Xalıq Berdämlege Könen iskä alu öçen räsmi sıltau itep 1612-nçe yılda Mäskävne Polşa-Litva okkupatsiäsennän azat itü kürsätelä. Bu xaqtağı qanun proyektın Kreml yaqlı Berdäm Rusiäneñ , milätçe Ana Vatan häm Jirinovskiynıñ Liberal Demokratik Partiäse citäkçeläre 2004-nçe yılda täqdim itkännär ide. Şuluq yılnıñ Dikäberendä ük prezident Putin aña quldı häm ul köçkä kerde. Bu bäyräm kommunistik çorda 7-nçe noyäberdä qotlanıp kilgän Böyek Üktäber Revolutsiäse Bäyrämeneñ urnın ala. Böyek Üktäber Revolutsiäse köne mäğlum bulğança, SSSR tarqalğannan soñ, Kileşü häm Tatulaşu köne dip iskä alına ide. Putin Üktäber Revolutsiäse Könen bäyräm itüne köçtän çığaruı belän sul lagerda tuğan rizaszlıqnı yomışartu öçen 1993-nçe yılnıñ 12-nçe Dikäberendä qabul itelgän Yeltsin konstitutsiä säbäple qotlanıp kilgän Konstitutsiä Könen dä köçtän çığardı. 1917-nçe yıldan elek 270 yıl buyına bu könne yäğni 4-nçe Noyäberne Qazan Märyäm Ana İkonası Köne dip qotlap kilgän Rusiä Provoslav Çirkäve dä moña doga-fatixasın birde. Mäskäv häm Böten Rusiä patriarxı Aleksei İkençe Töbän Novgorodta ütkärelgän tantanalarda bolay dide.
"Bezgä Berdämlek kiräk. Çönki bez Rusiäne tozergä tieşbez. Bez urtaq anavatan buldırırğa tieşbez . Anıñ igelege öçen här näräsne eşlärgä tieşbez. Şulay itep keşelär yaxşıraq yäşiäçäk häm bez ana vatanıbız belän ğorurlanaçaqbız."
Kozma Minin häm Dmitriy Pojarskiy citäklägän ixtiarilär armiäse Mäskävne azat itü öçen Tübän Novgorodtan yulğa çıqqannar ide. Qayberävlär bu ciñüne ruslarnığı häm provoslavlarnıqı dip kürsätergä tırışsalar da, tarixi çınbarlıq başqa. Prezident Putin 30-nçe Üktäberdä Holandiä mediasına birgän intervyusında , Mäskävne azat itüdä tatar büleklärneneñ rolen azsızıqlap ütkän ide. Ul bügen dä Mäskävdä Minin häm Pojarskiy häykällärenä çäçäk bäyläme quyğannan soñ jurnalistlarğa bolay dip belderde.
"1611-nçe häm 12-nçe yıllarda citdi vaqiğlärneñ bulğanın beläbez. Bez Kremlne Rusiäneñ säyäsi häm ruxi üzäge dip atap kildek . Döşman aña yaqınayğan sayın , böten Rusiä dävlätenä qurqınıç yanıy ide. Azatlıq törle dindäge häm millättäge keşelärneñ berdämlege näticäsendä kilde. Belgänegezçä, bu xäräkät asılda İdel regionında , Töbän Novgorodta häm Kazanda oyıştı . Bu beznenñ küpmillätle ilebez öçen ayruça bik möhim simvol bulıp tora."
Läkin, bu bäyrämne şulay qotlau Varşau belän mönäsäbätlärneñ ksikennäşterüenä kiterä ala. Soñğı vaqıtlarda alar bolay da yaxşıdan tügel ide. Berdäm Rusiä fraksiäsennän Andrey İsaev bu fikerne kire qağıp, bu Polşağa qarşı yünälderelmägän, çönki 17-nçe ğasırdağı Polşa bügenge Polşa tügel ide. Annan başqa bügenge Polşa anti-Rusiä dävläte häm Nemetslär dä beznenñ ciñü könen bäyrämn itübezgä açulanmadılar dip beldergän. Läkin şulay da ütä millätçelär häm uñ radikallar bu bäyrämne üz maqsätläre öçen faydalanırğa tırıştılar. Mäskävdä yaqınça ike meñ keşe qatnaşqan yöreyeş buldı. Anda qatnaşuçılar Ruslar kilä, Dan Rusiägä, Dan imperiağa digän şiğarlar qışqırğannar. Kreml bu yaña bärämne propogandalauğa küp aqça häm ğayrät sarıf itsä dä, aña xalıq arasında iğtibar zur tügel. Yurii Levada Üzägeneñ Üktäber ayında 46 regionda 1600 keşe arasında ütkärgän fiker beleşüe şunı kürsätä. 6 protsent yaña bäyrämne xuplıy. 36 protsent yaqlamıy häm Tatulaşu könen qotlaunı mäğkeleräk kürä. 24 protsent nindi bäyrämneñ qotlanuı ber dä möhim tügel , yal köne genä bulsın dip beldergän.
Färit İdelle, Praga
"Bezgä Berdämlek kiräk. Çönki bez Rusiäne tozergä tieşbez. Bez urtaq anavatan buldırırğa tieşbez . Anıñ igelege öçen här näräsne eşlärgä tieşbez. Şulay itep keşelär yaxşıraq yäşiäçäk häm bez ana vatanıbız belän ğorurlanaçaqbız."
Kozma Minin häm Dmitriy Pojarskiy citäklägän ixtiarilär armiäse Mäskävne azat itü öçen Tübän Novgorodtan yulğa çıqqannar ide. Qayberävlär bu ciñüne ruslarnığı häm provoslavlarnıqı dip kürsätergä tırışsalar da, tarixi çınbarlıq başqa. Prezident Putin 30-nçe Üktäberdä Holandiä mediasına birgän intervyusında , Mäskävne azat itüdä tatar büleklärneneñ rolen azsızıqlap ütkän ide. Ul bügen dä Mäskävdä Minin häm Pojarskiy häykällärenä çäçäk bäyläme quyğannan soñ jurnalistlarğa bolay dip belderde.
"1611-nçe häm 12-nçe yıllarda citdi vaqiğlärneñ bulğanın beläbez. Bez Kremlne Rusiäneñ säyäsi häm ruxi üzäge dip atap kildek . Döşman aña yaqınayğan sayın , böten Rusiä dävlätenä qurqınıç yanıy ide. Azatlıq törle dindäge häm millättäge keşelärneñ berdämlege näticäsendä kilde. Belgänegezçä, bu xäräkät asılda İdel regionında , Töbän Novgorodta häm Kazanda oyıştı . Bu beznenñ küpmillätle ilebez öçen ayruça bik möhim simvol bulıp tora."
Läkin, bu bäyrämne şulay qotlau Varşau belän mönäsäbätlärneñ ksikennäşterüenä kiterä ala. Soñğı vaqıtlarda alar bolay da yaxşıdan tügel ide. Berdäm Rusiä fraksiäsennän Andrey İsaev bu fikerne kire qağıp, bu Polşağa qarşı yünälderelmägän, çönki 17-nçe ğasırdağı Polşa bügenge Polşa tügel ide. Annan başqa bügenge Polşa anti-Rusiä dävläte häm Nemetslär dä beznenñ ciñü könen bäyrämn itübezgä açulanmadılar dip beldergän. Läkin şulay da ütä millätçelär häm uñ radikallar bu bäyrämne üz maqsätläre öçen faydalanırğa tırıştılar. Mäskävdä yaqınça ike meñ keşe qatnaşqan yöreyeş buldı. Anda qatnaşuçılar Ruslar kilä, Dan Rusiägä, Dan imperiağa digän şiğarlar qışqırğannar. Kreml bu yaña bärämne propogandalauğa küp aqça häm ğayrät sarıf itsä dä, aña xalıq arasında iğtibar zur tügel. Yurii Levada Üzägeneñ Üktäber ayında 46 regionda 1600 keşe arasında ütkärgän fiker beleşüe şunı kürsätä. 6 protsent yaña bäyrämne xuplıy. 36 protsent yaqlamıy häm Tatulaşu könen qotlaunı mäğkeleräk kürä. 24 protsent nindi bäyrämneñ qotlanuı ber dä möhim tügel , yal köne genä bulsın dip beldergän.
Färit İdelle, Praga