Tatarstan tatarları III Bötendönya Tatar Kongressına äzerme?

4 iyündä Bötendönya Tatar Kongressı cirle bülekläre citäkçeläre kiñäşmäsen ütkärde. Dönyağa sibelgän tatarlarnı berläşterüçe oyışma häm tatarlarnıñ märkäze, Qazan III Kongressqa äzerme soñ? Başqarma komitet räise İndus Tahirov söyli:“Üzeñneke üzäktä, dilär. Tatarstan - böten tatarlarnıñ urtaq yortı. Tatarstan bulmasa, tatar milläten taptap, izep kitärlär ide. Bez, Qazan tatarları monda çın milli tormışnı tözi aldıq.” İndus äfände äytkänçä, III Kongressnıñ finans mäs’äläläre, delegatlarnı qarşılaw, urnaştıru problemaları xäl itelgän. Räis çığışınnan soñ başqarma komitet xezmätkäre İlham Fattaxov cirle büleklärneñ xäle turında söyläde. Ul yaxşı häm sülpän eşläwçe cirle büleklärne bilgeläp, qayber rayon oyışmaların eş plannarın cibärmäğän öçen tänqitläp aldı. Şulay itep, «kontora pişet» , eşlär cay ğına bara sıman, läkin cirle bülek wäkilläre çığışları, barısınıñ da alay al da göl tügellegen kürsätte. İñ töp problema milli añ tärbiäläw. Tatarça urta belem izge teläk kenä bulıp qala. Milli, mäğarif, latinğa küçüdäge eşlärne çığış yasawçılarnıñ berse bilgeläğändäy, näq Lenin babay äytkänçä, «şag vpered, 2 şaga nazad», yäğni ber adım alğa, ike adım artqa dip taswirlarğa bula. Ägär dä tatar balaları sanı 10-nan kim bulsa, tatar sıynıfın açu röxsät itelmi. Küpçelek mäktäplärdä tatarça uqıtu berniçä säğätlek tatar tele häm ädäbiyäte däreslärenä genä qaytıp qala. Şunnan soñ, tatarça yuğarı belem alu probleması kilep tua. Şulay itep, tatar tele “kuxnya” tele, öydä, uramda söyläşä torğan tel bulıp qala. Tatarnıñ eçtän tarqalu protsessı da bara. Tatarlığıbıznı saqlawçı awıllarda da eçüçelek, azğınlıq basa bara. Tatar ğailäläre yözen, äxläğen cuya bara. Ä märkäzebezneñ, Qazannıñ xälenä kilgändä... Äye, älbättä, Qazan bik üzgärde, maturaydı. Läkin, ägär dä I Bötendönya tatar Kongressında qatnaşqan delegatlarga tağın III konressqa kilü nasıyp bulsa, alar äle dä, elek kürgän kimçeleklären kürerlär. Uram isemnären tatarça, xätta, üzäk uramnarnı latin imlasında yazıp çıqtılar, ämma, törle berençe çiratta kiräkle oyışmalarğa, äytik, elemtä büleklärenä, poçtalarğa, xoquq saqlaw oyışmalarına kersäñ, tatarça añlatmalar, belderülär eşläw tärtibe turında iğlannar kürä almassıñ. Äye, millät, mädäniät üseşeneñ konsepsiäse, xoquqi nigezlämäse bar. Däwlät telläre turındağı qanunğa 10 yıl. Latin imlasındağı yazunı qaytara başlağanğa da şul çama. Läkin çinovniklarğa, türälärgä milli üseş şul mäçetlär sanı, mäçet manaraları üseşenä genä qaytıp qala. Alay da, uñışlı eşlär dä bar. Tatar kongressınıñ Älmättäge bülege mödire Zöfär Däwlätov anıñ tuğan töbägendä yäşäwçe tatarlarnıñ da mädäni tormışınıñ canlanuı turında söyläp birde. Ul Älmät administratsiäsendä eşli, üze injiner, küptän tügel anıñ «Tormış diğän yazmış» kitabı dönya kürde. Anda avtornıñ millät turındağı şiğerläre häm xikiyäläre tuplanğan. Ni qızganıç, Älmättä dä, qayber başqa şähär häm rayonnarda da Tatar kongressı bülekçälären tözügä iğtibar citmi. Şuña kürä Tatarstan tatarlarnınıñ mänfäğäteneñ yaqlaw, cämäğätçelekne milli problemalarnı xäl itügä tuplaw haman kiçekterelä bara. Pänceşämbe könne ütkän seminar-kiñäşmädä bu yaña häm möhim eşneñ uñay häm tiskäre yaqları küzgä taşlandı. Tatar Kongressına Tatarstan tatarları da yaxşı äzerlänergä tieşlege härkemgä añlaşıldı. “Azatlıq” radiosı öçen Qazannan Yunıs Ätnäle.