Accessibility links

Ğiraq: Baatlılar kire xökümät eşlärenä qaytarıla


Ğiraq citäkçelege, elek xökümät häm däwlät dairälärendä eşlägän yöz meñlägän baat partiäse wäkillärenen, elekke eşlärenä kire qaytuın röxsät itkän qanun çığardı. 2003 yılda Ğiraqta Saddam Xösäyen xaqimiäte taraluğa, baat wäkilläre xökümättäge eşlärennäñ çığarılğan ide.


Eştän çığarılğan baat partiäse äğzäläreneñ xökümätkä kire çaqıru, ildä berdämlek buldıru eşendä möhim ber adım bularaq kürelä. Çönki eştän çığarılgannarnıñ küpçelegen sönni azçılıq täşkil itä ide.

Bu qanunıñ maqsatı, meñlägän täcribäle keşene il idaräsenä kire qaytaru. Ğiraqta Saddam xaqimiäte taralğannañ soñ, xökümätne baat äğzälärennän arındıru eşendä meñlägän täcribäle keşe däwlät häm xärbi wazifalarınnan çığarılğan ide.

Läkin bu tırışlıqlar aldan äytelgänçä, milli berdämlekne artturuda möhim ber rol uynıy. Eştän cibärelgännärneñ küpçelegen sönnilär täşkil itä. Sönnilärneñ rizasızlığın kimetü häm şul säbäple alarnıñ açu itep ğisyançılarnı yaqlawın tuqtatu öçen mondıy adım kiräkle dip kürelä.

“Cäwaplılıq häm ğadellek” dip atalğan bu qanun, barlıq keşegä dä eşkä urnaşu mömkinçelege birmi. Misal öçen, baat partiäseneñ idarädäge 10 däräcädä iñ yuğarı bulğannarnıñ 4sendä bulğannar bu qarardan faydalana almıyaçaq.

Bu qanun taqdime, ildäge sönni azçılıq, şiğiy küpçelek häm etnik kördlär arasında milli berdämlek buldıru öçen taqdim itelgän 18 öleştän torğan qanunnın berençese genä. 5 yıl däwam itkän milli qarşılıqnı beterü öçen kiräk bulğan bu qararnı AQŞ ta xuplıy.

Bush xaqimiäte bu qararnı ildä qarşılıqlar belän köräştä häm totrıqlıq urnaştu yulında iñ yaxşı açılış bularaq bäyäläde. Berdämlek häm totırıqlıq urnaşqan oçraqta bu Amerikanın da faydasına bulçaq, xärbilärne kire qaytarırğa mömkinçelek biräçäk.

Amerika, qarşılıqlar basılıp torğan soñgı arada Ğiraq xökümät başlığı Nuri äl Maliqigä, ildä säyäsätne yañadan tözekländerü öçen basım yasıy ide.

Bu qarar belän barlıq keşe kileşä dip äytep bulmıy. Mäcles qarar qılu şurası äğzäse Izzät äl-Şahbandar Azatlıq radiosına bolay dide:

“Baat partiäsenä qarşı qanun eçtälege, yağni öç alu xisläre "Cäwaplılıq häm Ğadellek" qanunında da sizelä. Anıñ niçek ğamälgä aşırılaşçağın belmibez. Läkin xäzerdän ük, bu qararnıñ baat partiäsenä qarşı qanunnıñ däwamı dip äytep bula.”

Şulay da taqdim itelgän qararlarnıñ barsında ğamälgä aşıru añsat bulmayaçaq. Cäwaplılıq häm ğadellek qanunı mäclis eçendä citdi qarşılıqqa etärde häm axırda aña qul quyğannar sanı nibarı 2-3 şura äğzäse ide.

Ğiraq dәwlәt başlığınıñ urınbasarı Tarıq Xaşimi, bu qararnı imzalawdan baş tarttı. Taqdimdä Saddam waqıtınnan birle, küzläw häm yäşeren polisiä xezmätendä eşlägän 7 meñ keşegä xäzer ük pensiägä çığu mömkinçelege berelüenä, sönni şura äğzäse qarşılıq belderde.
XS
SM
MD
LG