Accessibility links

Кайнар хәбәр

"Сентябрь.doc" - Mäskäwdäge mädäni (säyäsi?) tormýþtaðý yañalýq


Mädäniat ðädättä küñel açu, keþeneñ eçke týnýçlýðý belän bäylänsä dä, xäzer anda torðan sayýn yýþraq köndälek tormýþnýñ bäðersez säxifälären çaðýldýruný kürep bula. Bu atnada Mäskäw xalqý xozurýna "Сентябрь.doc" digän teatr uyýný täqdim itelde, xörmätle týñlawçýlar. Yaña Drama festivale qýsalarýnda kürsätelgän þuþý tamaþaný yazuçý Yelena Gremina üzennän ber genä dä süz qullanamaðan, "Сентябрь.doc" tulýsýnça býltýr Beslan waqiðäläre çorýnda Ýnternetta törle keþelär tarafýnnan yazýlðan häm räsmi þäxeslär äytkän ayýrým cömlälärdän tora.

"Min bar çeçennarný da yuq itärgä kiräk dip uylýym. Alar arasýnda äybät keþelär dä bar, älbättä, läkin alar þul xätle az", dip belderä ber uyýnçý. Ýkençese aña þundýy uq qurqýnýç turýlýq belän "mäskäwlelärne dä þulay beterergä kiräk, sez þundýy xäþärät", dip cawap qaytara. Beslan faciðäsennän soñ Rusiädäge Ýnternet yaqýnça þundýy eçtälektä barðan tartqalaþu urýnýna äylände. Bu atnada Mäskäwdä tamaþaçý xozurýna täqdim itelgän "Сентябрь.doc" spektakle urýslar häm çeçennar arasýnda Beslan öçen kem cawaplý buluý turýnda barðan þuþý qýrýs äytkäläþüne säxnägä çýðardý. Rejisser Mixail Ugarov fikerençä, bar þul räncetüçän süzlär küpçelek xalýqný faciðädän soñ basýp alðan çarasýzlýqtan çýqqan häm ul bu xisne üzeneñ uyýnýnda da kürsätergä týrýþqan.

"Ýnternettaðý wäzðiat bik qurqýnýç ide, anda keþelärdäge çarasýzlýqnýñ ayanýç näticäläre kürende: alar "min üzem berni eþli almýym, xälemnän kilgäne þul ðýna - computer töymälärenä basýp eçtäge ärnüemne genä kürsätä alam", dip uyladý", di "Сентябрь.doc" tamaþasýn säxnägä quyðan Mixail Ugarov.

Býltýr 1-nçe sintäbr könne Tönyaq Osetiädäge Beslanda qorallý ðisyançýlarnýñ uquçý balalar belän tulý böten ber mäktäpne yawlap aluý häm ike könnän soñ federal köçlärneñ aña höcüm itüe näticäsendä räsmi mäðlümatkä genä qaraðanda da 330-dan artýq keþe hälak bulðan ide. Ugarov üze quyðan tamaþada Beslandaðý faciðä, häm kiñräk itep alðanda Çeçnädäge suðýþ turýnda äytelgän törle qaraþlarný çaðýldýrýrða týrýþuýn äytä. Menä þul qaraþlarný bernindi dä tärtipkä quymýy ðýna äytüdän tuðan fiker çualýþý Rusiä xalqýnýñ suðýþ turýndaðý uylarýn da bik yaxþý çaðýldýra, di Mixail Ugarov.

Ul üzeneñ çeçen suðýþý mäs''''äläsendä qatði ber fikergä kilmäwen tanýy häm üze kebeklärneñ çeçen ðisyançýlarýna da, alarný yuq itärgä týrýþuýn qabatlap torðan federal'''' köçlärgä dä simpatiäse bulmawýn äytä. Ugarov üz maqsatýn þulayraq bilgeli - suðýþnýñ inde küptän Çeçnä çiklärennän çýðuýn häm anýñ ðadi xalýq yörägendä qurqu häm näfrät küpertep yatuýn kürsätü kiräk:

"Ýldä härkem suðýþný kürmämeþkä salýþa, bez barýbýz da týnýç qýna yäþibez, ä suðýþ televizorda ðýna bara dip kürsätergä týrýþa. Läkin suðýþ härnärsägä ütep kerä, ðailägä, balalar belän bäyläneþlärgä. Keþelär torðan sayýn zähärlänä. Suðýþ üzenä kürä bertörle ictimaði paranoya tudýra. Bez härkemne - qýtaylýný, vietnamlýný, yähüdne, kavkazlýný, mäskäwlene doþman yasaðan menä þul paranoyaný kürsätergä týrýþtýq", di "Сентябрь.doc" rejisserý Mixail Ugarov.

Tamaþa kilgän xalýqqa nigezdä teträndergeç tä''''sir yasýy. 32 yäþlek Mixail üzeneñ uyýnný bik oþatuýn, ämma anýñ bäðersezlegennän tetränüen äytä:

"Min bu tamaþaný xissi yaqtan qabul ittem, minemçä, mondýy uyýnnar, bez anda kürgän qýrýs bäðersezlekkä qaramastan, barýber kiräk", di kitap näþriatýnda eþläwçe Mixail.

Rejisser Ugarov "Сентябрь.doc" uyýnýnýñ andýy uñýþqa ireþüen bötenläy kötmägän idem, di. Teatr belgeçläre, Rusiä tamaþaçýsý küñel töþererlek, awýr temalarný yaratmýy dip kilä, dimäk alar yalðýþa, dip belderä Ugarov.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG