Accessibility links

Кайнар хәбәр

New Yorkta BMO Ğomumi Cıyını däwam itä


BMO Ğömümi Mäcleseneñ 3könlek yıllıq summitı bügen dä dönya citäkçeläreneñ çığışı belän däwam itä.Pändeşämbe notıqlarında töp mäsälä bulıp dönya oyışmasın reformalau , yarlılıq-xäyerçelekne beterü toraçaq dip kötelsä,çärşämbe çığışlarında terrorizm östenlek itkän tema buldı.Çärşämbedä berençe märtäbä BMO aldında çığış yasağan İrannıñ yaña prezidentı Mäxmüd Axmadinejad ileneñ könbatış belän barğan atom bäxäse turında ber närsä dä äytmäde ämma ul AQŞların telgä almıyça ğına iminlek çarası bularaq kisätü höcümnäre belän yanağan illärne tänqitläde.

İran prezidentı BMO summitındağı çığışın Katrina ğarasatı qorbannarına simpatiä belderü belän başlap cibärsä dä anıñ çığışınıñ zur öleşe AQŞqa qarata tänqitlär belän tulğan ide. Mäxmüd Axmädinejad notığınıda AQŞnı unilateralizm häm berniçä ilneñ iminlege häm räxätlege öçen cimergeç suğışlar başlap cibärüdä tänqitläde .Ul şulayuq kisätü höcümnärenä qarşı söyläde. Axmädinejat turıdan turı äytmäsä dä, ilneñ atom qorılmaları AQŞ yäki İzrael köçläre tarafınnan bombalanır digän zur borçılu bar.Waşington İrannı yäşren atom qoralı programması täräqi itterüdä ğäyepläp kilä.Axmädinejad bolay dip äytte:

Kisätü höcümnäre öçen litsentsiä obyektiv faktlarğa qarağanda täxmin farazlarğa nigezlänä,çınbarlıqta ul ütkänneñ intervensionist häm suğışçan tendensiäläre bulıp tora ,BMO häm anıñ xartiäsenä tämam qapma qarşılıqlı

Washingtonıñ İran belän diplomatik mönäsäbätläre yuq .Däwlät Departamentı İrannı terrornı ximäyä itkän illär isemlegendä tota. Ul añı Livanda urnaşqan Xızbullanıñ terror aktların ximäyä häm yäşren räweştä atom qoralı täräqi itterüdä ğäyepli.kiçä Axmädinejattan säğätlärçä elek çığış yasağan G.Bush İrannı iseme belän telgä almasa da ,bez terrornı yaqlağan häm küpläp üterü qoralları belän şögellängän qanunsız rejimnarnıñ dönyada tınıçlıq wä totrıqlılıqnı bozuına röxsät itmiäçäkbez digän kündermä cibäräbez dip söyläde.

İran prezidentı atnakiçtä ilneñ atom programmasında körçekkä terälgän söyläşülärne xäl qılu öçen wäğdä itkäneçä yaña täğdimen Britaniä,Germaniä häm Fransiä wäkillärenä belderer dip kötelä.

General sekretar K.Annan bu summitnı oyışmanıñ 60yıllıq tarixındağı in möhim cıyın bulır dip ömed itüen äytkän ide.Ämma ul çärşämbedä ber kön elek Ğömümi Mäcles tarafınnan raslanğan reformalarnıñ ömedlärne aqlamawın äytte.Summit dokumentı global yarlılıq , terrorizm genosid, keşe xoquqların bozunı beterü kebek mäsälälärdä birgän wäğdälärne raslıy .Ämma anda qoralsızlanu ,küpläp üterü qoralların cäyeldermäw kebek eşlär töşerelgän. Annan moñı oyatlı xäl dip bäyäläde.Annan süzlärençä:

Berberebez häm BMOdağı keşelär belän açıq, samimi bulıyq.Min häm bik küp başqalar ışanğan kiñ qolaçlı reformalar ğämälgä quyılmadı.Alarnı tuqtatuda qayberläre nigezle häm legitim bulğan fiker ayırmalıqları rol uynadı.

G.Bush çığışında BMO rişwätçelektän qotılırğa, üzen reformalarğa yäki dönyada abruyun yuğaltu qurqınıçı aldında qalaçaq dip äytte.Bilgele bulğança dönyada açlıq, xäyerçelekne beterü mäsäläläre millenium mäqsatları, arasında .5 yıl elek 2015 yılğa qädär xäyerçelek häm açlıq nıq kimeteläçäk dip äytelgän ide. Summitttan elek AQŞ bu cömläne summit dokumentınnan töşerep qaldırırğa teläsä dä, Bush çärşämbedäge çığışında bu mäqsatnı yaqlawın äytte.Britaniä premyere T.Blair Global yarlılıqqa qarşı köräşü kiläçäk küzendä bezneñ moral pozitsiäbezne bilgeliçäk digän ide. Bügen irtän BMOda çığış yasağan Rusiä citäkçese V.Putin keşe xoquqları ireklek şulayuq xalıqnıñ yaxşı yäşäwe öçen nigezle täräqiätkä terrorçılıq töp qurqınıç bulırğa däwam itä şunlıqtan BMO häm İminlek Şurası terrorğa qarşı köräştä xalıqara xezmättäşlekne koordinatsiälägän töp üzäk bulırğa tieş dip belderde . Bügen çığış yasawçılar arasında Ğıraq prezidentı J.Talabani dä bar ide.

färidä xämit
XS
SM
MD
LG