Mäskäwdän qayda cibärelgäne turında ber atnadan artıq däwam itkän bilgesezlektän soñ, atnakiçtä, Rusiäneñ Cäzalar ütäw xezmäteneñ Seber idaräse başlığı Aleksandr Pleşkov Xodorkovskinıñ Çita ölkäsendäge ber törmägä kiterelüen rasladı. Yukos neft kompaniäsenä nigez salğan, zamanında Rusiäneñ iñ bay keşese sanalğan Mixail Xodorkovski Mäskäwdän 5000 çaqırım yıraqlıqta, Qıtay çige buyındağı Krasnokamenski törmäsendä utırırğa tieş bulaçaq. Tuğannarı häm advokatlarğa anı barıp kürü öçen Mäskäwdän başta 6 säğät oçqıçta oçarğa, annarı 7 säğät maşinada barırğa kiräk bulaçaq.
60nçı yıllarda bu törmädäge totqınnar yaqındağı uran bayıtu qorılmasın tözüdä qatnaşqan bulğan. Xäzer alar tuqıma tuqu belän şöğellänä, läkin töbäktä nurlanış qalğan digän şöbxälär bar. Pleşkov äytüenä qarağanda, törmädä meñgä yaqın totqın utıra, qurqınıç cinäyätçelär tügel, urlaw-talaw kebek ğämällär öçen xökem itelgännär.
Tik bu süzlär Xodorkovskinıñ advokatların häm keşe xoquqların yaqlawçılarnı tınıçlandırmas sıman, alar xakimiätlärne, Xodorkovskinı şulay yıraqqa olaqtırıp anı dönyadan ayıru, ruxın sındıru niätendä ğäyepli.
Xärämläşü häm salımnan qaçuda ğäyeplänsä dä, küplär Xodorkovskiğa çığarılğan xökemne Kremlneñ säyäsi köndäşen yuqqa çığaru, Rusiäneñ strategik neft yatmaların kontrolgä alu ğämäle dip bäyäli.
Böten Rusiä keşe xoquqları xäräkäte citäkçese Lev Ponomarev süzlärençä, Xodorkovskinı Sebergä cibärü Rusiäneñ, totqınnar cäzanı yäşägän urınnarına yaqın ütärgä tieş digän qanunın bozu bulıp tora:
"Bu ilbaşları, şäxsän Putinnıñ üç aluı, qanunnarnı bozu bulıp tora, çönki tuğannarı anı barıp kürä almıy. Bezneñ il belän waq keşelär, üç aluçılar idarä itä, moña başqa añlatma yuq."
Ponomarev süzlärençä, bu wazğiättä ul barı tik Könbatışqa ömetlänä:
"Minemçä, Könbatış citäkçeläre moña mönäsäbäten belderergä tieş. Bu reaksiä bulır häm ul Rusiä räsmilären üz qanunnarın ütägä mäcbür iter dip ömetlänäm."
Xodorkovskinıñ advokatları äytüençä, anı ber cirle advokat inde barıp kürgän, yağni karantin waqıtı betkän bulıp çığa. Yaqın arada alar häm dä Xodorkovskinıñ xatını İnna anda barırğa cıyına. Mäskäwdä saq astında utırğan 2 yılnı isäpkä alsañ, Xodorkovski tağın 6 yıl utırırğa tieş bulaçaq. Anıñ şundıy uq xökemgä tartılğan iptäşe Platon Lebedev Yamal-Nenes töbägendäge törmägä ozatılğan.
Ul arada Rusiäneñ tağın ber tanılğan oligarxı comğa könne şulay uq ilneñ tönyaq-könçığışında ide. Ayırma şunda, Kreml belän yaxşı mönäsäbättä bulğan Roman Abramoviç tağın ber möddätkä Çukotka gubernatorı bulıp raslandı.
-Ali Gilmi
60nçı yıllarda bu törmädäge totqınnar yaqındağı uran bayıtu qorılmasın tözüdä qatnaşqan bulğan. Xäzer alar tuqıma tuqu belän şöğellänä, läkin töbäktä nurlanış qalğan digän şöbxälär bar. Pleşkov äytüenä qarağanda, törmädä meñgä yaqın totqın utıra, qurqınıç cinäyätçelär tügel, urlaw-talaw kebek ğämällär öçen xökem itelgännär.
Tik bu süzlär Xodorkovskinıñ advokatların häm keşe xoquqların yaqlawçılarnı tınıçlandırmas sıman, alar xakimiätlärne, Xodorkovskinı şulay yıraqqa olaqtırıp anı dönyadan ayıru, ruxın sındıru niätendä ğäyepli.
Xärämläşü häm salımnan qaçuda ğäyeplänsä dä, küplär Xodorkovskiğa çığarılğan xökemne Kremlneñ säyäsi köndäşen yuqqa çığaru, Rusiäneñ strategik neft yatmaların kontrolgä alu ğämäle dip bäyäli.
Böten Rusiä keşe xoquqları xäräkäte citäkçese Lev Ponomarev süzlärençä, Xodorkovskinı Sebergä cibärü Rusiäneñ, totqınnar cäzanı yäşägän urınnarına yaqın ütärgä tieş digän qanunın bozu bulıp tora:
"Bu ilbaşları, şäxsän Putinnıñ üç aluı, qanunnarnı bozu bulıp tora, çönki tuğannarı anı barıp kürä almıy. Bezneñ il belän waq keşelär, üç aluçılar idarä itä, moña başqa añlatma yuq."
Ponomarev süzlärençä, bu wazğiättä ul barı tik Könbatışqa ömetlänä:
"Minemçä, Könbatış citäkçeläre moña mönäsäbäten belderergä tieş. Bu reaksiä bulır häm ul Rusiä räsmilären üz qanunnarın ütägä mäcbür iter dip ömetlänäm."
Xodorkovskinıñ advokatları äytüençä, anı ber cirle advokat inde barıp kürgän, yağni karantin waqıtı betkän bulıp çığa. Yaqın arada alar häm dä Xodorkovskinıñ xatını İnna anda barırğa cıyına. Mäskäwdä saq astında utırğan 2 yılnı isäpkä alsañ, Xodorkovski tağın 6 yıl utırırğa tieş bulaçaq. Anıñ şundıy uq xökemgä tartılğan iptäşe Platon Lebedev Yamal-Nenes töbägendäge törmägä ozatılğan.
Ul arada Rusiäneñ tağın ber tanılğan oligarxı comğa könne şulay uq ilneñ tönyaq-könçığışında ide. Ayırma şunda, Kreml belän yaxşı mönäsäbättä bulğan Roman Abramoviç tağın ber möddätkä Çukotka gubernatorı bulıp raslandı.
-Ali Gilmi