Accessibility links

Кайнар хәбәр

AQŞ däwlät sekretare Riceneñ Üzäk Aziä illärenä säfäreneñ maqsatları


AQŞ Dävlät sekretarı Condoleezza Rice Üzäk Aziädäge dürt ilgä räsmi säfären Qırğızıstannan başladı. Ul şulay uq Afğanistan, Qazaxstan häm Tacikstanda da bulaçaq. Rice Bişkäkkä kiler aldınan säyäxätem Rusiäneñ bu regiondağı täsiren kimetüne maqsät itep quymıy häm Washington Üzäk Aziä illäreneñ Mäskäv belän yaxçı mönäsäbät totuın teli dip belderde.

Dävlät sekretarı Rice Bişkäkkä kilüe belän Manas Hava Maydanındağı amerikan xärb bazası Gancidä buldı. Ul çitlätelgän prezident Akayevneñ urnın alğan yaña politik citäkçelärne yaqlau maqsäte belän Bişkäkkä kilüen äytte.

"Min xökümättä häm cämğiättä demokratik qimmätlärgä ışanğannarğa AQŞta ta duslarınıñ buluın kürsäteü masäte belän Qırğızıstanğa kildem. Qırğızıstanda demokratik qimmtlär nigez salğan sayın AQŞ belän Qırğızıstan arasındağı mönäsäbätlär küberäk nığıyaçaq."

Rice oçqıçta jurnalistlar belän söyläşkändä, vizitınıñ Rusiägä qarşı jünälmägänen häm AQŞnıñ elekke sovet respublikaları belän Mäskäv arasında previligiäle mönäsäbätlärneñ buluın añlauın , moña qarşı bulmauın da äytte. Londondağı Strategik Tikşerülär buyınça Xalıqara İnstituttan Christopher Langton radiobınzıñ Üzbäk redaksiäsenä birgän ängämäsendä dä Riceneñ Üzäk Aziägä vizitı Rusiägä qurqınıç tudırmıy digän fiker äytte.

"Qayber küzätüçelär Riceneñ vizitı Rusiä yäisä Qıtaynıñ mänfäğätlärenä qarşı yünlderelgän digän fikerdä bula alar. Läkin, minem fikeremçä, bu ölkädä qızu yarış turında söyläv küpertü bulır ide. Rusiä bigerek tä demokratiä häm ekonomik täräqqiät ölkäsendä AQŞıñ bu region belän qızıqsınuınnan üzenä fayda küräder."

AQŞ Tacikstandağı xärbi qorılmalardan faydalana. Rusiä xärbiläre isä anda tora. AQŞnıñ Üzbäkstanda da xärbi bazası bar ide. Läkin Ändijandağı köç qullanuğa AQŞnıñ tiskäre reaksiäsennän soñ, Taşkent Washingtonnan ul bazasın yabarğa quştı. Mäskäv Qırğızıstandağı bazasın zuraytu öçen berniçä miliard rubel sarıf itäçägen belderde. Ul şulay uq Tacikstanda da yaña xärbi baza buldırunı küz aldında totuın äytte. Bolar ğämälgä quyılırmı-yuqmı , äle bilgesez. Rusiäneñ Üzäk Aziä belgeçe Portnikovnıñ fikerençä,

"Riceneñ Üzäk Aziägä vizitınıñ möhim maqsäte, AQŞ belän Üzäk Aziä illäre arasındağı xezmätätşlekneñ dävam itep-itmiäçägen bilgeläv bulıp tora. Rusiä Üzäk Aziä illäre belän xezmättäşlege turında nindi genä deklaratsiälär iğlan itmäsen, ul teror yaki narkotiklar kontrabandasın tuqtatuğa tieşle yardäm kürsätä almıy."

Riceneñ Qırğızıstan häm Tacikstanğa vizitlarlarında iminlek mäsäläse töp tema bulsa, Qazaxstanğa vizitında diqqät üzägendä başqa mäsälälär toraçaq. Strategik Tikşerülär İnstitutınnan Langtonnıñ fikerençä,

"Qazaxstanda Rice vizitınıñ maqsäte başqaçaraq. Ul Rusiä, Qıtay, AQŞ häm bälkim Yevropa arasında energiä çığanaqları mäsäläsendäge mänfäğätlär belän eş itäçäk. Bu mäsälädä yarış bara inde. AQŞ şulay uq Qazaxstandağı reformalarnı, Dikäber ayında bulaçaq prezident saylauları belän nigez salına başlanğan demokratiäläşterüne yaqlauın da kürsätergä teli. Bolar töp mäsälälär."

Rice Qırğız räsmiläre belän oçraşqanda da, AQŞ demokratiäläşterü protsesın yaqlıy dip belderde.

Färit İdelle. Praga.
XS
SM
MD
LG