Accessibility links

Кайнар хәбәр

Taciqstan: Yawlıq bäyläw inde İslam universitetında tıyıla


Taciqstan mäğarif ministrı Ğabdelcabbar Raxmanov, islam mädräsälärendä uquçı şäkertlärgä yaña kiyenü tärtibe kiterä. Mädräsägä yörgän uquçılar monnan arı qırınıp, cäkät-galstuk kiyep kilergä tiyeş.


Uqutuçılar öçen dä ber töstä uniform kiyärgä quşqan yaña färman, xatın-qızlarğa mädräsädä yawlıq bäyläwne tıya. Taciqstanda şäxsi häm din ireklegen qısqan bu soñgı ağımda, räsmi bulmağan mäçetlärne yabu, xättä cimerü ğamale dä qarala.

Uzğan yıl mäğarif ministrı, Ğabdelcabbar Raxmanov däwlät mäktäp häm universitetlarında yawlıq bäyläwne tıyu belän ildä qaynar bäxäslär quptarğan ide. Xäzer Raxmanov, Duşanbedäge İslam universitetında da başyawlıq bäyläwne häm saqal üsterüne tıya.

Raxmanov, taciq milli kiyemneñ nindi bulırğa tiyeşlege turında başqalada comğa könne yasağan çığışında añlattı. “Tez buyınnan külmäk yäisä itäk, ber dä astına ıştan – busı İslam mäktäplärenä yörgändä häm namaz uqığanda yarağan, häm bu din taläplärenä dä qarşı kilme” dip äytte.

Raxmonov, universitetta uquçı ir-atlarğa, universitetqa kilgändä kostüm-galstuk kiyep, qırınıp kilergä quştı. Ul tizdän mäktäp uqutuçıları öçen maxsus kiyem bulaçağın äytte:

"Ministrlıq yaqın arada uquçılar öçen dä yaña kiyenü tärtibe kertäçäk. Häm bez bu tärtipneñ ütälüen tikşerep toraçaqbız. Älbättä bu uquyortı - islam universitetı häm anıñ üz taläpläre bulırğa mömkin. Şulay da, min ber qat şuña basım yasarğa telim, mädräsälärdä tärtip häm qağiydälär, ildäge başqa mäğarif mäktäpläre belän ber törle bulırğa tiyeş.”

Raxmanov: “Başyawlıq bäyläw – ul taciqtä bulmağan, ul bezgä çittän kergän ğadät” dip äytte. Häm ul şul uq waqıtta uquçı taciq ir-atlar da yaqın könçığış keşeläre kebek kiyenmäskä tiyeş dide.

İslam universitetına yörgän xatın-qızlar ğadättä, ozın külmäk häm yawlıq bäyläp yöri ide.

Taciqstanda küp keşe, şul isäptän islam mädräsäse uquçılar bu yaña tärtipkä rizasızlıq beldersä dä, barıber aña buysınır dip farazlanıla.

Läkin qaysıber taciq uquçılar, radiobızğa Raxmanovnıñ bu yaña kiyem tärtibenen üzlären aptıraşta qaldıruın äytte. Qayberäwlär mondıy qararnı urınsız dip tä sanıy, çönki alar, islam universitetında uquçılar başqa mäktäplärdä uqığan uqıçılardan ällä ni ayrılmıy di.

“Bu bik zur mäsälä tügel di”, isemen äytergä telämägän ber uquçı,

“Min öydä yäisä mäktäptä kiyäse kiyememne üz telägemçä saylıym. Alar nindi tärtip kiterergä tırışsa da, galstuklımı galstuksızmı min üz belgänemçä kiyenäçäkmen.”

Läkin tikşerenülär cidti bulır dip farazlana. Çönki uzğan yıl däwlät mäktäplärenä kertelgän başyawlıqnı tıyğan tärtipneñ ütälep-ütälmäwen, mäğarif ministrı mäktäplärgä üze kilep tikşerä ide.

Uquçılar häm alarnıñ ğailälärennäñ kilgän rizasızlıqlarğa qaramastan, uqu yortlarında yawlıq bäyläw tıyılğan ide. Yäğni uquçığa ike saylaw mömkinçelege birelde, başyawlıq bäyläwme yäisä uqumı? Küplär ikesennän bersen saylarğa mäcbur buldı. Axırda küplär bu tärtipkä buysınıp, başyawlıqların salırğa buldı.

Yaña tärtiplär, uquçılarğa gına qağılmi. Uqıtuçılar da üz nasiben ala. Yaña tärtibkä kürä, islam mäktäplärendä uqutqan möğallemnär imtixan birergä tiyeş. Diplomı yäisä uqutu röxsäte bulğan uqıtuçılar isä universittän çığarılaçaq. Şul uq tärtib, uzğan yıl avgust ayında camiğ-mäçetlärdä eşlägän imamnarğa da kiterelgän ide. Älege tärtip buyınça, eşen yaxşı belmäğän imamnar yañaları belän alıştırıldı.

Monnañ qala, 2007 yılda taciq xaqimiäte tarafınnan, Duşanbeneñ üzendä 300 mäçet röxsätsez dip yabılğan ide. Röxsätsez tözelgän ike mäçet isä cimerelde. Bu adım tänqitlärne arttırdı.

Duşanbe şähär başlığı, qaysı ber mäçetlärne milisiä ofise, maturlıq salonı yäisä klüpkä äyländereläçägen iğlan itte.

Xaqimiät räsmiläre isä, bu ğamällärneñ islamğa qarşı buluın kire qağa. Alar monı qanun saqlaw belän añlata. "Bu terkälmägän oyışma yäisä säwdä eşlärenä qarşı ber xäräqät. Häm aña terkälmägän mäçetlärdä kerä" di alar.
XS
SM
MD
LG