Elekke kommunistik illärneñ kapitalizmğa taba niçek awışuı turında inde bixisap xisaplar äzerlängän. İqtisadnıñ üseşen çağıldırğan törle sannar, grafiklarğa qarasañ, wazğiät yaxşıra digän näticä yasarğa bula. Läkin bu sannardan xalıqnıñ tormışı çınlap ta yaxşırğanmı, yaxşırsa küpmegä häm kemneke digän sorawğa cawap tabuı qıyın.
Şul säbäple, Yewropa tözekländerü häm üseş bankı belgeçläre bu sorawlarnı keşelärgä turıdan-turı üzlärenä birergä bulğan. Dönya bankı belän berlektä ütkärelgän soraşularda 29 ildän barlığı 29 meñ keşe qatnaşqan.
Ğomümän alğanda, näticälär ällä ni quanırlq tügel – cawap birgännärneñ ni barı 1/3-e xäzer elekke waqıt belän çağıştırğanda yaxşıraq yäşi ikän. Xalıqnıñ 2/3-se korrupsiä şul uq däräcädä qaldı, yä isä tağı da arttı digän.
Rusiäneñ İqtisad häm finans tikşerenülär üzäge citäkçese Yekaterina Juravskaya süzlärençä, Rusiädä bu kürsätkeçlär tağı da naçarraq:
"Rusiälelärneñ ni barı 19%-tı küçeş çorı alarğa uñay täesir tikän di. 49%-tı isä – tiskäre yoğıntı turında söyli" dide Yekaterina Juravskaya.
Xalıqnıñ törle qatlamnarın alıp qarağanda, sannar älbättä ayırıla. Ayaqlarında nıq basıp qala alğannar arasında yäş buın wäkilläre häm belemnäre bulğan keşelär kübräk. Şähär häm awıl xalqı arasında ayırma bar – şähärlärdä yäşäwşelär küçeş çorı mixnätlären awıl xalqına qarağanda ciñelräk kiçergän.
Yewropa tözekländerü häm üseş bankınıñ baş iqtisadçısı Erik Berglof süzlärençä, bu tikşerenü näticäläre Könçığış Yewropa häm elekke sovet illäre citäkçelärenä ber utırıp uylaw öçen cim bulıp tora.
İqtisadnıñ üseşe turındağı matur sannar ber närsä. Ul arada xalıqnıñ zur öleşe äle dä borçuda yäşi, bazar çorınıñ östenlelären kürmi.
Xalıqta kiläçäkkä ömet uyatu öçen korrupsiäne awızlıqlarğa, sotsial mäsälälärgä kübräk iğtibar birergä kiräk, di Erik Berglof:
"Tikşerenü şunı kürsätte – keşelär sälämätlek saqlaw, mäğärif sistemasınıñ sıyfatı belän qänäğät tügel. Şul säbäple alar elekke totrıqlı waqıtlarnı sağına. Şuşı tarmaqlarnı yaxşırtu turında bezgä nıqlap uylarğa kiräk" dide Erik Berglof.
Şöker, Yewropa tözekländerü häm üseş bankı xisabında ömet uyatqan san da bar. Cawap birgännärneñ 54%-tı, bezneñ balalarıbız bezgä qarağanda yaxşıraq yäşär digän ışanıç beldergän.
Ali Ğilmi
Şul säbäple, Yewropa tözekländerü häm üseş bankı belgeçläre bu sorawlarnı keşelärgä turıdan-turı üzlärenä birergä bulğan. Dönya bankı belän berlektä ütkärelgän soraşularda 29 ildän barlığı 29 meñ keşe qatnaşqan.
Ğomümän alğanda, näticälär ällä ni quanırlq tügel – cawap birgännärneñ ni barı 1/3-e xäzer elekke waqıt belän çağıştırğanda yaxşıraq yäşi ikän. Xalıqnıñ 2/3-se korrupsiä şul uq däräcädä qaldı, yä isä tağı da arttı digän.
Rusiäneñ İqtisad häm finans tikşerenülär üzäge citäkçese Yekaterina Juravskaya süzlärençä, Rusiädä bu kürsätkeçlär tağı da naçarraq:
"Rusiälelärneñ ni barı 19%-tı küçeş çorı alarğa uñay täesir tikän di. 49%-tı isä – tiskäre yoğıntı turında söyli" dide Yekaterina Juravskaya.
Xalıqnıñ törle qatlamnarın alıp qarağanda, sannar älbättä ayırıla. Ayaqlarında nıq basıp qala alğannar arasında yäş buın wäkilläre häm belemnäre bulğan keşelär kübräk. Şähär häm awıl xalqı arasında ayırma bar – şähärlärdä yäşäwşelär küçeş çorı mixnätlären awıl xalqına qarağanda ciñelräk kiçergän.
Yewropa tözekländerü häm üseş bankınıñ baş iqtisadçısı Erik Berglof süzlärençä, bu tikşerenü näticäläre Könçığış Yewropa häm elekke sovet illäre citäkçelärenä ber utırıp uylaw öçen cim bulıp tora.
İqtisadnıñ üseşe turındağı matur sannar ber närsä. Ul arada xalıqnıñ zur öleşe äle dä borçuda yäşi, bazar çorınıñ östenlelären kürmi.
Xalıqta kiläçäkkä ömet uyatu öçen korrupsiäne awızlıqlarğa, sotsial mäsälälärgä kübräk iğtibar birergä kiräk, di Erik Berglof:
"Tikşerenü şunı kürsätte – keşelär sälämätlek saqlaw, mäğärif sistemasınıñ sıyfatı belän qänäğät tügel. Şul säbäple alar elekke totrıqlı waqıtlarnı sağına. Şuşı tarmaqlarnı yaxşırtu turında bezgä nıqlap uylarğa kiräk" dide Erik Berglof.
Şöker, Yewropa tözekländerü häm üseş bankı xisabında ömet uyatqan san da bar. Cawap birgännärneñ 54%-tı, bezneñ balalarıbız bezgä qarağanda yaxşıraq yäşär digän ışanıç beldergän.
Ali Ğilmi