Sişämbedä İrannıñ Atom energiä idaräse başlığı Ğöläm-riza Ağa-zadä İran mäsäläsen İminlek Şurasına tapşıru qanuni ğämäl bulmayaçaq, dip belderde. İrannıñ açıqlığın, Xaılqara Atom energiä idaräse belän xezmättäşlek itüen iskä alğanda, anıñ eşen İminlek Şurasına cibärü awır bulaçaq dide ul, İran studentlarınıñ xäbär agentlığına.
İran mäsäläsen İminlek Şurasına tapşırırğa Quşma Ştatlar häm Yewropa illäre çaqıra. Tik menä BMOnıñ İminlek Şurasında veto xoquqı bulğan 5 daimi äğzanıñ ikese – Rusiä belän Qıtay – soñğı köngä qädär moña qarşı ide. Uzğan töndä Londonda ütkän oçraşuda 5 daimi äğza – Quşma Ştatlar, Britaniä, Fransiä, Rusiä, Qıtay - häm dä Germaniä tışqı eşlär ministrları urtaq belderü yasadılar. Xalıqara Atom İdaräseneñ 2 Fivraldä ütäçäk oçraşuında İran mäsäläse BMOnıñ İminlek Şurasına tapşırılırğa tieş digän.
Alay da, İranğa ber "tişek" qaldırılğan: soñğı qarar İdarä başlığı Möxämmät Äl-Baradei''nıñ Mart ayında yasayaçaq xisabınnan soñ ğına qabul iteläçäk. Bu "tişekneñ" kilep çığışın Londondağı Xalıqara tikşerenülär institutı belgeçe Mark Fitzpatrick añlattı. "Quşma Ştatlar häm Yewropa illäre xisapnı İminlek Şurasına bügen ük cibärer ide. Bu ber aylıq ara 5 quätle ilgä urtaq fikergä kilä alğan öçen keçkenä genä büläk. 5lekneñ nixayät urtaq fikergä kilüe – bik möhim näticä, İranğa köçle kisätü," di Mark Fitzpatrick.
Rusiä belän Qıtaynıñ fikeren üzgärütenä kilgändä, Fitzpatrick süzlärençä, alar İrannı çigenergä mäcbür itü öçen monıñ iñ döres yul ikänenä töşengän. Mäsälä İminlek Şurasına tapşırılğannan soñ da bu ike ilneñ, Şuranıñ kiläse qararlarına veto salu xoquqı bulaçaq.
5 daimi äğza häm Germaniä İrannı şulay uq uran bayıtu eşlären dä yañartmasqa çaqırdı. 3 atna elek Natanz qorılmasında BMO möxerlären alıp taşlap İran tikşerü eşlären yañartaçağın äytkän ide. Xalıqara tänqitkä qaramastan İran moña xoquqlı buluın täqrarlıy.
Yäkşämbedä İrannıñ Tışqı eşlär ministrı Manuxir Mottaqi, mäsälä İminlek Şurasına cibärelsä, İran Xalıqara Atom İdräse belän xezmättäşlegen tuqtataçaq, atom qorılmalarında kisätüsez tikşerülärne beteräçäk, digän ide.
Sişämbedä İrannıñ töp aradaşçısı Ali Laricani "Bez Yewropa İllärenä söyläşülärne däwam itergä kiñäş itäbez. Mäsäläne İminlek Şurasına tapşıru diplomatiäneñ axırın añlataçaq, bu uñay närsä tügel," dide.
Şotlandiäneñ Aberdeen Universitetında xoquq professorı häm İran belgeçe Riza Taği-zadä fikerençä, şuşı yanawlarğa qaramastan, İran kiläçäktä çigenergä mömkin. "Baştaraq İran bu ğämälgä tiskäre mönäsäbät kürsätäçäk, üç alu belän yanayaçaq. Läkin soñnan, ber ay-yarımnan, basım artqaç, Rusiä, Qıtay, xättä İndiäneñ xuplawı betkännän soñ, ul çigenergä mäcbür bulaçaq," di Dr. Riza Taği-zadä.
Soñğı atnalarda İran räsmiläre bu mäsälä söyläşülär aşa xäl itelergä tieş dip kilde. İrannıñ töp aradaşçısı Ali Laricani äle bügen dä, "diplomatiä işekläre açıq", säyläşülär aşa yaxşı näticägä ireşep bula dide.
Ali Gilmi
İran mäsäläsen İminlek Şurasına tapşırırğa Quşma Ştatlar häm Yewropa illäre çaqıra. Tik menä BMOnıñ İminlek Şurasında veto xoquqı bulğan 5 daimi äğzanıñ ikese – Rusiä belän Qıtay – soñğı köngä qädär moña qarşı ide. Uzğan töndä Londonda ütkän oçraşuda 5 daimi äğza – Quşma Ştatlar, Britaniä, Fransiä, Rusiä, Qıtay - häm dä Germaniä tışqı eşlär ministrları urtaq belderü yasadılar. Xalıqara Atom İdaräseneñ 2 Fivraldä ütäçäk oçraşuında İran mäsäläse BMOnıñ İminlek Şurasına tapşırılırğa tieş digän.
Alay da, İranğa ber "tişek" qaldırılğan: soñğı qarar İdarä başlığı Möxämmät Äl-Baradei''nıñ Mart ayında yasayaçaq xisabınnan soñ ğına qabul iteläçäk. Bu "tişekneñ" kilep çığışın Londondağı Xalıqara tikşerenülär institutı belgeçe Mark Fitzpatrick añlattı. "Quşma Ştatlar häm Yewropa illäre xisapnı İminlek Şurasına bügen ük cibärer ide. Bu ber aylıq ara 5 quätle ilgä urtaq fikergä kilä alğan öçen keçkenä genä büläk. 5lekneñ nixayät urtaq fikergä kilüe – bik möhim näticä, İranğa köçle kisätü," di Mark Fitzpatrick.
Rusiä belän Qıtaynıñ fikeren üzgärütenä kilgändä, Fitzpatrick süzlärençä, alar İrannı çigenergä mäcbür itü öçen monıñ iñ döres yul ikänenä töşengän. Mäsälä İminlek Şurasına tapşırılğannan soñ da bu ike ilneñ, Şuranıñ kiläse qararlarına veto salu xoquqı bulaçaq.
5 daimi äğza häm Germaniä İrannı şulay uq uran bayıtu eşlären dä yañartmasqa çaqırdı. 3 atna elek Natanz qorılmasında BMO möxerlären alıp taşlap İran tikşerü eşlären yañartaçağın äytkän ide. Xalıqara tänqitkä qaramastan İran moña xoquqlı buluın täqrarlıy.
Yäkşämbedä İrannıñ Tışqı eşlär ministrı Manuxir Mottaqi, mäsälä İminlek Şurasına cibärelsä, İran Xalıqara Atom İdräse belän xezmättäşlegen tuqtataçaq, atom qorılmalarında kisätüsez tikşerülärne beteräçäk, digän ide.
Sişämbedä İrannıñ töp aradaşçısı Ali Laricani "Bez Yewropa İllärenä söyläşülärne däwam itergä kiñäş itäbez. Mäsäläne İminlek Şurasına tapşıru diplomatiäneñ axırın añlataçaq, bu uñay närsä tügel," dide.
Şotlandiäneñ Aberdeen Universitetında xoquq professorı häm İran belgeçe Riza Taği-zadä fikerençä, şuşı yanawlarğa qaramastan, İran kiläçäktä çigenergä mömkin. "Baştaraq İran bu ğämälgä tiskäre mönäsäbät kürsätäçäk, üç alu belän yanayaçaq. Läkin soñnan, ber ay-yarımnan, basım artqaç, Rusiä, Qıtay, xättä İndiäneñ xuplawı betkännän soñ, ul çigenergä mäcbür bulaçaq," di Dr. Riza Taği-zadä.
Soñğı atnalarda İran räsmiläre bu mäsälä söyläşülär aşa xäl itelergä tieş dip kilde. İrannıñ töp aradaşçısı Ali Laricani äle bügen dä, "diplomatiä işekläre açıq", säyläşülär aşa yaxşı näticägä ireşep bula dide.
Ali Gilmi