Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ğiraq suğışında küpme Ğiraqlı qorban bulğan? Sannar bik nıq ayırıla


Moña qädär Ğiraqta üz qorbannarın ğına sanap barğan Quşma Ştatlar nixayät Ğiraqlılar arasında da qorbannar sanın iğlan iite. Pentagon xisabına qarağanda uzğan yılnıñ 1 ğinwarınnan alıp Ğiraqtağı ğisyannarda barlığı 26 meñ Ğiraqlı häläk bulğan. Şuşı sannarnı iğlan itü Washington säyäsäteneñ üzgärüen añlatamı?

Ğiraq başqalasında şartlawlar kön sayın diärlek. 2003neñ Martında Ğiraqqa basıp kergännän birle Pentagon räsmiläre Ğiraqta häläk bulğan amerikan xärbilären sanap bara. Uzğan atnada bu san 2000 digän psixologik kirtäne uzıp kitte. Bäreleşlärdä, älbättä, Ğiraqlılar da ülä, tağı da kübräk sanda. Tik Pentagon moñarçı alarnı sanamıy ide. Şuşı säyäsät üzgärä sıman. Küptän tügel Kongress aldında totqan xisabında Pentagon räsmiläre 2004 yılnıñ başınnan alıp Ğiraqta barlığı 26 meñ ğiraqlı häläk bulğan dip belderde. Bu sanğa Ğiraqnıñ xärbiläre dä, sivil keşeläre dä kerä.

Qayber küzütüçelär bu sannarnıñ iğlan itelüen ildäge basım belän añlata. Washingtondağı Strategik tikşerenülär üzäge belgeçe Anthony Cordesman süzlärençä, üzeñ turında ğına uylaw, Ğiraqlılarnı qayğırtuçı yuq digän täesir qaldıra ala.

Berük waqıtta 26 meñ digän sannıñ döreslegenä şik belderüçelär dä bar. İrekle Ğiraq radiosınıñ Bağdad bürosı citäkçese Moayed äl-Häydäri süzlärençä, sivil keşelär arasında qorbannar sanın belü mömkin tügel diärlek:

"Köndälek bäreleşlärdä häläk bulğan, yä yaralanğan keşelärne sanaw tağın şuña qıyın: qayber qorbannarnıñ tuğannarı, bu turıda politsiägä xäbär itmi, terrorçılarnıñ üç aluınnan qurqa."

äl-Häydäri süzlärençä, qayber oçraqlarda politsiä ütereş bulğan urınğa barmıy, üzenä bulaçaq höcümnän qurqa.

Bu wazğiätne belgän Pentagon üze dä sannarın "yaqınça" dip belderä. Pentagon süzçese Greg Hicks bügen Guardian gäzitenä, bezdä bu xaqta tulı, räsmi sannar yuq dide.

Ul arada qayber bäysez oyışmalar qorbannar sanı küpkä zurraq di. Ğiraq qorbannarın sanap baruçı bäysez Amerikan-Britan oyışması bu san 26 belän 30 meñ arasında di. Uzğan yıl Britaniäneñ "Lancet" isemle meditsina jurnalı isä suğış häm aña bäyle şartlar säbäple Ğiraqta 98 meñ keşe häläk bulğan digän tikşerü näticäsen bastırdı. Quşma Ştatlarnıñ John Hopkins universitetı ğalimnäre äzerlägän bu xisap küp bäxäslärgä säbäp buldı, amerikan häm britan xökümätläre aña şik belderä.

Tik qorbannar sanı nindi genä bulmasın, ber mäsälädä belgeçlär ber fikerdä: qorbannarnıñ kübese xärbilär tügel, ä sivil keşelär, häm bu san arta bara.

Soñğı xäbäerlärgä qarağanda, düşämbedä amerikan oçqıçları Süriä çige buyında terrorçılar nığıtması dip şiklänelgän urınnarnı utqa totqan. Germaniäneñ DPA agentlığı, Qaim qalası xastaxanä tabiplarına tayanıp, bu höcümdä kimendä 26 sivil keşe, şul isäptän xatın-qızlar häm balalar häläk bulğan dip xäbär itte.

-Ali Gilmi
XS
SM
MD
LG