Accessibility links

Кайнар хәбәр

BMOnıñ Ğiraqta wäkälätläre artırmı?


Quşma Ştatlar Ğiraqtağı tınıçlıq saqlaw eşlärenä kübräk illär cälep itergä tırışa. Qayber illär bu eştä qatnaşırğa qarşı tügel, läkin başta Berläşkän Millätlär Oyışmasına Ğiraqta kiñräk wäkälätlär birelüen taläp itä. Älegä bu wäkälätlärne kiñäytü plannarı turında äytelmi, läkin Waşington belän BMO arasındağı soñğı bäyläneşlär, şul isäptän, Afrikada xezmättäşlek itü niätläre, küpmeder ömet uyata...

Düşämbedä Berläşkän Millätlärneñ general sekretare Kofi Annan Waşingtonda Amerikan prezidentı George Buş belän oçraştı. Bu alarnıñ Ğiraq suğışınnan birle berençe oçraşuı buldı. Süz nigezdä Afrika tiräsendä bardı. Söyläşüdän soñ ütkän matbuğat oçraşuında Buş häm Annan amerikan xärbiläreneñ Liberiägä cibärelü ixtimalın belderde. Buş süzlärençä, bu keçkenä törkem, BMO köçläre kilep citkänçe, könbatış Afirika ilendä tınıçlıq saqlawda yärdäm itäçäk. Moña qädär amerikan räsmiläre ikençe ber Afrika ile, suğış utında qaynağan Kongo''da BMO xärbiläre sanın arttırırğa çaqırğan ide. Şulay itep, Waşington belän BMO arasında xezmättäşlek çatqıları kürenä başlıy sıman. Küzätçelär fikerençä, bu Berläşkän Millätlär Oyışmasınıñ Ğiraq suğışı waqıtında töşkän abruyın kütärergä yärdäm itä ala.

Amerikan häm Britan xärbiläre Ğiraq kampaniäsen yalğızı yırıp çıqtı, läkin xäzer räsmi Waşington Ğiraqta tınıçlıq saqlaw eşenä başqa illärne dä cälep itergä teli. Qayber illär bu eştän tartınmıy, läkin anıñ BMO qaramağında alıp barıluwın taläp itä. Uzğan atnada Germaniä kanslerı Gerhard Şröder, BMO möräcäğät itsä genä, Berlin Ğiraqqa xärbilär cibäräçäk dip belderde. Näq şul süzlärne kiçä Fransiä prezidentı Jak Şirak äytte. Hindstan, Paqstan häm Bangladeş, Ğiraqqa xärbilär cibärergä äzer, läkin alar da monıñ öçen BMOnıñ fatixasın alırğa teli.

Ber amerikan räsmie äytüenä qarağanda, älegä BMOnıñ Ğiraqtağı wäkälätlären arttıru turında süz barmıy, ä menä Ğiraqqa xärbilär cibärergä telägän illär belän ayırım söyläşülär bara. Däwlät departamentı süzçese Riçard Bauçer süzlärençä,

Audio: "Ğiraqta tınıçlıq urnaştıruda qatnaşırğa telägän illär baytaq. Alar anda yä üz mänfägätlären kürep, yä BMOnıñ moña öndägän qararın küzdä totıp bara."

Älegä Ğiraqta 2300 Polşa xärbie bar. Bolğarstan, Macarstan, Rumınia häm Litva xärbiläre belän bergä alar 1nçe brigada täşkil itäçäk. 1640 Ukraina xärbie – ikençe, 1100 İspan xärbie – öçençe brigadağa keräçäk. Ämmä, bu xalıqara köçlärneñ äzerlege tübänräk bulğanğamı, Amerikanıñ 3nçe cir öste diviziäse älegä Ğiratqan kitergä cıyınmıy.

Niçek kenä bulmasın, BMOğa kübräk wäkälätlär birelü, tınıçlıq saqlaw köçlären tuplawğa ğına tügel, ä Ğiraqnı tözekländerü eşlärenä bay illärne cälep itergä dä yärdäm itä ala. Şuşı yılnıñ üktäberendä Quşma Ştatlar häm donor illär Ğiraq öçen aqça tuplawğa bağışlanğan xalıqara konferensiä ütkärergä kileşte. Tışqı bäyläneşlär Şurası xezmätkäre William Nash süzlärençä, Waşington, bu konferensiägä qädär ük, BMOnıñ wäkäläten kiñäytü mäsäläsen kütärep çığarğa tieş:

Audio: "BMOnıñ role artqan sayın, törle illärneñ Ğiraqqa aqça birü teläge bermä-ber arta baraçaq. Konferensiä uñışlı bulsın öçen, aña qädäre çaralar kürergä kiräk."

Xärbi belgeç William Nash süzlärençä, BMOğa kiñräk wäkälätlär birelsä, bu Ğiratqa eşlärgä telägän ilärgä säyäsi nigez bula ala. Alay da, Ğiratqağı xalıqara tınıçlıq saqlaw köçläre moña qarap üzennän üze artmas sıman. Germaniä häm Fransiä räsmiläre üz köçläreneñ, inde bolay da, Balkan, Äfğanstan häm Afrikada qatnaşularına basım yasıy.

Ali Gilmi, Praga
XS
SM
MD
LG