Utırışqa ölkä mäğärif Departamentınıñ milli tellärne uqıtu buyınça baş belgeçe Fedos'ya Ulendeeva, ölkä üzägeneñ Mäğärif idaräse başlığı Tat'yana Glotova häm İdelaryäğı rayonı Mäğärif bülegeneñ belgeçe Alla Xijina çaqırılğannar ide. Glotova kilmäde – üzeneñ urınbasarı Svetlana Kulikovanı yunältkän. Milli xäräkät äğzaları monı Glotovanıñ milli azçılıqlar mänfägatlären sanğa suqmawı, dip bäyälädelär.
Avtonomiä räise urınbasarı Rifqat Äxmädullov kereş süzendä tatar sıynıflarınıñ xäle belän tanıştırdı. Anıñ fikerençä, can başına aqça birü şawqımı barı tik milli tellärne buğazlaw öçen genä qullanıla. Başqa mänfägat'lärgä aqça tabıla: här direktornıñ 7 – 8 urınbasarına, ällä nindi törle yaña fännärgä aqça tabıla, barı tik tatar, çuaş sıynıflarına ğına yuq, dide ul.
Alla Viktorovna belän Svetlana İvanovna üz çığışların Fedaral' qanun quyğan tar qısalarda da ayırım sıynıflarnı saqlap qalu tırışlıqları belän tanıştırdılar. Läkin çığışlar törleçäräk qabul iteldelär. Alla Xijina Yaña şähärdä ayırım tatar sıynıfların tuplawnı başlap cibärüçe bularaq, älege yaña qanunnar belän zur qänäğätsezlek belderde. Qayber çaralar da kürelgän. Ä menä Svetlana Kulikovo şähärdä ana tele xälläreneñ torışı belän üze dä tanış tügel ikän. Mäsälän, Zöyaaryağı rayonınıñ 55-mktäbendäge wäxşilek anıñ öçen yañalıq bulıp çıqtı. Ul şulay uq Lenin rayonındağı qayber sıynıflarnıñ saqlanıp qaluı säbäplären dä belmi ikän. Añlattılar aña milli xäräkät aktivistları. Ul şulay uq 55-mäktäpneñ “İdelbuyı xalıqlarınıñ etnomädäni mäktäbe” digän statusı beterelüe turında belderde. Çönki, dide ul, anda xalıqlar mädäniäten öyränü buyınça fänni tikşerügä grant buyınça aqça birelä ide, xäzer – yuq. Dimäk, status ta yuq. Anı Fedos'ya Ulendeeva tözätte: litsenziäne berkem dä tartıp almağan bit, dide ul. Fedos'ya xanım şulay uq öç töp xalıqnıñ avtonomiäläre belän berlektä barıyq instansiälärgä dä berdäm xat yullarğa täqdim itte.
Ölkä Qanunnar çığaru cıyılışı konsul'tantı Gölfinur Çulakova, deputatlar bu ğözerne qarasınnar öçen, törle komitetlarğa cibärgänçe, turıdan-turı KÇC räise Boris Zotovnıñ üz qulına tapşıru kiräklegen äytte. Ul şulay uq byudjet komissiäsenä zayavka birergä kiräklegenä dä basım yasadı. Näq bügenge köndä törle ixtıäclar buyınça zayavkalar qabul itelä, dide ul.
Mondıy täqdimneñ döreslegen İdelaryäğı rayonı mäğärif idaräseneñ metodistı Zifa Sabitova da rasladı. “Menä, dide ul, “Tuğan tel”neñ dä, avtonomiäneñ dä gubernator isemenä yazğan xatları minem däräcägä töşälär häm mindä saqlanalar. Läkin min nişli alam soñ inde, nindi qarar qıla alam?” Şunnan çığıptır inde, “Aqbars” bankınıñ Ul'yan filialı citäkçese Nuriä Mäcitova barlıq türälärne dä şuşında çaqırıp, näq keşe aldında üz qulların tapşırırğa kiräk, dide. Tik kilerlärme soñ alar? – dip, şiklänüçelär dä buldı.
Şulay da yuristlar yärdämendä tözelgän möhim xatlarğa cawap tartıp alu mömkinlekläre barlığı da açıqlandı.
Utırışta başqa mäs'älälär dä qaraldı. 17 dekabergä bilgelängän Avtonomiä qorıltayına äzerlek yözennän, rayonnar avtonomiäläre cıyınnarın oyıştıruğa cawaplı prezidium äğzaları bilgelände. Bu qorıltayğa qädär, häm annan soñğa eş plannarı tözergä qarar qılındı. Şulay uq qorıltay aldınnan rayonnar avtonomiäläre citäkçeläre öçen Mäläkästäge ayırım tatar mäktäbendä seminar-kiñäşmä uzdırırğa buldılar.
Ayrat İbrahim, Sember