Accessibility links

Rusiä töbäklären berläşterü däwam itä


Yäkşämbedä Rusiäneñ yıraq könçığışında urnaşqan ike töbägendä bu töbäklärne berläşterü turında referendum ütte. Tawış birüdä qatnaşqannarnıñ küpçelege berläşüne xuplağan. Bu Rusiädä soñğı waqıtta ğına inde öçençe şundıy ğämäl buldı. Kremlneñ, töbäklär belän idaräne ciñeläytü maqsatı belän, alarnıñ sanın kimetü säyäsäte däwam itä.

Bu yulı Rusiäneñ iñ yıraq könçığışında urnaşqan Kamçatka ölkäse belän Koräk bülgese berläşterelde. Kremldän töşerelgän älege qararnı bu ike töbäkneñ xalqı därräw xupladı diärgä bula. Referendumda qatnaşqannarnıñ Kamçatkada 85, Koräk bülgesendä 90 protsentqa yaqını berläşterüne xuplap tawış birgän. Bu säyäsätneñ nigezendä xäyerçeräk töbäklärne bayraqları belän quşıp, beryaqtan iqtisadnı nığıtu, ikençe yaqtan burokratiä sanın kimetü yata dip añlatıla. Kremlgä yaqın torğan säyäsi analitiklarnıñ berse Sergei Markov:

"Bu berläşü idaräneñ yaxşıruına kiteräçäk. Tegendä dä monda da mäğärif, sälämätlek bülekläre bar ide, alar qısqartıla. Koräk bülgeseneñ iqtisadi nigeze dä, yäşäw köçe dä yuq ide."

Bu berläşü Rusiäneñ yaña tarixında berençese tügel. 2003 yılda Perm ölkäse belän Komi-Permäk bülgese berläşte. Şuşı yılnıñ Aprilendä Evenk belän Taymır bülgeläre Krasnoyarski krayına quşıldı. Yaqın arada Ust-Urda Burät bülgese İrkutski ölkäsenä, Ağa-Burät bülgese Çita ölkäsenä quşılır dip kötelä.

Mondıy berläşterülär Kremlneñ xakimiät vertikalen torğızu säyäsätenä dä turı kilä, di Heritage Foundation oyışmasınıñ Mäskäwdäge citäkçese Yevgeni Volk:

"Säyäsi yaqtan qarağanda, töbäklär sanın kimetü – zur töbäklär belän idaräne yaxşırtu dip sanala. Minemçä bu ällä ni fayda kitermiäçäk. Kreml isä töbäklär sanın kimetep, alar östennän kontolne köçäytergä tırışa."

Mondıy berläşterülärneñ fayadası az bulaçaq digän fiker belän Mäskäwdäge Panorama üzäge citäkçese Vladimir Pribılovski da kileşä:

"Töbäklärne berläşterü ul federal üzäkneñ bügenge uyını. 80nçe yıllar axırında modada ayıru ide, xäzer – quşu. Töbäklärne ayırıp bula, quşıp – monnan berni üzgärmiäçäk. Kamçatka belän Koräkiäneñ ber yä ike töbäk buluınnan xalıqqa yaxşı da naçar da tügel."

Xäyer, ike töbäk berläşep yañası barlıqqa kilgännän soñ aña yaña citäkçe dä kiräk bulaçaq. Yäkşämbedä prezidentnıñ Yıraq könçığıştağı wäkile bu urınğa Rusiäneñ iñ bay keşeläreneñ berse, oligarx Viktor Vekselbergnı täqdim itte. Küräseñ Roman Abramoviç ürnäge täesir itä. Rusiäneñ iñ bay keşese, Angliäneñ Chelsea futbol komandası xucası, Kreml belän yaxşı mönäsäbättä bulğan Abramoviç uzğan comğada tağın ber möddätkä Çukotka gubernatorı bulıp raslandı.

-Ali Gilmi
XS
SM
MD
LG