Şuşı Kördlärneñ 2 millionı İstanbul şähärendä yäşi. Kördlärneñ küpçelege isä, yäğni 55 %-tan artığrağı ilneñ könçığış häm kön'yak-könçığışında kön kürä. Alar biredä küpçelekne täşkil itälär. Ayıruça Anatoliäneñ kön'yak-könçığışı şulay uq körd azçılığı yäşägän Ğiraq ,Süriä häm İranğa da çiktäş.
Dimäk, şuşı dürt il öçen körd çınbarlığı bar. Törkiädäge kördlär üzlären ikençe sıynıf watandaş dip xis itälär. Häm 30 yıldan artıq idänastı körd partizan oyışması PKK belän Törek iminlek köçläre arasındağı qanlı bäreleşlär körd problemasın köntärtibenä quyuğa etärgeç buldı. Läkin bu köräş 30 meñ keşeneñ ülüenä häm Törkiäneñ 100 milliard dollar aqça sarıf itüenä dä säbäpçe buldı.
Bıyılğı saylawlarda kön'yak-könçığıştan 20 deputat parlamentqa kerä aldı häm alar Demokratik Cämğiät Partiäsen (DTP) tözedelär. Şul partiä parlamentta forsatı tuğan sayın kördlärneñ problemasın kön tärtibenä quya. Döres, 550 urınlı parlamentta başqa partiälärdä dä deputat bulğan 100-läp körd bar. Läkin alar däşmi. Ämma niçek kenä bulmasın körd mäs’äläsen Törkiädäge hämmä keşe belä diärlek.
24 dekaberdä Ğiraqqa çiktäş Şırnaqnıñ Cizrä käsäbäsendä ğäskärlär töyalgän maşinağa atu näticäsendä, öç keşe häläk buldı, dürtese awır, tuğızı ciñelçä yaralandı. Moña oxşaş höcüm 7 oktäberdä Diärbaqırda bulğan ide. Anda 6 politsiä xezmätkäre üterelgän ide.
Cizrädäge höcümneñ Anqarağa Ğiraq premyer-ministrı äl-Malikineñ säfäre waqıtına turı kilüe dä oçraqlı tügel. Äl-Maliki Törkiä premyerı Erdoğan häm prezident Gül belän oçraştı. Küreşüneñ töp teması - PKK mäs’äläsen xäl itü.
Monnan elek tä çığışı belän körd bulğan Ğiraq prezidentı Cälal Talabani Anqarada bulğan ide. İnde ber möddättän birle Tön'yak Ğiraqtağı körd cirle idäräse, Ğiraq citäkçelege, AQŞ-nıñ başlanğıçı belän alar Törek yağı belän şuşı PKK mäs’äläsen xäl itärgä teli.
Kördlär ni taläp itä soñ? Dekaber ayı başında Törkiä ekonomik häm sotsial' tikşerenülär fondı 29 akademik, çinovnik häm säyätçelärdän cıyılğan mäğlümatlarğa tayanıp raport äzerläde. Bu raport “Körd problemasın çişü qartası, rayonnan xökümätkä täqdimnär” dip atala. Raport 24 dekaberdä matbuğatta basıldı.
Şuña kürä, kördlär kön'yak-könçığıştağı xärbi operatsiälärneñ tuqtatıluın, yaña ber konstitutsiä äzerlänüen, säyäsi partiälärne yabunıñ qıyınlaştırıluın, saylawlardağı 10% kirtäneñ bişkä töşerelüen, DTP-gä säyäsi çikläwlärneñ beterelüen, körd telenä quyılğan kirtälärneñ yuq itelüen, törekçä belmägän balalarnıñ da mäktäplärgä qabul itelüen, kitaplarda kördlärne gäyeplägän, bitärlägän öleşlärneñ çığarıluın, fäqir kördlärgä matdi yärdäm birelüen, törek xärbi köçlärenä yärdäm itkän kördlärdän oyıştırılğan saqçılıq sistemasın yuqqa çığarıluın taläp itälär.
Qısqası, şuşı taläplärneñ ber öleşe tormışqa aşuı mömkin. Misal öçen, yıl başınnan televideniedä TRT kördçä tapşırular äzerläyäçäk. Läkin PKK-nıñ terror höcümnäre tuqtamıyça, Törek cämäğätçelegendä kördlärgä yasalaçaq här törle taşlama baytaq köçle reaksiägä säbäp bulaçaq. Şulay da, kördlär berniçä distä yıldan birle quyğan taläplären tağın da köçleräk işetteräçäk.
Dimäk, şuşı dürt il öçen körd çınbarlığı bar. Törkiädäge kördlär üzlären ikençe sıynıf watandaş dip xis itälär. Häm 30 yıldan artıq idänastı körd partizan oyışması PKK belän Törek iminlek köçläre arasındağı qanlı bäreleşlär körd problemasın köntärtibenä quyuğa etärgeç buldı. Läkin bu köräş 30 meñ keşeneñ ülüenä häm Törkiäneñ 100 milliard dollar aqça sarıf itüenä dä säbäpçe buldı.
Bıyılğı saylawlarda kön'yak-könçığıştan 20 deputat parlamentqa kerä aldı häm alar Demokratik Cämğiät Partiäsen (DTP) tözedelär. Şul partiä parlamentta forsatı tuğan sayın kördlärneñ problemasın kön tärtibenä quya. Döres, 550 urınlı parlamentta başqa partiälärdä dä deputat bulğan 100-läp körd bar. Läkin alar däşmi. Ämma niçek kenä bulmasın körd mäs’äläsen Törkiädäge hämmä keşe belä diärlek.
24 dekaberdä Ğiraqqa çiktäş Şırnaqnıñ Cizrä käsäbäsendä ğäskärlär töyalgän maşinağa atu näticäsendä, öç keşe häläk buldı, dürtese awır, tuğızı ciñelçä yaralandı. Moña oxşaş höcüm 7 oktäberdä Diärbaqırda bulğan ide. Anda 6 politsiä xezmätkäre üterelgän ide.
Cizrädäge höcümneñ Anqarağa Ğiraq premyer-ministrı äl-Malikineñ säfäre waqıtına turı kilüe dä oçraqlı tügel. Äl-Maliki Törkiä premyerı Erdoğan häm prezident Gül belän oçraştı. Küreşüneñ töp teması - PKK mäs’äläsen xäl itü.
Monnan elek tä çığışı belän körd bulğan Ğiraq prezidentı Cälal Talabani Anqarada bulğan ide. İnde ber möddättän birle Tön'yak Ğiraqtağı körd cirle idäräse, Ğiraq citäkçelege, AQŞ-nıñ başlanğıçı belän alar Törek yağı belän şuşı PKK mäs’äläsen xäl itärgä teli.
Kördlär ni taläp itä soñ? Dekaber ayı başında Törkiä ekonomik häm sotsial' tikşerenülär fondı 29 akademik, çinovnik häm säyätçelärdän cıyılğan mäğlümatlarğa tayanıp raport äzerläde. Bu raport “Körd problemasın çişü qartası, rayonnan xökümätkä täqdimnär” dip atala. Raport 24 dekaberdä matbuğatta basıldı.
Şuña kürä, kördlär kön'yak-könçığıştağı xärbi operatsiälärneñ tuqtatıluın, yaña ber konstitutsiä äzerlänüen, säyäsi partiälärne yabunıñ qıyınlaştırıluın, saylawlardağı 10% kirtäneñ bişkä töşerelüen, DTP-gä säyäsi çikläwlärneñ beterelüen, körd telenä quyılğan kirtälärneñ yuq itelüen, törekçä belmägän balalarnıñ da mäktäplärgä qabul itelüen, kitaplarda kördlärne gäyeplägän, bitärlägän öleşlärneñ çığarıluın, fäqir kördlärgä matdi yärdäm birelüen, törek xärbi köçlärenä yärdäm itkän kördlärdän oyıştırılğan saqçılıq sistemasın yuqqa çığarıluın taläp itälär.
Qısqası, şuşı taläplärneñ ber öleşe tormışqa aşuı mömkin. Misal öçen, yıl başınnan televideniedä TRT kördçä tapşırular äzerläyäçäk. Läkin PKK-nıñ terror höcümnäre tuqtamıyça, Törek cämäğätçelegendä kördlärgä yasalaçaq här törle taşlama baytaq köçle reaksiägä säbäp bulaçaq. Şulay da, kördlär berniçä distä yıldan birle quyğan taläplären tağın da köçleräk işetteräçäk.
