Accessibility links

Кайнар хәбәр

AQŞ: Üzäk Bankta Greenspan çorı tämamlandı


Amerika Üzäk Bankınıñ 79 yäşlek citäkçese Alan Greenspan 18yıl yarım ilenä xezmät itkännän soñ bügen pensiägä çığa.Şul postqa ul berençe märtäbä prezident Ronald Reagan tarafınnan bilgelänä häm annan soñ kilgän prezidentlar ata Bush , Bill Clinton häm G.W Bush-nıñ amerikan iqtisadına mönäsäbätläre törle bulsa da alar Greenspannı şul pozitsiägä atap, möddäten ozayttılar.Radiobızğa ängämä birgän ike iqtisadçı fikrençä, Greenspan Amerikağa ğına tügel ä Dönya iqtisadına da yardäme tigän ekonomist bulıp tora

Alan Greenspan Paul Volckerneñ urınıñ alğanda beräw dä ul anıñ kebek talantlı keşe bulır dip kötmägän ide .Volcker Amerika tarıxındağı ikençe ozın iqtisadi täräqiät möddäten qarap barğan şäxes ide. Greenspan wazıyfasına başlap 6 atna da ütmi AQŞ finans birjası cimerelep qıymätle käğäzlär bäyäläreneñ 23%ın yuğalta. Ämma Greenspan Volckergä kileşle varis buluın kürsätä häm häläkätkä bik tiz cawap qaytara .Ul zarar kürgän här törle bank, finans oyışmasına kreditlar täqdim itä .Greenspan dönyanıñ iz zur häm başqalarğa nıq täsir itkän Amerikan iqtisadın totrıqlı totıp dönya ekonomikasına yardäm itte .

Misal öçen Greespannıñ 1998nçe yılda protsentlarnı kimetüe amerikannarnı Aziä-Russiädäge valyuta krizisınnan ğına saqlap qalmadı ä bu iqtisadlarnıñ totrıqlanuına da yardäm itte dip äytä iqtisad professorı Allan Meltzer.Ul Pennsylvania ştatında Carnegie Mellon Universitetında eşli.

Meltzer Azatlıqqa birgän ängämädä tübänräk prosentlar Amerikada tovar satıp alu ,şulsanda import tovarlarğa taläbne arttırdı . Çönki istiğmalçılar häm şirkätlär prosentlar tübän buluı säbäple äcätkä aqça aldı .Bu isä qıyın xäldäge dönya bigräk tä Aziä iqtısadına yardäm itte.Meltzer süzlärençä,

Äcätkä alınğan aqçalar belän AQŞ tirän resetsiägä çumğan illärdän äyber tovar satıp aldı häm alarnı töşenkelek, torğınlıqtan çığardı.

George Washington Universitetında iqtisad häm xalıqara mäsälälär profesorı James Millar bu fiker belän kileşä häm Greenspan tırışlıqlarınıñ global näticäse Aziä-Russiä valyuta krizisınnan artığraq dip äytä. Millar Radiobızğa birgän ängämädä SSSR östenlek itkän könçığış häm üzäk Yevropa illäre Greenspanğa törle däräcädä burıçlı, çönki AQŞ ekonomikasınıñ könbatış Yevropağa turıdan turı täsire bar.Millar könçığış häm Üzäk Yevropa kübräk telgä alındı ,çönki alarnıñ könbatış belän turıdan turı säwdäse bar. Russiä dä faydalandı, ämma azıraq miqdarda dip äytä. Millar süzlärençä,

Könçığış häm üzäk Yevropa bik nıq Yevropadan bäyle.Ägär dä Yevropa Amerika säyäsätennän fayda kürä ikän, monnan könçığış häm Üzäk yevrapo illäre dä fayadalana. Älbätä nindider däräcädä Rusiägä dä fayda bar, çönki alarnıñ iqtisadları üsä ul gaz häm neft sata ala.

Millar da Meltzer dä Greenspan säyäsätennän eleke sovet sferesarı ğına tügel ä Qıtay da faydalandı dip äytlär. AQŞ , Qıtaynı valyutası yuannı yasalma räweştä tübän totuda ğäyepl.Şulay itep Qıtay dönya säwdäsendä ğädel bulmağan räweştä arzanğa tovar satqan il bulıp tora.Bäxäskä qaramastan Millar da Meltzer dä , qıtay Greenspan säyäsätennän töp fayadalanuçı. devalutsiaälängän Yuan säbäple arzanlı qıtay äyberlären amerikannnar küpläp satıp ala dip söyli. Greenspan 18yıl yarım Üzäk bank citäkçese bulıp tordı.Şul postnı bilägän keşe tarafsız bulırğa tieş bulsa da Millar qaraşınça ul bik politikaçı şäxes, finans mäsälälärendä konservativ qaraşlı Greenspan prinsıplardan taypılıp prezidentlarnı qänäğätländergän.Millar fikerençä ul säyäsi cillärne qarap bardı, çönki eşen saqlap qalırğa teli ide . Clintonnıñ salımnarnı arttıru ä G.Bushnıñ salımnarnı kimetü qararın yaqladı. Nigezdä ul nıq konservativ –xökümätkä qarşı bizenessnı yaqlawçı keşe.Meltzer dä , Greenspan Washingtondağı säyäsi tendensiäne nıq küzätte ämma prezidentlarnı qänäğätländerü yäki eşen saqlap qalu öçen prinsıpların fida itmäde dip söyli .Metzer Greenspan Clintonnıñ 1990da salımnı arttıru säyäsäten yaqladı , çönki ul çaqta döres säyäsät ide di .Greenspannıñ urınına 1 fevraldä Benjamin Bernake kilä.Älege waqıtta prezident Bushnıñ iqtisadi kiñäşçese bulıp torğan Bernake üzen Greenspan tarafdarı keşe itep taswırlıy färidä xämit
XS
SM
MD
LG