Accessibility links

Кайнар хәбәр

AQŞnın Ğiraqqa kerüenä 5 yıl, xalıq tormışınnan qanäğatme?


Amerikanıñ ğaskärläreneñ Ğiraqqa kerüenä bügen 5 yıl tuldı. 5 yıl eçendä xalıqnıñ xıyalları tormışqa aşqanmı. Bu häm başqa mäsälälär turında Azatlıqnıñ Bağdad burosı xäbärçäse belän äñgämä täqdim itäbez.


Ğiraqlı Jurnalist Nazım Yasinneñ tawışı, berençe tapqır ğaräp dönyasında 1998 yılında azatlıq radisosınıñ Ğiraq bürosında eşli başlağaç işetelä başladı. Ğiraqtağı xällär turında dönyağa xäbär birep torğan Nazım äfände belän soñğı üzgäreşlär turında Döresen äytkändä suğışnıñ başlanuı, Ğiraq xalqı öçen yaña ber çornıñ başlanuı buldı. Böten xalıq diktatorlıq häm zolım çorınıñ cimerelüen kötä ide. Ä ğiraqlılar öçen asıl waqıyğa Bäğdäd şähäre üzägendä Saddam häykäleneñ bärep töşerelüe buldı. Ul çağında xalıq monı çıñ küñeldän bäyräm itte.

Bügen dönya matbuğatında 19 martnı küpläp iskä alalar. Çönki näk şuşı könne, AQŞ xärbilärenen Ğiraqqa kerüenä inde 5 yıl tuldı. Awır yuğaltular belän başlanğan bu könnärne küp kenä ğiraqlı bik söyenep iskä almıydır.
Ğomum alğanda Yasin äfände, Ğıraq xalqı bu könne niçek iskä ala?

"Bezgä kilgän xäbärlärgä qarağannda Ğiraqta iminlek inde ğomum alğanda küpkä yaxşırdı. Läkin wazğiät dulqınlanıp tora, yäğni ber ay yaxşı bulsa ikençe ay naçarayıp kitüe ixtimal. Ägär dä xällärne küzätep barsağız, soñgı 3 atna da wäzğiyät naçarayıp kitte."

Uzğan yıllar da bigräk tä iminlik çaraları arttırıluınnan soñ, Ğiraqta iminlek mäsäläse küpkä inde yaxşırdı şikelle tora. Şulayda, 5 yıl buyına watannarınnañ kitärgä mäcbür bulğan Ğiraq xalqı äle illärenä qaytırğa aşıqmıy. Monın asılında ni yata? Soñgı waqıtta iminlek mäsäläsen xäl itelsädä, xalıq äle ilenä qaytırğa batırlıq tapmıymı? Alar illären äle imin kürmime?

"Xalıq ildä yaxşıraq xezmät buluın teli. Diktotorlıq cimerelde läkin anıñ cimerelüe belän xalıqnıñ xıyalları tormışqa aşmadı. Misal öçen uñay däwlät xezmäte, elektr-su, yullarnıñ yaxşı buluı kebek xalıqnıñ köndälek ixtiyacı känäğatländerelmäde. Saddam waqıtınnan birle bar bulğan bu citeşsezleklär äle xaman däwam itä. Xalıq xıyalına ireşä almadı. Däwlät tämin italmağannı üzem buldırırğa tırışam disä, xalıqnıñ elektr citeştererlek cihazlar alırğa mömkinçelege yuq. Xalıqara yärdäm köçläre bu xälne yaxşırtırğa tırışa dip uylıym. Xaqimiätneñ bu yünäleştä törle preyektläre bar. Läkin iminlekneñ aqsawı säbäble, xalıqnıñ ixtiyacın tämin itüdä qıyınçılıqlar tua."

İminlek mäsäläsennän qala, Ğiraq xalıqı närsägä moxtac, närsä buluın teli?

"Xezmät häm İminlek mäsäläse xalıqnı iñ küp borçığan mäsälälär disez. Bolardañ qala, xalıqnı tağın närsälär borçıy?
Zur mäsälälärdän tağın berse, kürşe illärgä küçenep kitü ağımınıñ äle däwam itüe. Şulay uq Ğiraq eçendä dä öylärennäñ kitärgä mäcbür bolğan yortsızlar sanı da arta bara. BMO bu xaqta zur sallı xisap çığardı. Bu xisapta Ğiraq xalqınınñ tormış mäşäkkätläre täfselläp añlatıla. Närsä alar, başta Ğiraq xalqı tınıç tormış kürmi. Xalıq imin tügel, keşelär balaların mäktäpkä cibära almıy. Öylärdä ut yuq. Bolar xalıqnı borçığan töp mäsälälärdän ber niçäse genä. Üz namusları, üz ğorurları belän räxät yäşär öçen xalıq yaxşı xezmät kürergä xıyallana."
XS
SM
MD
LG