Russiäneñ iñ ere nefte şirkätlärennän bulğan Yukos ğadi şirkät tügel. Dönyada neftegä taläp artqan ber vaqıtta, ul Russiä nefte eksportınıñ biştän ber öleşen qaplıy. Yukosnıñ yazmışı, aña turıdan-turı yäisä törle fondlar vasıytaçılığında kapital salğan dönyadağı unar meñlägän keşegä täsir itäçäk. Xökümätneñ Yukosnıñ soñğı täqdimenä reaksiäse qızqsınıp kötelä. Yukos 7 miliard dolarlıq salım burıçın şunduq tügel, ä kiläse öç yılda tülävne täqdim itte. Bu turıda barğan söyläşülärneñ niçek tämamlanaçağı bilgesez. Mäskävdäge Renösansn Kapitalnıñ analizçısı Ronald Smith bolay di.
Audio
"Xökümätneñ yä bölgenlekkä töşerü yaki başqa çaralar belän Yukosnı cimerü ixtimallığı 50 protsent. Bu iñ yaman senario. Yukosnıñ töp aksionerları belän xökümätneñ nindider kileşügä ireşü ixtimallığı da 50 protsent. Soñğı çiktä bu da şirkätne xökümät kontrolenä kertügä alıp baraçaq."
Salım xakimiätläre Yukostan 2000-nçe häm 2001-nçe yıllar öçen 7 miliard dolar taläp itälär. Şulay uq 2002-nçe häm 2003-nçe yıllar öçen dä 3 miliard dolar taläp iteläçäk dip kötelä. Yukos räsmiläre salım tülämägän buluların kire qaqsalar da, kileşü yağın qarıylar. Läkin, şirkätneñ mal-mölkäe häm aqçası tuñdırılğannıqtan, bu aqçanı tüli almauların belderälär häm vazğiät üzgärmägän xäldä bankrotlıq kötä dip äytälät. Mäskäv birjasında Yukos turında vaq qına ber xäbär genä dä, anıñ aksiäse bäyäläreneñ kinättän töşüenä yäisä kütärelüenä kiterä. Smithnıñ süzlärençä,
Audio
"Yukos aksiäläre kebek aksiäne min ber dä kürmädem. Ber kän eçendä iñ keçekenä xäbär anıñ 8-10 protsentqa kütärelüenä yäisä töşüenä kiterä. İke mömkinlek bar. Kileşügä ireşelsä , anıñ aksiäläre tübäne cimerep çığaçaq yäğni kinättän bik kütäreläçäk yäisä cirastına kerep kitäçäk yäğni qimmäten bötenläy yuğaltaçaq."
Salım burıçınıñ ber öleşe Xodorkovskiy häm anıñ töp aksionerlarnıñ üz öleşlären satu yäisö xökümätkä birü yulı belän tülänä ala. Xodorkovskiy Yukos aksiäläreneñ 44 protsentı turında söyläde. Smithnıñ fikerençä, monıñ bäyäse 6-7 miliard dolar. Dimäk bu 2000-nçe häm 2001-nçe yıllar öçen salım burıçın tülävgä citä. Ä inde 2002-nçe häm 2003-nçe yıllar öçen taläp iteläçäk dip belderlgän 3 miliard dolarlıq östämä salım burıçın, Yukosnıñ Sibnefttä xuca bulan 35 protsent aksiälären satu belän tüläp bulır. Bu inde ideal xäl çarası bulır ide. Salım burıçı tülängän häm Yukosnıñ töp baylığına tiyelmägän bulır ide. Läkin, Smithnıñ fikerençä, bu ğına xökümätne qänäğätländermäs kebek. Çönki şirkät tulısınça xökümät kontrolenä küçkän bulmayaçaq. Ä inde Smithnıñ süzlärençä, Yukosnıñ bölgenlekkä töşüe fäciğä bulır ide.
Audio
"Yukos cimerelgän xäldä här närsä tuqtalaçaq. Şunnan soñ bez monıñ çığarma ğına bulıp bulmauın kötärgä tieş bulaçaqbız. Xökümät hiş çiksez investorlarnı bu eş qabatlanmayaçaq, Yukos berdän ber vaqiğä genä ide, dip künderergä tırışaçaq. Läkin, bazar moña ışanırmı-yuqmı , anı kötärgä tieş bulaçaqbız."
Yukosnıñ yazmışı ğına tügel, ä anıñ ike töp aksionerı Xodorkovskiy belän Lebedevneñ dä yazmışları bilgesez. İnde mäxkämä prokuraturanıñ ğäyeplävlären döres tapsa, alarğa 10 yılğa qädäre törmä cazası birelä ala.
Färit İdelle, Praga.
Audio
"Xökümätneñ yä bölgenlekkä töşerü yaki başqa çaralar belän Yukosnı cimerü ixtimallığı 50 protsent. Bu iñ yaman senario. Yukosnıñ töp aksionerları belän xökümätneñ nindider kileşügä ireşü ixtimallığı da 50 protsent. Soñğı çiktä bu da şirkätne xökümät kontrolenä kertügä alıp baraçaq."
Salım xakimiätläre Yukostan 2000-nçe häm 2001-nçe yıllar öçen 7 miliard dolar taläp itälär. Şulay uq 2002-nçe häm 2003-nçe yıllar öçen dä 3 miliard dolar taläp iteläçäk dip kötelä. Yukos räsmiläre salım tülämägän buluların kire qaqsalar da, kileşü yağın qarıylar. Läkin, şirkätneñ mal-mölkäe häm aqçası tuñdırılğannıqtan, bu aqçanı tüli almauların belderälär häm vazğiät üzgärmägän xäldä bankrotlıq kötä dip äytälät. Mäskäv birjasında Yukos turında vaq qına ber xäbär genä dä, anıñ aksiäse bäyäläreneñ kinättän töşüenä yäisä kütärelüenä kiterä. Smithnıñ süzlärençä,
Audio
"Yukos aksiäläre kebek aksiäne min ber dä kürmädem. Ber kän eçendä iñ keçekenä xäbär anıñ 8-10 protsentqa kütärelüenä yäisä töşüenä kiterä. İke mömkinlek bar. Kileşügä ireşelsä , anıñ aksiäläre tübäne cimerep çığaçaq yäğni kinättän bik kütäreläçäk yäisä cirastına kerep kitäçäk yäğni qimmäten bötenläy yuğaltaçaq."
Salım burıçınıñ ber öleşe Xodorkovskiy häm anıñ töp aksionerlarnıñ üz öleşlären satu yäisö xökümätkä birü yulı belän tülänä ala. Xodorkovskiy Yukos aksiäläreneñ 44 protsentı turında söyläde. Smithnıñ fikerençä, monıñ bäyäse 6-7 miliard dolar. Dimäk bu 2000-nçe häm 2001-nçe yıllar öçen salım burıçın tülävgä citä. Ä inde 2002-nçe häm 2003-nçe yıllar öçen taläp iteläçäk dip belderlgän 3 miliard dolarlıq östämä salım burıçın, Yukosnıñ Sibnefttä xuca bulan 35 protsent aksiälären satu belän tüläp bulır. Bu inde ideal xäl çarası bulır ide. Salım burıçı tülängän häm Yukosnıñ töp baylığına tiyelmägän bulır ide. Läkin, Smithnıñ fikerençä, bu ğına xökümätne qänäğätländermäs kebek. Çönki şirkät tulısınça xökümät kontrolenä küçkän bulmayaçaq. Ä inde Smithnıñ süzlärençä, Yukosnıñ bölgenlekkä töşüe fäciğä bulır ide.
Audio
"Yukos cimerelgän xäldä här närsä tuqtalaçaq. Şunnan soñ bez monıñ çığarma ğına bulıp bulmauın kötärgä tieş bulaçaqbız. Xökümät hiş çiksez investorlarnı bu eş qabatlanmayaçaq, Yukos berdän ber vaqiğä genä ide, dip künderergä tırışaçaq. Läkin, bazar moña ışanırmı-yuqmı , anı kötärgä tieş bulaçaqbız."
Yukosnıñ yazmışı ğına tügel, ä anıñ ike töp aksionerı Xodorkovskiy belän Lebedevneñ dä yazmışları bilgesez. İnde mäxkämä prokuraturanıñ ğäyeplävlären döres tapsa, alarğa 10 yılğa qädäre törmä cazası birelä ala.
Färit İdelle, Praga.