdağı AQŞ xastanäsendä yata. Xäle yaxşıdan tügel dip belderelä.Höcümnän ber niçä kön elek ul radiobızğa ,äfgan xatını tormışnıñ här aspektında problemalarğa duçar bula ämma bigräktä xäzer xatın qız yaña demokratik protsessqa qatnaşqanda qıyınlıqlar bik küp, bigräk tä min küp probelamaları bulğan töbäkneñ namzäte , küp märtäbälär bilgesez qorallı keşelär ägär sin Nuristanda kampaniä alıp barsan sine üteräçäkbez dip kisättelär dip söylägän ide . Başqa xatın qız namzätlärgä här kön diärlek yanaular yasala. Xabärlärgä qarağanda älegäçä Äfğanstanda 7 namzät häm saylawlar öçen eşlägän 4 keşe üterelgän färidä xämit
XS
SM
MD
LG