Accessibility links

Кайнар хәбәр

Tömändä uqıtuçılar köne ütte


5 nçe oktäber- Bötendönya uqıtuçılar köne Rusiädäge 1 million yarım keşeneñ xönäri bäyräme. Şuşı bäyräm uñayınnan Tömän ölkäseneñ könyağındağı tatar mäktäplärennän iñ abruylı uqıtuçılar Tömän şähärenä cıyıldı. “Otel'-Tyumen» qunaqxanäseneñ “Yıl fasılları” restoranına 9 rayonnan barlığı 90 möğallim häm möğallimä kilde. Alar arasında mäktäp mödirläre, zavuçlar, tatar tele uqıtuçıları, balaları sportnı üz itkän klass citäkçeläre häm soñğı 3 yıl eçendä uquçıları iñ küp yuğarı uqu yortlarına kergän törle fän uqıtuçıları da bar ide. Rayonnarnıñ mäğärif idäräläre bu çarağa cibärgändä ber kemne dä näwmiz itmäskä tırıştı. Layıqlılardan layıqlılarnı ğına saylap aldı.

Yärkäw, Tobol, Wağay rayonnarındağı tatar awıllarınıñ küpçelege yulsızlıqtan integä bit. “Otel'-Tyumen» qunaqxanäsenä tantana başlanırğa säğät yarım qala iñ berençe bulıp Yärkäw rayonı Säyet mäktäbe uqıtuçıları kilep kerde. “Poyezd belän kildek. Ä poyezdğa 40 çaqrımlap yulsız cirne vezdexut belän üttek. Böten awıl belän ozatıp qaldılar. Äle moña qädär bolay bezne zurlap, uqıtuçılar könendä ber qayçan da Tömängä restoranğa buşqa cıyğannarı yuq ide”,- dip äyttelär. Xäl-ähwäl beleşü dä tatar tele uqıtu problemalarınnan başlanıp kitte.

Säyet mäktäbeneñ zavuçı, tatar tele häm rus tele uqıtuçısı Zarya Xalilova äytüençä, 5 könlekkä küçep tatar teleneñ säğätlär sanı kimü çitenlek tudırsa, şimbä-yakşämbe könnärendä uquçılar räxätlänep mük ciläge, seberçä çiä cıyarğa yöri.

-Tatar telläre, ädäbiätläre ber säğät kenä. Bezneñ öçen bik az bu. Seber tatarları bulsa da bezneñ balalarnıñ tele ädäbi telgä yaqın. Seber süzlären işetep bulmıy.

-Sere närsädä?

-Yaratıp uqığanğadır. Bezneñ uquçılar 9 - 10 nı beterälär, 11 ne ike yıl rus mäktäbendä beterälär. Annarı RTOğa kerälär. Bezneñ awıldan bik küp beterdelär.

-Programmanı üzegez üzgärtäsezme?

-Üzebez üzgärtäbez. Berençe çirekkä genä tözedek. İkençe çirekkä yaña tözi başladıq. Niçek bülergä, bersen dä qaldırası kilmi. Belmim nişlärbez.

-Niçä bala sezneñ mäktäptä?

-Barlığı 40 bala.

-Şimbä könnäre buş bulğaç, bala-çağa çiä cıyarğa yörime soñ?

-Yörilär balalar.

-Çiä uñdımı soñ?

-Beraz bar. Çiläkläp cıyalar. Bulğan urında 2-3 çiläkläp cıyalar. Satalar. Şulay itep yäşi xalıq. Balalarnı uqıtırğa kiräk.

Tömängä uqıtuçılar bäyrämenä kilgän Zarya Xälilova Yärkäw rayonı Säyet awılında yäşäwçe 10 eşle keşeneñ, monda xakimiättän xezmät xaqı alıp eşläwçelär barı tik uqıtuçılar ğına, berse.

Bäyräm imtixan räweşendä ütte. Uqıtuçılar aldında Rusiäneñ atqazanğan möğallimäse, Tobol rayonı Maslaw mäktäbe uqıtuçısı Räşidä apa Baqiewa, uquçılarnı niçek yal itterüe turında; belem kütärü institutı- TOGİRRO dotsentı Saniä Nasibullina seber tatar telendäge tartıqlar häm suzıqlar xaqında; Tobol pedagogiä institutınıñ tatar tele häm ädäbiäte kafedrası mödire Flera Säyfullina tatar mäktäbe häm yuğarı uqu yortı mönäsäbätläreneñ kiläçäge, “Tuğan yaq ädäbiäte” avtorı, veteran uqıtuçı Lutsiä Xäbibullina Tömän yağı şiğriäte turında imtixan tottı.

Tömän ölkäseneñ fän häm mäğärif departamentı başlığı urınbasarı Yuri Serditovnıñ bäyräm könendä tatar mäktäpläre uqıtuçıları aldında ikençe imtixanı ide. Bu çarağa ul berençe imtixannı gubernator yärdämçese yanınnan birep kenä kilde.

Uqıtuçılar könenä här rayon da milli rizıqlar da äzerläp kilgän ide. Xämersez mäclestä tatarça cırlap, biep, Tömän şähäre artistlarınıñ çığışların tıñlap küñel açtılar. Tänäfestä dus-iş, bergä uqığan, bergä törle seminarlarda oçraşqannar küreşü şatlığınnan soñ uq törkem-törkem bulıp üzlärendäge xällärne urtağa saldılar.

-Räşidä Baqiewa, Maslaw urta mäktäbennän, Tobol rayonı.

-Nurcixan apa Nazıyrova, Sannikova mäktäbe Tobol rayonı. Tatar tele-ädäbiätın uqıtqan idem. İnde qısqarttılar.

-Kinderle urta mäktäbe. Zagidullina Fäniä. Tatar telen uqıtam. Däreslär inde äzäyde. Monsı bik ayanıçlı xäl bezdä xäzer

-Uqıtuçı situatsiädän çığa belä. Närsä belän anı üzegez tulılandırıp cibäräsez. Berär törle cayların tabasızmı?

-Cayların tabası da bik awır äle bezdä. Mäktäptä xäzer ruslar bezneñ bik küp. Şunsı bik awır. Ä şulay da klasstan eşlärdä caylaştırırğa tırışabız.

-Üzebezneñ millätebezneñ kürenekle şäxesläre belän tanıştırabız. Qazanıbıznıñ 1000 yıllıqları, gazetabıznıñ 15 yıllıqların söyläw alarda qızıqsınu uyata. Qızıqsındıru uyatu öçen Qazanğa alıp barabız, şähärgä muzeylarğa alıp kiläbez. Qazanda bulıp qaytqan balalar, bez tatar telen öyränäbez, dip toralar.

-Ruslaşkan balalar bit bezdä. Min alarnıñ tellären açu öçen kübräk tügäräk eşläre alıp barırğa tırıştım. Şul tügäräk eşlärendä törle uyınnar, xalıq uyınnarı, cırlar, kiçälär, bäyrämnär, ölkännär belän oçraşu, alardan täcribä tuplaw. Menä şundıy eşlär alıp bara idem, balalarğa bik oşıy ide. Şunlıqtan alar tatar telenä inde räxätlänep öyränälär ide. Äti-änilär dä yözläre belän borılğan ide. Yäş bulsalar da. Xäzer inde alar da äytälär: “Niçek ul şulay buldı. Bez balalarnı uqıtırğa telibez, betäme”,- dip äyttelär.

Bälki qayberäwlär öçen bu soñğı oçraşu bulır. Säğätlär sanı kimü, 5 könlek uquğa küçü pensiä yäşenä citkännär öçen bigräk tä miherbansız. Bu tantanada qatnaşqan här kem dä oyıştıruçılarğa, bu çaranı ütkärüne tulısınça üz östenä alğan “Patriotı-Rossii” partiäseneñ Tömän bülegen oyıştıruçılarnıñ berse Rinat Nasriovqa çın küñeldän räxmät äytep taralıştı.

Nail Alan. Tömän.

XS
SM
MD
LG