Accessibility links

Кайнар хәбәр

Ändicandağı qanlı waqiğalarğa 1 yıl


Bügen Londonda häm Mäskäwdä, Şvesiädä häm Qırğızstanda, Üzbäkstannıñ Ändican şähärendä 1 yıl elek bulğan köç qullanunı häm anda häläk bulğannarnı iskä aldılar. Comğa könne uram cıyınnarı New Yorkta, İstanbulda häm Kievta uzdı.

Londonnıñ tanılğan Downing uramında bügen üzbäk aktivistları cıyıldı. Çarada qatnaşuçı Şahidä Yakub:

"Londondağı cıyın – Ändicannıñ ber yıllığına bağışlanğan çaralarnıñ berse. Çit illärdä urnaşqan xökümättän bäysez berniçä üzbäk oyışması berläşep "Ändicannıñ ber yıllığı" isemle kampaniä oyıştırdı. Çaralar öçençe kön başlanıp menä bügen tämamlana."

Uram cıyınnarı şulay uq Mäskäwdä, Brüsseldä häm Şvesiädä ütte. Comğa könne New Yorkta uzğan uram cıyınında qatnaşqan Bahodir Çoriev Azatlıq xäbärçesenä – protestqa çığuçılarnıñ taläplären äytep birde:

"Cıyınnıñ maqsatı – uzğan yıl Ändicanda bulğan qan qoyışta häläk bulğannarnı iskä alu häm anda bulğan köç qullanuğa yañadan iğtibarnı cälep itü."

Törle illärdä uram cıyınnarında qatnaşuçılar Ändican waqiğalarına bäysez xalıqara tikşerü taläp itä. AQŞta urnaşqan Human Rights Watch oyışması Ändicandağı xällärne "qanlı suyış" dip atadı.

Comğa könne Brüsseldä uzğan protest çarasında Dilşod Tillahojayev isemle üzbäk keşese Azatlıq xäbärçesenä menä närsälär äytte:

"Bez Ändican waqiğalarına xalıqara tikşerü taläp itäbez. Şulay uq İslam Kärimovnıñ Yevropa Berlegenä kertelmäwen, Üzbäkstanğa qarşı sanksiälär häm Üzbäkstanda reformalar ütkärüne sorıybız. "

Kiçä Yevropa Berlege tışqı säyäsäte başlığı Javier Solana, Ändican faciğasen iskä alıp möräcäğät qabul itte. Anda ul uzğan yılnıñ 13nçe mayında häläk bulğannarnıñ tuğannarınıñ qayğısın urtaqlaşa häm üzbäk räsmiläreneñ xalıqara tikşerügä röxsät birmäwlärenä borçılu belderä.

Bäysez tikşerü ütkärüne şulay uq AQŞ ta yaqlap çıqtı. Däwlät departamentınıñ matbuğat wäkile Sean McCormack, Üzbäkstan qorbannarnıñ ğailälärenä çınnan da närsä bulğanın äle añlatmadı, dip belderde.

Üzbäk räsmiläre AQŞ häm Yevropa Berlegeneñ bu taläplären älegä qädär kire qağıp kilde.

Uzğan yılnıñ 13nçe mayında Üzbäkstannıñ Ändican şähäre üzägendä mäydanğa xalıq cıyıldı. Taläplär arasında – yağulıqqa bäyälärne arttırmawdan başlap İslam Kärimovnıñ urınınnan kitüe kebeklär bar ide. Añarçı xärbi bülekkä, milisiä binasına häm törmägä höcümnär buldı. 4 säğättän soñ xökümät ğäskärlären uram cıyının köç qullanıp tarattı. Üzbäk räsmilärenä qarağanda bäreleşlärdä 187 keşe häläk bulğan, alarnıñ kübese – çit ildän kergän terrorçılar. Keşe xoquqları aktivistları häm şaxitlär isä, ülüçelär sanı küpkä yuğarıraq dip belderä.

Bügen Üzbäkstan belän Qırğızstan çik buyındağı Qara-Su şähärendä Ändican waqiğälären iskä alır öçen 60lap keşe cıyıldı. Qırğızstandağı üzbäk qaçağı, cıyınnı oyıştıruçı Erk isemle üzbäk oppozisiä firqase äğzase İsroilcon Xoldarov, çara turında bezneñ radiobızğa menä närsälär söyläde:

"Qırğız-üzbäk çik buyınnan 50 metrda Ändicannı iskä alıp keçkenä genä çara uzdırdıq. Bez xalıqqa, Ändicannı onıtmaw häm diktator Kärimov xakimiäten beterü kiräklege turında iskä töşerdek. 25 minutqa yaqın şiğärlär totıp tordıq, alarnı 60-70 keşe uqıdı, alar arasında Üzbäkstan yağınnan bazarğa kilüçelär dä bar ide."

Şulay uq uzğan yılğı wäqiğälärne xäterläter öçen bügen Qara-su bazarında uram qäğäzläre taratıldı.

Alsu Qormaş
XS
SM
MD
LG