Accessibility links

Beslan Qorbannarı ekstremizmda ğäyeplänä


Beslanda tuğannarın yuğaltqannarnı xäzer xakimiät ekstremizmda ğäyepli
Beslanda tuğannarın yuğaltqannarnı xäzer xakimiät ekstremizmda ğäyepli
Inguşetiä prokuraturası Beslan awazı törkemen ekstremizmda ğäyepli. Beslan Awazı cirle häm federal xakimiätlärne 2004 yılda totıqlar alınğan Tönyaq Osetiä mäktäben azat itkändä xatalar cibärüdä häm küpçelege balalar bulğan 330-dan artıq keşeneñ ülemenä säbäp buluda ğäyepli. Sişämbe könne Inguşetiä başqalası Nazranda qarala başlıyaçaq bu mäxkamä eşe ike kürşe respublika arasında kierenkelekne tağın da arttırır kebek.

Mäktäp uquçılarınıñ qışqı yalı tämamlandı. Beslan mätkäbendä balaların-tuğannarın yuğaltqannar öçen qışqı yallar bik awır çor. Ä Beslanda balaların yuğaltqan analar citäkçelegendäge Beslan Awazı törkemenä bu qış östämä qıyınlıqlar alıp kilde.

Ella Kesayeva
Älege törkem citäkçeläreneñ berse Ella Kesayeva "Yaña yıl aldınnan telegramma belän Nazran mäxkamäsenä çaqıru aldıq. Anda prokurornıñ bezneñ oyışmanı ekstremistik eşçänlektä ğäyepläp mäxkamägä birüe yazılğan ide. Bez bu eşne kemder maxsus oyıştırğan digän näticägä kildek. Soñğı arada Beslan Awazı ictimağıy törkeme tiräsendä şaqtıy xällär buldı. Häm xäzer üz tikşerüen alıp baruçı bu ictimağıy törkemgä çirattağı märtäbä basım yasarğa tırışalar" di.

Beslan Awazı federal iminlek köçläre 1 meñläp totıq yabılğan mäktäpkä ut sipkeçlär, tanklar belän höcüm itep şartlawğa säbäp buldı, näticädä Çeçnädän Rusiä ğäskärlären çığarunı taläp itkän totıq aluçılar belän qarşılıqta yözlärçä totıq hälak buldı di. Xakimiätlär isä bu ğäyepläwne kire qağa.

Beslan Awazı Beslan operatsiäsendä xata cibärgän yuğarı räsmilärne xökemgä tartu taläbe küplärneñ açuın çığardı di. Irtägä başlanırğa tieşle mäxkamä eşe Beslan Awazı belän xakimiätlär arasındağı qarşılıqlarnıñ berse genä.

Tönyaq Osetiä mäxkamäse elegräk bu törkemne tıyarda digän qarar çığarğan ide. Ämma soñraq Rusiä Yuğarı mäxkamäse ul qararnı ğämäldän çığardı.

Prokurorlarnıñ xäzerge ğäyepläwe isä prezident Vladimir Putinnı yuğarı räsmilärne yaqlaw öçen Beslandağı qanqoyış turında döreslekne yäşerüdä ğäyepläwçe açıq xatqa nigezlänä.

Beslan awazınıñ internet säxifäsenä 2005 yılda elengän yazuda Bez problemalarnı tanklar, ut sipkeçlär häm gaz belän çişüçe prezident saylawda ğäyeplebez. Ämma dönyaküläm säyäsi citäkçelekneñ cinayätçelär garantına äwerelgän prezidentıbıznı yaqlawı öçen bez ğäyeple tügel dielä.

Xakimiätlärneñ ni öçen Beslan Awazın taratırğa teläwe añlaşıla. Ämma yaña ğäyepläwneñ ni öçen Federal Üzäktän tügel ä çit ber respublikadan, Inguşetiädän kilüe, häm internetqa ike yıl elek çığarılğan tekst öçen buluı bik ük añlaşılıp betmi.

Qayberäwlär monı xristiannar yäşägän Tönyaq Osetiä belän küpçelege möselmannar bulğan Inguşetiä arasındağı 1992 yılğı nizağnıñ ber däwamı dip kürä. Tönyaq Osetiädä 92 yılğı millätara nizağta 200-läp keşe hälak bulğan, meñnärçä inguş öylären taşlap kitärgä mäcbür bulğan ide.

Ämma Beslan qorbannarın yaqlawçı ikençe ber törkem Beslan Döreslege oyışmasınıñ internettağı säxifäsen alıp baruçı Marina Litvinoviç başqaça uylıy.

Marina Litvinoviç
"Minemçä, bu oçraqta mondıy nigezläw turı kilmi. Min Beslan awazı komitetı eşen iğtibar belän küzätep baram. Alar berqayçan da Inguş xalqına qarşı ber süz dä äytmäde häm alar berqayçan da Beslandağı terror ğämäle öçen inguşlarnı ğäyeplämäde" di Litvinoviç.

Beslan Awazına qarşı çığarılğan ekstremizm ğäyepläwläre artında ni genä tormasın, Mäskäwdäge säyäsi analitik Dmitriy Oreşkin fikerençä, Tönyaq Kavkazda kierenkelekne arttıru Mäskäw Kremle öçen faydağa bulmıyaçaq.

Dmitriy Oreşkin
"Xikmät cäncalda ğına tügel bit. Bu näticälären kotroldä totıp bulmıyaçaq millätara ğämal bularaq qabul iteläçäk. Kremldä monı hiç tä telämilär. Älbättä Kremldäge säyäsi texnologlar fikerençä, Beslan Awazın tomalarğa kiräk häm monı respublika ara däräcädä tügel, ä osetin bürokratiäse osetinnarnıñ beslan awazın tomalarğa tieş dip uylıylar" di Oreşkin.

Kesayeva äytüençä, Beslan Awazı bu mäxkamä eşen tuqtatunı sorap Putinğa möräcäğät itkän. Keşe xoquqların yaqlawçı törkemnär dä ekstremizm ğäyepläwläre Beslan Awazın tomalaw tırışlığı dip bu törkem yağına bastı.
XS
SM
MD
LG