Accessibility links

Кайнар хәбәр

Yaña yıl Belaruskä yaña xakimiat alıp kilerme?


Yaña 2006-nçı yıl Belarus''kä yaña prezident saylawları alıp kiläçäk. Sişämbedä ilneñ Üzäk saylaw komissiäse anda qatnaşu telägen beldergän berençe 8 nämzätne terkäde. Alar arasında xäzerge prezident Aleksand Lukaşenka da bar. Ämma terkälü äle saylawlarda qatnaşunı añlatmıy - här nämzät xäzer üzen yaqlağan 100 meñ saylawçınıñ imzasın cıyarğa tieş bulaçaq.

Prezident itep saylanu ciñel eş tügel, ä inde Belarus''tä bigräk tä. Andıy teläk beldergän härkemne Lukaşenka ilendä anıñ üzennän başqa şaqtıy ğına kirtä kötä. Misal öçen, nämzätlärneñ mäğlümat çaralarına çığuı bik çiklängän, alarğa saylawaldı kampaniäse öçen aqça bik az birelä, häm alarnıñ cıyınnar ütkärü xoquqı yuq. Moñardan tış alar üz xoquqlarınıñ, qanun taläp itkänçä, cirenä-citkerep ütälüen dä tikşerä almıy - bu eş yöklängän saylaw komissiälärendä oppozitsiä wäkilläre yuq diärlek.

Bıyıl uzğan cıyınında Belarus'' oppozitsiäse prezident urınına üzennän urtaq nämzätne çığarırğa bulğan ide, ul Aleksandr Milinkeviç. Urtaq bulğaç anıñ Aleksandr Lukaşenkağa qarşı toru mömkinlekläre dä arta kebek, ämma ul üze, "Belarus'' xakimiate minem häm minem tarafdarlarımnıñ tormışın torğan sayın qatlawlandıra bara", dip zarlana.

"İldäge wäzğiat bik qatlawlı. Misal öçen, bezneñ aktivistlarnı oppozitsiä cıyını turında yazılğan uram qäğäzlären taratu öçen genä dä qulğa alalar, alarnı xökemgä tartalar, aqçalata cäza salalar. Xakimiat äz genä bulsa da başqa törle mäğlümat çığudan bik qurqa", di Belarus'' oppozitsiäseneñ urtaq nämzäte Milinkeviç.

Xakimiat qorğan menä şundıy kirtälärdän tış oppozitsiä wäkilen waqıtnıñ bik tar buluı da borçıy. Prezident saylawları Belarus''tä kiläse yılnıñ yülendä uzarğa tieş ide, ämma tulısınça Aleksandr Lukaşenka kontrolendä bulğan parlament alarnı martqa küçerde. Şulay itep mömkin nämzätlärgä terkälü, imza cıyu häm üzlären kürsätü öçen bik az waqıt qaldı.

Anıñ qarawı bolar barısı da xäzerge prezident Lukaşenka öçen bik caylı - ul inde xalıqqa tanış häm iñ möhime anıñ qulında qüwätle xakimiat resursı. Läkin Milinkeviç, xakimiatneñ andıy xäyläläre ber dä yaña tügel, iñ möhime prezidentlıq yarışında qatnaşu, dip belderä:

"Belarus'' qanunnar inde küptännän ütälmägän ber il bulıp tora. Bez şunı da beläbez - yıllar däwamında biredä saylawlar waqıtında tawışlar da döres sanalmadı, östä telägän sannar ğına terkälep kilde. Şuña da qaramastan, bez aldağı saylawlarda qatnaşaçaqbız, çönki bu bezgä keşelär belän oçraşu, alarnıñ yörägenä yul açu mömkinlegen birä. Bezneñ öçen xalıqnı kürü, alarğa mäğlümat citkerü bik möhim", dip añlata üzeneñ prezident saylawlarında qatnaşu kiräklegen oppozitsiä wäkile Aleksandr Milinkeviç.

Älegä qädär ütkärelgän fiker beleşülär şunı kürsätä - tawış birü bügen uzsa, xäzerge prezident Lukaşenkanı yaqlaw 52 protsent tiräsendä bulıp, Milinkeviç barı tik 7 protsent qına qazanır ide. Ämma qayber küzätüçelär, Lukaşenkanıñ xäzerge xäle qaqşamas kürensä dä, anı bügennän ük ciñüçe dip iğlan itü irtäräk bulır ide digän fiker belderä, Minskidäge säyäsi tikşerenülär üzägennän Valeri Karbaleviç şundıylarnıñ berse:

"Lukaşenkanıñ ciñü ixtimalı iñ zur buluı açıq, ämma min moña 100 protsent garantiä birmäs idem. Här saylawaldı kampaniäse kötelmägän närsälär alıp kilä, törle illärdäge täcribä şunı kürsätä", di säyäsi küzätüçe Valeri Karbaleviç.

Anıñ süzlärenä qarağanda, Belarus''tä häm bigräk başqala Minskidä Lukaşenka säyäsätennän tuyuçılar sanı arta bara.

Kärim Kamal
XS
SM
MD
LG