"Pluralistik dönyada islam" - Austriä başqalası Venada uzğan xalıqara oçraşu şul isem astında ütte häm anda iñ yış qabatalanğan süz "säläm" digäne ide. Mäğlüm ki, ğäräpçädän tärcemädä ul "tınıçlıq" mäğnäsen birä, islam süze tamırında da näq menä şul süz yata.
Oçraşuda qatnaşqan Xämit Qarzay, Äfğanstan prezidentı, häm Cäläl Talabani, Ğiraq prezidentı, üz çığışlarında şuña - islamnıñ tınıç tabiğätenä basım yasadı da. Qalğan notıqçılar da Qör''ännän ayätlär kiterep, bar keşelärneñ dä - xatınmı ul, irme, möselmanmı, başqa din wäkileme - barısınıñ da Allah tarafınnan bertigez yaratıluı xaqında söyläde. Äfğan prezidentı Qarzay bu uñaydan xätta Möxämmät päyğämbär tormışın da misal itep kiterde.
"Möxämmät sälüallahu-ğäläyhü-ässälämneñ iñ yaqın tarafdarlarınnan berse elekke qol, çığışı belän Afrikadan bulğan Bilal ide. Rasaçıl häm ictimaği törleleklär päyğämbärgä Bilalnı islamnıñ berençe möäzine bularaq xörmät itügä qomaçawlamadı", dip añlata islamnıñ baştan uq tüzemle buluın Äfğanstan prezidentı Xämit Qarzay. Äfğan citäkçese fikerençä, bu islamnıñ çın tınıç tabiğäten kürsätä:
"Ul çorda qollıqnıñ häm rasaçıl büleneşneñ tabiği buluın iskä alğanda, Bilal islamnıñ çın qimmätlären gäwdäländerä", di Qarzay.
Çığış yasawçılar arasında Berläşkän Millätlär general sekretareneñ kiñäşçese Laxdar Braximi dä bar ide, ul möselmannarnıñ bügenge çor burıçların bolay sürätläde:
"Bez üzebezneñ dä, bar cämğiatlärebezneñ dä belemen kütärergä, xorafatlardan arınırğa, berqatlı ğına fikerläwdän qotılırğa tieş, çın problemalarnı çişügä näq menä şular qomaçawlıy, şular añlaşılmawçanlıqnı küpertä", di Laxdar Braximi.
Venadağı xalıqara cıyında qatnaşuçılar arasında İrannıñ elekke prezidentı Möxämmät Xatami, Mısır häm Maroknıñ dini eşlär ministrları bar ide. Xatami, misal öçen, üz çığışın dini pluralizm mäs''äläsenä bağışladı. Ğiraqtan da qunaqlar Venada şaqtıy buldı - prezident Talabanidän tış anda Ğiraqnıñ elekke idarä şurası räise Ädnan Paçaçi, Ğiraq parlamentı räiseneñ urınbasarı Xösäyen äl-Şähristani bar ide. Cäläl Talabani cämäğätne Ğiraqnıñ yaña konstitutsiäse belän tanıştırdı, äl-Şähristani isä, terror tämam yuq itelgännän soñ Ğiraq açıqlıq, tüzemlek, küpmädäniatlı cämğiat ürnäge bula ala, dip belderde.
İslam konferensiäse oyışmasınıñ general sekretare Äqmäletdin İxsanoğlu Yewropa illären, üzlärendäge möselmannarnıñ başqa din keşeläre belän araların caylaw eşen başlawğa öndäde, moña möselmannarğa ictimaği tormışta zurraq mömkinleklär birü aşa ireşep bulır ide digän täqdim yasadı.
Venadağı cıyınnı oyıştırğan Ursula Plassnik, Austriäneñ tışqı eşlär ministrı, möselman dönyası belän aralarnı caylaw eşenä kiläçäktä dä zur iğtibar biräçägen belderde häm yaqın aralarda Yewropa imamnarı cıyılışın ütkärergä teläwen xäbär itte. 2003-nçe yılda Graz şähärendä andıy cıyın inde ber ütkän ide.
Kärim Kamal
Oçraşuda qatnaşqan Xämit Qarzay, Äfğanstan prezidentı, häm Cäläl Talabani, Ğiraq prezidentı, üz çığışlarında şuña - islamnıñ tınıç tabiğätenä basım yasadı da. Qalğan notıqçılar da Qör''ännän ayätlär kiterep, bar keşelärneñ dä - xatınmı ul, irme, möselmanmı, başqa din wäkileme - barısınıñ da Allah tarafınnan bertigez yaratıluı xaqında söyläde. Äfğan prezidentı Qarzay bu uñaydan xätta Möxämmät päyğämbär tormışın da misal itep kiterde.
"Möxämmät sälüallahu-ğäläyhü-ässälämneñ iñ yaqın tarafdarlarınnan berse elekke qol, çığışı belän Afrikadan bulğan Bilal ide. Rasaçıl häm ictimaği törleleklär päyğämbärgä Bilalnı islamnıñ berençe möäzine bularaq xörmät itügä qomaçawlamadı", dip añlata islamnıñ baştan uq tüzemle buluın Äfğanstan prezidentı Xämit Qarzay. Äfğan citäkçese fikerençä, bu islamnıñ çın tınıç tabiğäten kürsätä:
"Ul çorda qollıqnıñ häm rasaçıl büleneşneñ tabiği buluın iskä alğanda, Bilal islamnıñ çın qimmätlären gäwdäländerä", di Qarzay.
Çığış yasawçılar arasında Berläşkän Millätlär general sekretareneñ kiñäşçese Laxdar Braximi dä bar ide, ul möselmannarnıñ bügenge çor burıçların bolay sürätläde:
"Bez üzebezneñ dä, bar cämğiatlärebezneñ dä belemen kütärergä, xorafatlardan arınırğa, berqatlı ğına fikerläwdän qotılırğa tieş, çın problemalarnı çişügä näq menä şular qomaçawlıy, şular añlaşılmawçanlıqnı küpertä", di Laxdar Braximi.
Venadağı xalıqara cıyında qatnaşuçılar arasında İrannıñ elekke prezidentı Möxämmät Xatami, Mısır häm Maroknıñ dini eşlär ministrları bar ide. Xatami, misal öçen, üz çığışın dini pluralizm mäs''äläsenä bağışladı. Ğiraqtan da qunaqlar Venada şaqtıy buldı - prezident Talabanidän tış anda Ğiraqnıñ elekke idarä şurası räise Ädnan Paçaçi, Ğiraq parlamentı räiseneñ urınbasarı Xösäyen äl-Şähristani bar ide. Cäläl Talabani cämäğätne Ğiraqnıñ yaña konstitutsiäse belän tanıştırdı, äl-Şähristani isä, terror tämam yuq itelgännän soñ Ğiraq açıqlıq, tüzemlek, küpmädäniatlı cämğiat ürnäge bula ala, dip belderde.
İslam konferensiäse oyışmasınıñ general sekretare Äqmäletdin İxsanoğlu Yewropa illären, üzlärendäge möselmannarnıñ başqa din keşeläre belän araların caylaw eşen başlawğa öndäde, moña möselmannarğa ictimaği tormışta zurraq mömkinleklär birü aşa ireşep bulır ide digän täqdim yasadı.
Venadağı cıyınnı oyıştırğan Ursula Plassnik, Austriäneñ tışqı eşlär ministrı, möselman dönyası belän aralarnı caylaw eşenä kiläçäktä dä zur iğtibar biräçägen belderde häm yaqın aralarda Yewropa imamnarı cıyılışın ütkärergä teläwen xäbär itte. 2003-nçe yılda Graz şähärendä andıy cıyın inde ber ütkän ide.
Kärim Kamal