Qazan däwlät universitetınıñ räsmi säxifäsendä bu yuğarı uqu yortı ütkärgän açıq olimpiada näticäläre elende. Tatar ädäbiätennän iñ yuğarı ballnı Baltaç rayonı Tüntär awılınnan Läysän Möxämmätşina cıysa, Qazan şähäreneñ 119- nçı mäktäp uquçısı İlmir Xäbibullin üzen tatar telen iñ yaxşı belüçe bularaq tanıtqan. Näticälärgä küz salsaq, bu açıq olimpiada da qatnaşqan 28 uquçınıñ barı tik 7- se genä awıl mäktäbennän. Qalğannar respublikanıñ törle şähärlärennän.
Bu turıda bez Respublika olimpiadasına barğaç, tatar tele häm ädäbiäte uqıtuçıları belän söyläştek. Alar bu turıda bez bernärsä dä belmädek dip cawap birälär.
di universitet ğalimäse, filologiä fännäre doktorı, ädäbiättän olimpiada eşlären tikşergän Daniä Zahidullina. İkençe yıl ütkärelä torğan açıq olimpiada da şähär balaları küberäk qatnaşsa, tatar filologiäse häm tarixı fakul'tetına kerüçe şähär balaları kimi ikän.
Bu protsess 1996 yıllardan bik köçle kürenä ide. Bezneñ fakul'tetta yartısı awıl balaları, yartısı şähär balaları uqıy ide. Bügen inde awıl balaları kübräk kilä bezgä. -Şähär balaları sanı nigä kimi? -Ul ictimaği situatsiä belän bäylängän. Çönki bügenge köndä tatar telennän imtixan birep kererlek milli yuğarı uqu yortı yuq. Tatar tele ikençe däwlät tele bulsa da, bu diplom belän bu eşkä urnaşu mäs’äläse şaqtıy kisken tora. Tatar teleneñ qullanılışı da artta bara, aktivlaşa bara dip äytep bulmas ide.
-Minem belgeçlem tatar tele häm alman tele. Min üzemne kiläçäktä tärcemäçe bularaq küz aldına kiteräm. Bügengese könnän ük beleşep kiläm, Germaniädän bik küp keşelär kilep törle zavodlar häm fabrikalar açalar. Ber zavodqa elägep, tärcemäçe bulıp şunda kareramnı tözisem kilä.-Bik zur maqsatım häm telägem Tatarstannıñ Germaniädäge posulı bulasım kilä.
Yäşlärneñ tel töbendä närsä yatqanlığı härkemgä dä mäğlümder… Universitet ğalimnäre äytüençä, olimpiada da ciñep kergännär yaxşı uqıylar häm kübese fän yulınnan kitä.
Bügenge köndä Qazan däwlät universitetına kergändä ike törle olimpiadada qatnaşıp ciñü aulasañ östenleklärdän faydalanırğa mömkin. 2- nçe yıl ütä torğan açıq olimpiada digänendä här kem dä qatnaşa ala. Telägeñ genä bulsın. Ä menä universitet häm mäğärif ministrlığınıñ urtaq proyektı bulğan Respublika olimpiadasında başta mäktäptä, annan rayonda , annan soñ inde Tatarstan külämendä ciñü ayularğa kiräk. 10 yıldan artıq ütkärelep kilgän Respublika bäygesendä tatar tele häm ädäbiäte buyınça 180 uquçı köç sınaşqan. Alar 8- nçedän alıp 11- nçe sıynıfqa qädär uquçılar. 11- lär arasında berençe urınnı Aqtanış rayonı Taqtalaşı urta mäktäbennän Landış Zahretdinova alğan. Tatar telenä kilsäk, Älmät şähärendäge Rizaetdin Fäxretdin isemendäge gimnaziä uquçısı Läylä Tahirovağa tiñnär bulmağan. Ciñüçelär bu belgeçlekne saylağan oçraqta belgeçlek imtixanı tapşırıp tormıylar, alarğa avtomat räweştä iñ yuğarı bal quyıla.
Tatarstannıñ fän häm mäğärif ministrlığınıñ milli mäğärifne üsterü belgeçe Gölfiä Gäynetdinova äytüençä, bıyıl respublika külämendä berençe tapqır ğäräp häm törek telläre buyınça da olimpiada ütkän. Könçığış tellär olimpiadası dip atalğan bu bäygedä yuğarı sıynıflarda uquçı 57 yäşüsmer qatnaşqan. Alarğa, tatar tele häm ädäbiätennän ciñüçelärdän ayırmalı bularaq yuğarı uqu yortlarına bu ğäräp häm törek tele belgeçlegenä uqırğa kergändä östenleklär qaralmağan. Ämma olimpiadanı Universitetnıñ könçığış tellärne uqıtu institutı häm Humanitar pedagogika universitetınıñ könçığış tellär bülege ğalimnäre dä ütkärgängä, belemlelärne küñellärenä salıp quyu, häm alarğa imtixanda yuğarı ball alu şansı birä. Ä menä bıyıl törek tele olimpiadasında ciñüçelär tarixta berençe tapqır may ayında Törkiädä ütä torğan bötendönya olimpiadasında da qatnaşaçaq. Elek bu olimpiadada 84 il qatnaşqan bulsa, bıyıl 85- nçe il bulıp Tatarstan wäkilläre dä baraçaq.
Nail Alan