Accessibility links

Кайнар хәбәр

BMO: Üzäk Aziä illäre arasında tığızraq häm açığraq xezmättäşlek urnaşsa, bu anda mul tormışqa kiteräçäk


Berläşkän Millätlär oyışması Üzäk Aziä illärendä insani täräqqiatneñ ixtimal yulları xaqında maxsus xisabın iğlan itte. Anda - ägär dä alar üzara çiklärne açsa, iqtisadların irekländersä, keşe xoquqların yaqlawğa mönäsäbäten uñay yaqqa üzgärtsä, xakimiatlären demokratiäläştersä digän şartlı sorawlar quyıla häm şul oçraqlarda täräqqiat ixtimalları tikşerelä. Xisap, älege şartlar ütälgän oçraqta Üzäk Aziäne mulraq tormış kötä dip belderä.

Şuşı xisapnı äzerläwgä Berläşkän Millätlär oyışmasına yıl yarım waqıt kiräk bulğan, häm ul bu eşkä dönyanıñ törle poçmaqlarınnan 70-tän artıq belgeçne cälep itkän. Tulısınça ul "Üzäk Aziädä insani täräqqiat wä insani iminlek xaqına töbäkara xezmättäşlek" dip atala. Berläşkän Millätlär şul xisapta täwge märtäbä, fäqirlek, däwlät idaräse, insani iminlek, säwdä, moxit häm säyäsät kebek möhim faktorlarnı bergä bäyläp tikşerä. Andağı bäyälämälär, äytelgän uy wä täqdimnär şaqtıy törlelänsä dä, töp fiker bulıp şul yata - töbäktäge illär arasında tığızraq xezmättäşlek urnaştıru andağı tormışnı bermä-ber yaxşırtaçaq. Xisapnı äzerläwçelärneñ berse Jacek Sukrowski:

"Asılda anda üzara xezmättäşlekkä äzer torğan öç il bar - Taciqstan, Qırğızstan häm Qazağstan. Ä qalğan ike il - Üzbäkstan häm Törkmänstan bu xaqta ällä ni citdi uylanmıy", di BMO xisabın äzerläwçelärneñ berse Jacek Sukrowski.

Taşkent häm Aşğabadnıñ şuşı sülpänlege artında älege ike il citäkçelegeneñ üz çiklären başqalarğa açırğa, iqtisadların irekländerergä telämäwe yata, ämma, di Sukrowski, alarnıñ üz mänfäğätläre axırığı çiktä barıber alarnı şul çaralarğa etäräçäk:

"Xezmättäşlektän kilgän fayda bik zur - bu xisapta da açıq kürsätelä, - şuña da bez bu törkemneñ xezmättäşlek ixtimalın inde yaqın kiläçäktä ük kürä alabız, ä inde däwamlı çorğa qarağanda, anda Üzäk Aziädäge illärneñ tığız xezmättäşlege urnaşaçaq, bar ölkälärdä bulmasa da, qayberlärendä hiçşiksez", di Sukrowski.

Berläşkän Millätlär xisabında, ägär dä töbäktäge illär säwdä, transport, iminlek, mädäniat ölkälärendä üzara bäyläneşlären nığıta alsa, aldağı un yıl eçendä alarnıñ keşe başına turı kilgän kereme ike märtäbädän dä kübräkkä artaçaq, dielä. Monıñ öçen Üzäk Aziä illärenä "ğadi insanğa taba borılğan", säwdägärlär wä eşçelärgä irekle xäräkät itü mömkinlegen birgän çiklär urnaştıru, timer wä maşina yulların yaxşırtu kiräk, digän täqdim yasıy Berläşkän Millätlärneñ xisabı.

Ul şulay uq töbäktä su tä''minatı häm energiä ölkäsendäge xezmättäşlekne arttırunı, äfyün säwdäsenä häm terrorğa qarşı köräşne köçäytüne, moxit saqlaw eşlären, tabiğät qazalarına äzerlekne bergä alıp barunı täqdim itä. Älege xezmättäşlek ber Üzäk Aziä belän genä çiklänmiçä, Äfğanstan, İran häm iqtisadi yaqtan nıq üskän Qıtay kebek kürşe illärgä dä cäyelergä tieş, dip añlata xisaptağı ikençe ber täqdimne Jacek Sukrowski:

"Bez kiläse yıllarda Äfğanstannıñ da täräqqi itüen farazlıybız. Moña Üzäk Aziä illäre dä üz öleşen kertä ala. Bu bigräk tä Taciqstanğa qaryı, anıñ urtaq çige bar häm ul elektr citeşterüçe bulıp tora".

"Ämma, Üzäk Aziädäge illärdä säyäsi rejimnar üzgärmi torıp, anda çın xezmättäşlek urnaşa almayaçaq, bez şundıy fikerdä", di Berläşkän Millätlärneñ "Üzäk Aziädä insani täräqqiat wä insani iminlek xaqına töbäkara xezmättäşlek" dip atalğan maxsus xisabın äzerläwçelärneñ berse Jacek Sukrowski.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG