Accessibility links

Кайнар хәбәр

Izge Miras tatulıq häm añlaşu xisläre uyata


Yähüd, Xristian häm İslam dinnäre,Yaqın könçığış, Yewropa häm Azia mädäniät häm tarixlärenä Ğasırlar buyına şäkil birgän.

Häm bu dinnärneñ saqlanğan iñ borıñgı häm iñ näfis ürnäkläre xäzergäçä tiñdäşe bik kürelmägän ber kürgäzmädä, Londonnıñ Britan Kitapxanäsendä cıyıldı. Kürgäzmä 3 dinneñ urtaq yaqlarıñ çağıldıra häm törle din ähelläre arasında, berbersenä qarata añlaşu häm hörmät xisläreñ uyata.

Kürgäzmädä Yewropanıñ törle poçmaqlarınnañ, Yaqın könçığış, Azia häm Afrikadañ kiterelgän izge kitap häm borıngı yazmalar kürsätelä. Alarnıñ kübese Britan Kitapxanäsennäñ genä tügel, Morokko, Fransiä häm başqa illär kürgäzmäsennäñ cıyılğannar.

Bu näfis kürmäzmä, Yähüd, Xristian häm İslam dinnäreneñ yäğni Ähl-i kitap (Üzlärenä kitap cibärelgän xalıqlarnıñ urtaq yaqlarıñ kürsätä, häm ul, “İzgelek – Bezneñ urtaq miras” dip atala.

Graham Shaw, Britan kitapxanäseneñ Azia, Afrika häm Pasifik cıyılmaları başlığı, kürgäzmä mödire.

“Bez keşelärgä, dinnär arasında ni qadär urtaqlıqnıñ tabılğanıñ töşenderä alabız. Xristianlıqtağı iske wasiät, Yähüdlärneñ izge kitabı täwratta yazılğannar belän kübesençä turı kilä. İslam ürnägendä isä, Qor’ändä, bez iske häm yaña wasiättä añlatılğan riwayätlärneñ, şäxeslärneñ häm birelgän xäbärlärneñ anda da telgä alunuın kürdek. Häm bu dinnär arasında, riwayät, xäbär, äxläq häm qağidälär ölkäsendä, aralarında bik küp urtaqlıq bar. Häm bezneñ monı tağın ber qat iskä töşerüebez bik yaxşı." Kürgäzmädäge 230 yazmanıñ eçendäge iñ iske yazmalardañ berse, Ğisadañ alda 50nçe yılda Üli diñgez törgäklärenä yazılğan Täwrat ayätläre.

Kürgäzmädäge İñ iske incil isä, 4 İncildäñ berse bulğan yaña wasiät yazmaları. Ul 350nçe yıllarda tämamlanğan.

İslam yazmalarında isä, Shaw süzlärençä iñ qadimge Ma’il Qor’äne. Ul, 7nçe ğasırnıñ axırında, Xäzräti Möxämmädneñ xicrät itkän ğasırdañ qalğan Qor’än.

Colin Bakers, Britan Kitapxanäseneñ Yaqın häm Urta könçığış cıyıntıqları mödire, bik qimmät Qor’än yazmaları ürnäklärennäñ berse, Misırda 14nçe ğasırda yazılğan Qor’än buluın äytä.

“Kürgäzmädä iğtibarğa layıq Qorän yazmalarınnañ berse, Soltan Baybars ximäyäsendäge, 7 tomlıq, 2 meñ säxifädäñ torğan, altın belän yazılğan Qor’än. Bu älbättä Britan Kitapxanäsenneñ iñ bay Qor’än xäzinäse. Häm mämlüklär çorınnañ qalğañ iñ kürkäm Qorän yazmalarınnañ berse.”

Baker, kürgäzmädä başqa äsärlärneñdä buluına basım yasap, 14nçe ğasırda, İrannı idarä itkän, Çıñğızxan warise, Moğol citäkçese öçen yazılğan Uljaytu Qoräne häm şulay uq Tönyaq Ğiraqta tabılğan, İncil däreslekläre belän Fas Qorännären sanap çıqtı.

Kürgäzmä mödire Graham Shaw, kürgäzmäne qararğa kilgän bik küp keşeneñ dinnär arasındağa urtaqlıqnı kürep şaqqatuı belän kürgäzmä asıl maqsatına ireşä dip yomğakliy. Häm ul zamança tormış öçen, keşelärneñ üzlären niçek alıp baruın kürsäterlek däreslär tabuluın äytä.

“Ägärdä, izge kitaplarnıñ niçek yazılğanına küz salsaq, alarnıñ ber-bersenä küçkäñ mirasqa, urtaq tarixkä häm bergä bar bulu misalın häm üz ara añlaşu häm täserlärne kürep bula. Häm mondağı oxşaşlıq häm urtaqlıqlarğa zaman küzlegennäñ qarap, anı zamança xäyattada ürnäk itep qullanırğa bula. “ Kürgäzmägä kilgännär dä anıñ fikerlären urtaqlaşa kebek sizelä. Litsa häm anıñ ire, ikesenä dä 30 yäş, Londonğa häm Kürgäzmägä dip Macarstan, Budepeşttäñ kilgännär.

“Minemçä bu ber berenne añlaw öçen yaxşı ber adım, Kürengänçä, urtaqlıq bik küp, keşelärneñ bik ük iğtibar itep betermägän, urtaq yaqlar küp.”

Litsa, "Ägärdä keşelär monı añlıy alsa ide, alar ber-bersenä tağın da añlayışlı mönäsäbättä torır häm bügen dönyada döşmanlıqlar kimer ide.. " di.
XS
SM
MD
LG